Xã Buôn Đôn và Ea Súp giảm nghèo từ phát triển du lịch cộng đồng

Hai xã biên giới Buôn Đôn và Ea Súp của tỉnh Đắk Lắk đang đặt cược lớn vào du lịch cộng đồng, khai thác triệt để lợi thế văn hóa đa sắc màu và tài nguyên sinh thái độc đáo để tạo sinh kế bền vững cho người dân. Sự chuyển mình này diễn ra sau khi hai xã có những điều chỉnh hành chính quan trọng, mở ra không gian phát triển mới.

Về mặt hành chính, xã Buôn Đôn được hình thành trên cơ sở đổi tên từ xã Krông Na (huyện Buôn Đôn cũ). Trong khi đó, xã Ea Súp là kết quả của việc sáp nhập toàn bộ diện tích và quy mô dân số của ba đơn vị hành chính trước đây là thị trấn Ea Súp, xã Cư Mlan và xã Ea Lê.

Tiềm năng vàng từ văn hóa và hệ sinh thái

Buôn Đôn, xứ sở voi và dòng sông Sêrêpốk huyền thoại, sở hữu bề dày bản sắc văn hóa của 15 dân tộc anh em. Đây chính là nền tảng vững chắc để phát triển du lịch cộng đồng, tập trung vào quảng bá di sản văn hóa phi vật thể.

Ông Nguyễn Đức, Phó Giám đốc Chi nhánh Du lịch và Khách sạn Biệt Điện (quản lý Trung tâm Du lịch Cầu Treo Buôn Đôn), nhận định: “Bản sắc văn hóa các dân tộc thiểu số đậm nét và nguyên sơ là lợi thế cốt lõi của du lịch cộng đồng. Buôn Đôn là nơi hội tụ sự đa dạng về bản sắc văn hóa”.

Địa phương này có thể phát triển các sản phẩm độc đáo như trình diễn cồng chiêng, múa xoang, nhạc cụ Lào, múa lăm vông và ẩm thực phong phú. Ngoài ra, việc nằm sát Vườn quốc gia Yok Đôn và có hai đơn vị du lịch lớn là Trung tâm Du lịch Cầu treo và Khu du lịch sinh thái Bản Đôn Ánh Dương tạo điều kiện thuận lợi để liên kết và đưa du lịch cộng đồng trở thành trọng tâm.

Tương tự, tại xã Ea Súp, lợi thế lại đến từ cảnh quan thiên nhiên. Ông Nguyễn Bá Bân, Chủ tịch UBND xã Ea Súp, cho biết: “Địa bàn xã có hồ Ea Súp Thượng, một trong những hồ nước ngọt lớn nhất Tây Nguyên, cùng với diện tích rừng tự nhiên rộng lớn. Đây là điều kiện lý tưởng để phát triển du lịch cộng đồng kết hợp du lịch sinh thái”.

Việc khai thác văn hóa dân tộc bản địa như Ê Đê, Gia Rai, từ phong tục, ẩm thực, kiến trúc đến nghề truyền thống, sẽ tạo nên sắc thái riêng biệt, tránh trùng lặp với các điểm du lịch đại trà khác.

Tín hiệu khởi sắc

Ông Nguyễn Bá Bân – Chủ tịch UBND xã Ea Súp cho biết, chính quyền địa phương đang tích cực triển khai các giải pháp cụ thể để thúc đẩy ngành du lịch "mới nổi" này. 

Tại Ea Súp, xã đã kế thừa hạ tầng kỹ thuật từ huyện cũ và đầu tư xây dựng 5 nhà văn hóa buôn, trở thành không gian quan trọng để đồng bào dân tộc tại chỗ sinh hoạt văn hóa, tổ chức lễ hội và biểu diễn cồng chiêng, múa xoang.

“Việc duy trì và khai thác hiệu quả các thiết chế văn hóa này là điều kiện quan trọng để hình thành sản phẩm du lịch cộng đồng đặc trưng của địa phương”, ông Bân chia sẻ. Trong thời gian tới, Ea Súp sẽ tập trung nâng cấp hạ tầng, đào tạo năng lực làm du lịch cho người dân và phát triển mô hình du lịch bền vững, thân thiện với môi trường.

Ông Nguyễn Cảnh Tùng, Chủ tịch UBND xã Buôn Đôn, thông tin: “Thực hiện Nghị quyết 08 của HĐND tỉnh về hỗ trợ phát triển du lịch cộng đồng, xã đã đưa các hộ dân đi học hỏi mô hình tại các tỉnh Tây Bắc, đồng thời phối hợp triển khai dự án bảo tồn và phát huy văn hóa truyền thống gắn với phát triển du lịch”.

Dù còn khiêm tốn, tốc độ tăng trưởng du khách là đáng kể. Lượng khách du lịch đến xã Buôn Đôn đã tăng từ khoảng 500 người (năm 2024) lên trên 1.000 người chỉ trong 9 tháng đầu năm 2025. Đặc biệt, doanh thu du lịch cộng đồng/hộ gia đình dự kiến sẽ tăng gấp ba, từ khoảng 50 triệu đồng/hộ (năm 2023) lên ước đạt 150 triệu đồng/hộ (năm 2025).

Để du lịch thực sự trở thành công cụ giảm nghèo bền vững, già làng Y Thơng Kđoh (buôn Trí, xã Buôn Đôn) kiến nghị: “Địa phương cần quan tâm đầu tư cơ sở hạ tầng tốt hơn, cùng với đó là chính sách hỗ trợ cho khách nước ngoài lưu trú và sự quan tâm giới thiệu khách du lịch từ các sở, ban, ngành trên địa bàn tỉnh”.