Khuyến nông - cầu nối tri thức giúp nông dân thoát nghèo bền vững

Chú trọng công nghệ phù hợp với điều kiện từng vùng miền

Ông Lê Minh Lịnh, Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Quốc gia (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho biết, thời gian qua, lực lượng khuyến nông đã gắn bó chặt chẽ với công tác giảm nghèo bền vững.

Theo ông, khuyến nông giữ vai trò then chốt trong sản xuất nông nghiệp, là cầu nối đưa tri thức, công nghệ và các tiến bộ kỹ thuật mới vào thực tiễn; đặc biệt chú trọng những công nghệ phù hợp với điều kiện từng vùng miền, nhất là tại các khu vực nghèo, vùng sâu, vùng xa và vùng đặc biệt khó khăn.

Cùng với đó, khuyến nông triển khai đa dạng các hoạt động đào tạo, xây dựng mô hình trình diễn, kết nối và đưa tri thức vào sản xuất, giúp nông dân nâng cao năng lực, cải thiện sinh kế và hướng tới mục tiêu thoát nghèo bền vững.

Ông Lịnh cho hay, công tác thông tin - tuyên truyền cũng được quan tâm đẩy mạnh. Hệ thống truyền tải kiến thức được thiết kế linh hoạt, trong đó có các kênh đào tạo, tuyên truyền bằng tiếng dân tộc dành cho đồng bào thiểu số và các vùng đặc biệt khó khăn, bảo đảm nội dung dễ hiểu, phù hợp với văn hóa bản địa và khả năng tiếp cận của người dân.

Song song với đó, khuyến nông tổ chức các chuỗi liên kết giữa doanh nghiệp và nông dân, nhất là tại những vùng sâu, vùng xa, nhằm tăng cường kết nối thông tin, thúc đẩy liên thông giữa sản xuất và thị trường, tạo đầu ra ổn định và bền vững cho sản phẩm của bà con.

Cụ thể, khuyến nông đã đưa vào thực tiễn rất nhiều mô hình phù hợp với điều kiện sản xuất của nông dân. Trong lĩnh vực chăn nuôi, có thể kể đến mô hình nuôi dê sinh sản - một mô hình dễ tiếp cận, dễ áp dụng đối với bà con vùng khó khăn, đồng thời giúp thay đổi tư duy sản xuất, từ chăn nuôi thả rông sang bán chăn thả hoặc nuôi nhốt, kết hợp quản lý đàn và chủ động trồng thức ăn phù hợp cho vật nuôi.

Ngoài ra, khuyến nông còn triển khai các mô hình chăn nuôi vật nuôi bản địa như: Gà H’Mông, bò sinh sản... Đây đều là những mô hình tạo sinh kế bền vững, góp phần tăng thu nhập và tạo việc làm cho người dân, đặc biệt là ở các vùng khó khăn.

Trong lĩnh vực trồng trọt, khuyến nông đã xây dựng nhiều mô hình hiệu quả như trồng cây thảo mộc, thảo dược dưới tán rừng; phát triển nuôi trồng thủy sản với các mô hình nuôi cá rô phi, cá nước ngọt ở sông suối. Tất cả đều là những mô hình thiết thực, sát với điều kiện tự nhiên và nguồn lực của bà con vùng khó khăn, giúp họ dễ dàng áp dụng và nâng cao hiệu quả sản xuất.

Hướng tới các mô hình tích hợp, đa giá trị, đa mục tiêu

Trong bối cảnh Chính phủ chủ trương tích hợp 3 Chương trình mục tiêu quốc gia: Xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững và phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2026 - 2035, ông Lịnh cho biết, Trung tâm Khuyến nông Quốc gia sẽ điều chỉnh định hướng và nhiệm vụ để phù hợp với yêu cầu mới.

Thời gian tới, khuyến nông sẽ phối hợp chặt chẽ hơn với Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững và Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới nhằm tạo ra các hoạt động gắn kết, đồng bộ và mang lại giá trị bền vững cho bà con nông dân. Song song với đó, khuyến nông cũng tiếp tục phối hợp với nhiều chương trình và dự án khác để tăng hiệu quả hỗ trợ.

Ngoài sự phối hợp liên chương trình, khuyến nông xây dựng những định hướng rất cụ thể và chi tiết, đặc biệt hướng đến các vùng khó khăn và đặc biệt khó khăn. Mục tiêu là hỗ trợ nông dân thoát nghèo bền vững thông qua việc triển khai mô hình sản xuất phù hợp, chuyển giao kỹ thuật, nâng cao tri thức và tạo điều kiện để bà con tiếp cận các cơ hội cải thiện sinh kế trong thời gian tới.

Ông Nguyễn Lê Bình, Phó Chánh Văn phòng Quốc gia về giảm nghèo, Bộ Nông nghiệp và Môi trường nhấn mạnh rằng, hỗ trợ sinh kế luôn là một trong những giải pháp then chốt của công tác giảm nghèo. Thời gian qua, lực lượng khuyến nông đã đồng hành chặt chẽ với cơ quan quản lý và người dân, đặc biệt là các hộ nghèo, để triển khai nhiều mô hình mang lại hiệu quả rõ rệt.

Ông cho rằng, khuyến nông không chỉ dừng lại ở việc hỗ trợ cây, con giống hay chuyển giao khoa học kỹ thuật, mà điều quan trọng hơn là góp phần nâng cao nhận thức, giúp bà con hiểu cách sản xuất hiệu quả, thay đổi tư duy và tổ chức sản xuất phù hợp, từ đó tạo nền tảng vững chắc cho quá trình thoát nghèo bền vững.

Theo ông Bình, trong thời gian tới, hoạt động khuyến nông cần được thúc đẩy mạnh mẽ hơn, không dừng lại ở những mô hình đơn lẻ như trước đây. Thay vào đó, khuyến nông phải hướng tới các mô hình tích hợp, đa giá trị, đa mục tiêu.

Đó là sự tích hợp giữa nâng cao nhận thức, bồi dưỡng kiến thức, rèn luyện kỹ năng sản xuất, với việc hình thành tư duy sản xuất gắn với thị trường. Đồng thời, cần hỗ trợ người dân phát triển sản phẩm đặc thù, tạo bản sắc riêng, tránh trùng lặp, từ đó gia tăng giá trị và sức cạnh tranh khi đưa ra thị trường.

“Cách tiếp cận này sẽ giúp nâng tầm hiệu quả của khuyến nông, tạo động lực thiết thực để người dân cải thiện thu nhập và thoát nghèo bền vững”, ông Bình nhấn mạnh.

Ông Lê Minh Lịnh, Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Quốc gia chia sẻ, thời gian qua, ngoài việc xây dựng các mô hình, khuyến nông còn trực tiếp chuyển giao và đưa tri thức đến với nông dân thông qua các phương pháp “cầm tay chỉ việc”, giúp bà con nắm bắt kỹ thuật mới, công nghệ mới gắn với từng mô hình cụ thể. Nhờ đó, nông dân hiểu sâu, làm đúng và vận hành mô hình hiệu quả, tạo giá trị kinh tế cao hơn, góp phần tăng thu nhập và thoát nghèo bền vững.

Song song đó, còn hỗ trợ kết nối giữa nông dân và doanh nghiệp, đồng thời giúp bà con thay đổi tư duy sản xuất, từ sản xuất đơn lẻ sang tiếp cận thị trường, ứng dụng các nền tảng thương mại số. Việc này giúp nông dân chủ động tiêu thụ sản phẩm nhanh hơn, thuận lợi hơn và nâng cao giá trị nông sản do chính họ làm ra.