Xây dựng nông thôn mới thích ứng linh hoạt với biến đổi khí hậu

Giữ rừng, phát triển sinh kế xanh và giảm nghèo bền vững

Kế hoạch số 107/KH-UBND được tỉnh Lào Cai ban hành nhằm triển khai các nhiệm vụ, giải pháp cụ thể nhằm thích ứng với biến đổi khí hậu (BĐKH), đồng thời giảm thiểu mức độ dễ bị tổn thương và rủi ro do tác động của khí hậu.

Lào Cai hướng đến mục tiêu giảm thiểu mức độ dễ bị tổn thương và rủi ro do tác động của khí hậu, thông qua việc tăng cường khả năng chống chịu, nâng cao năng lực thích ứng của các hệ thống tự nhiên, kinh tế và xã hội. Đồng thời, tỉnh đẩy mạnh tích hợp nội dung thích ứng với biến đổi khí hậu vào các chiến lược, quy hoạch và kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội trên toàn địa bàn.

Cụ thể, kế hoạch triển khai phù hợp với Quyết định số 1422/QĐ-TTg ngày 19/11/2024 của Thủ tướng Chính phủ, ban hành Kế hoạch quốc gia thích ứng với BĐKH giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Một trong những mục tiêu nổi bật của kế hoạch là duy trì độ che phủ rừng ở mức 60% vào năm 2030. Là tỉnh có diện tích rừng lớn, Lào Cai sở hữu nhiều khu rừng đầu nguồn có vai trò đặc biệt trong phòng hộ và bảo vệ hạ lưu. Rừng ở đây không chỉ là hệ sinh thái xanh mà còn là “tấm lá chắn” bảo vệ đất đai, nguồn nước và sinh kế cho hàng vạn người dân.

Việc bảo vệ nghiêm ngặt rừng tự nhiên, trồng rừng gỗ lớn và phục hồi cảnh quan rừng sẽ tạo ra cơ hội sinh kế cho người dân thông qua chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng. Điều này không chỉ giúp tăng thu nhập ổn định mà còn gắn liền trách nhiệm bảo vệ rừng với lợi ích kinh tế, hình thành một sinh kế bền vững.

Song song với đó, tỉnh Lào Cai định hướng phát triển nông nghiệp theo hướng thông minh và sinh thái. Các cây trồng như: chè chất lượng cao, cây ăn quả ôn đới và dược liệu bản địa được xem là những sản phẩm chủ lực vừa có giá trị kinh tế cao, vừa giúp người dân thích ứng với điều kiện khí hậu ngày càng khắc nghiệt. Tỉnh cũng triển khai các giải pháp chuyển đổi cơ cấu cây trồng, ứng dụng công nghệ khoa học trong sản xuất, chăn nuôi và kiểm soát dịch bệnh một cách đồng bộ.

Để hỗ trợ nông dân, Lào Cai đang mở rộng bảo hiểm nông nghiệp và thành lập quỹ dự phòng ứng phó dịch bệnh chăn nuôi. Đây là những biện pháp quan trọng giúp người dân tránh rơi vào cảnh nghèo đói khi gặp thiên tai hay dịch bệnh. Trong tiến trình xây dựng nông thôn mới, các chính sách này được coi là "lưới an toàn" tạo điều kiện cho người dân yên tâm đầu tư vào sản xuất lâu dài.

Ngoài ra, tỉnh cũng chú trọng nâng cấp cơ sở hạ tầng thiết yếu như: đường giao thông nông thôn, trạm y tế và trường học tại vùng cao. Những công trình này vừa đáp ứng nhu cầu dân sinh, vừa có thể làm nơi tránh trú an toàn khi xảy ra thiên tai như lũ quét, sạt lở đất. Các hệ thống thủy lợi, hồ chứa và tiêu thoát nước cũng được đầu tư để nâng cao khả năng ứng phó với khí hậu khắc nghiệt.

Người dân vùng cao làm trung tâm

Điểm mới nổi bật trong kế hoạch là lấy người dân làm trung tâm trong các chính sách thích ứng khí hậu. Không đơn thuần là những giải pháp kỹ thuật hay môi trường, Lào Cai đã tích hợp các yếu tố an sinh xã hội, bình đẳng giới và giảm nghèo vào trong từng chương trình, hành động cụ thể.

Các mô hình sinh kế xanh, chính sách hỗ trợ vốn, đào tạo nghề, bảo hiểm rủi ro được ưu tiên dành cho các nhóm dễ bị tổn thương như: phụ nữ, thanh niên và đồng bào dân tộc thiểu số. Tỉnh cũng đổi mới công tác truyền thông và cảnh báo thiên tai theo hướng gần gũi, dễ hiểu với người dân, trong đó có việc sử dụng cả tiếng việt và tiếng dân tộc để người dân kịp thời ứng phó với mưa lũ, sạt lở, giảm thiểu thiệt hại.

Về tầm nhìn dài hạn đến năm 2050, Lào Cai hướng tới xây dựng một nông thôn mới bền vững, nơi hệ sinh thái, hạ tầng và cộng đồng đều có khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu; đảm bảo an ninh lương thực, an ninh nguồn nước; phát triển kinh tế đi đôi với bảo vệ môi trường và nâng cao chất lượng sống cho người dân.

Kế hoạch là chìa khóa để bảo vệ rừng, nâng cao sinh kế, xây dựng nông thôn mới và đưa hàng chục nghìn hộ dân miền núi thoát nghèo bền vững.