Quản trị thống nhất nâng hiệu quả giảm nghèo

Hoàn thiện bộ máy, rõ trách nhiệm từng cấp

Những năm đầu triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, Lạng Sơn đối mặt với áp lực lớn: chuẩn nghèo được nâng cao, phạm vi hỗ trợ rộng, dữ liệu còn thiếu đồng đều giữa các xã. Nếu không có cơ chế vận hành thống nhất, mỗi nơi thực hiện một kiểu sẽ làm chính sách bị “gãy khúc”.

Do đó, tỉnh tiến hành rà soát lại toàn bộ khâu tổ chức, kiện toàn Ban Chỉ đạo ở các cấp theo hướng tinh gọn, rõ vai trò điều phối. Các sở, ngành liên quan được phân định rõ nhiệm vụ, tránh tình trạng việc chung nhưng không ai chịu trách nhiệm cuối.

Ở cấp xã, tuyến đầu trực tiếp tiếp nhận và xử lý thông tin về hộ dân, Lạng Sơn tập trung chuẩn hóa nghiệp vụ. Hai năm đầu, tỉnh tổ chức 24 lớp tập huấn cấp tỉnh, 242 cuộc tập huấn cấp huyện và 24 đoàn học tập kinh nghiệm, giúp đội ngũ cơ sở nắm chắc kỹ thuật rà soát hộ nghèo, xác định thiếu hụt và lập kế hoạch hỗ trợ.

Chuẩn hóa phối hợp, giảm độ trễ trong thực thi

Giảm nghèo là chương trình có sự tham gia của nhiều ngành như lao động, giáo dục, y tế, nông nghiệp và tài chính. Việc triển khai các nội dung hỗ trợ đòi hỏi sự phân công rõ ràng giữa các cơ quan liên quan.

Trên cơ sở đó, tỉnh quy định nhiệm vụ cụ thể của từng đơn vị đối với từng nhóm chính sách, bảo đảm quá trình thực hiện thống nhất, đúng thẩm quyền và đúng quy định. Cách làm này giúp hạn chế nhầm lẫn, giảm tình trạng chậm trễ và bảo đảm chính sách được triển khai đồng bộ ở các địa phương.

Cùng với đó, các xã được yêu cầu cập nhật kịp thời các biến động về hộ nghèo và thiếu hụt dịch vụ, tránh để dồn vào kỳ tổng hợp cuối năm.

Những khó khăn phát sinh trong quá trình rà soát, xác định đối tượng hoặc lập hồ sơ được tổng hợp trong các đợt kiểm tra, giám sát định kỳ, qua đó kịp thời điều chỉnh theo đúng thẩm quyền, rút ngắn thời gian thực thi chính sách.

Giám sát thực chất, đảm bảo đúng quy định

Lạng Sơn cũng tổ chức công tác kiểm tra, giám sát theo kế hoạch hằng năm, tập trung vào việc rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo và việc thực hiện các nội dung hỗ trợ.

Qua các hoạt động này, những điểm chưa thống nhất trong xác định thiếu hụt, áp dụng tiêu chí hoặc triển khai các dự án, tiểu dự án đều được phát hiện và yêu cầu địa phương khắc phục theo đúng thẩm quyền.

Công tác giám sát được thực hiện ở nhiều cấp, bảo đảm quá trình triển khai bám sát quy định, kịp thời điều chỉnh những khó khăn, hạn chế phát sinh từ thực tế.

Bên cạnh kiểm tra, giám sát của cơ quan nhà nước, tỉnh Lạng Sơn cũng phát huy vai trò của người có uy tín trong cộng đồng dân cư và đại diện các đoàn thể như một lớp kiểm chứng độc lập, tăng tính minh bạch ngay tại cơ sở.

Nguồn lực thiết yếu tạo nền cho người dân tự chủ

Trong giai đoạn này, an sinh và tín dụng được xác định là “tấm đệm” để hộ nghèo không bị tổn thương trước những cú sốc. Đơn cử, năm 2024, toàn tỉnh hỗ trợ hơn 236 tấn gạo dự trữ cho hơn 4.750 hộ với 15.760 nhân khẩu. Dữ liệu hỗ trợ được cập nhật thường xuyên, giúp nhận diện sớm nhóm có nguy cơ tái nghèo.

Trong kinh tế, tín dụng chính sách đóng vai trò trụ cột với doanh số cho vay giai đoạn 2021-2024 đạt hơn 4.459 tỷ đồng, tổng dư nợ 4.575 tỷ đồng. Thông tin tín dụng được cập nhật định kỳ, giúp hạn chế trùng lặp hỗ trợ và theo dõi khả năng phục hồi của từng hộ.

Theo UBND tỉnh Lạng Sơn, điều quan trọng nhất của giảm nghèo giai đoạn 2021-2025 không chỉ nằm ở các hoạt động hỗ trợ, mà ở việc tỉnh thiết lập được một cơ chế vận hành thống nhất. Khi rà soát, thẩm định, hỗ trợ và giám sát được gắn với quy trình rõ ràng và dữ liệu cập nhật thường xuyên, chính sách đến đúng đối tượng, đúng thời điểm. Việc phối hợp chặt chẽ, giám sát thực chất và an sinh kịp thời tạo nên một hệ thống đủ bền và linh hoạt để giảm nghèo đúng nghĩa bền vững.

Từ nền quản trị đã định hình, Lạng Sơn có cơ sở để chuyển từ “quản lý hỗ trợ” sang “quản trị phát triển”, coi tự chủ của người dân là thước đo hiệu quả. Cách tiếp cận này giúp chương trình giảm nghèo đi từ hỗ trợ đơn lẻ sang một hệ sinh thái điều hành bài bản, giảm độ trễ và tăng khả năng chống chịu của từng hộ dân.