Một buổi sáng ở Trà Nô (Quảng Ngãi), tiếng trẻ vang vọng khắp những mái nhà sàn, khói bếp tỏa ra quyện vào làn gió sớm. Không còn cảnh sống cheo leo trên triền núi, người Hrê nơi đây đang bắt đầu hành trình an cư, mở ra cuộc sống mới.
Trong căn nhà sàn còn thơm mùi gỗ mới, vợ chồng anh Phạm Thiên rộn ràng chuẩn bị lễ Hkia - nghi thức truyền thống của đồng bào Hrê khi về nhà mới. Ông Phạm Văn Giang, cha vợ anh Thiên, vừa bày biện lễ vật vừa giải thích: Lễ cúng để cầu thần linh che chở, phù hộ cho ngôi nhà vững chãi, mùa màng tươi tốt, gia đình bình yên.
“Ngày trước ở Gò Tung, chúng tôi sống thiếu điện, không đường đi, mùa mưa lại lo sạt lở. Giờ có đường, có trường, có điện, con cái học hành dễ dàng hơn, bà con phấn khởi lắm”, anh Thiên chia sẻ.
Dọc con đường bê tông uốn quanh khu tái định cư, từng ngôi nhà khang trang hiện ra. Ông Phạm Văn Thanh vui vẻ nói: “Ngày trước, mỗi mùa bão đến, cả nhà chỉ biết chạy đi trú tạm. Nay thì có nhà kiên cố, gọi hàng xóm một tiếng là có mặt ngay, cuộc sống vui hơn, yên tâm hơn nhiều.”
Gia đình ông Thanh, ngoài nhà sàn truyền thống, còn xây thêm căn nhà bê tông chắc chắn nhờ nguồn thu từ trồng rừng. Ông bảo, có chỗ ở ổn định thì bà con càng yên tâm làm ăn, nghĩ tới tương lai dài lâu.
Người H rê làm lễ cúng về nhà mới. Ảnh: Võ Hà.
Cũng giống như gia đình anh Phạm Thiên, niềm vui hiện rõ trên gương mặt nhiều người dân nơi đây. Với chị Phạm Thị Xí, hạnh phúc là thấy con trẻ đạp xe, vui đùa ngay trước nhà mà không lo nguy hiểm. Với ông Đinh Thiết, đó là giấc ngủ yên lành khi mưa lũ kéo về, không còn nơm nớp sợ đất đá từ triền núi đổ xuống bất cứ lúc nào. Từ khi dọn về khu tái định cư, nhiều hộ đã bắt đầu trồng keo, sắn, nuôi gà, heo theo hướng hàng hóa nhỏ, có thêm nguồn thu ổn định. Trẻ con được đến trường gần, người già được chăm sóc y tế thuận tiện hơn, những nét đổi thay đang dần lan tỏa.
Ông Phạm Văn Hiền - Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam xã Ba Tô cho biết, dự án khu tái định cư Trà Nô được triển khai để di dời 26 hộ dân khỏi vùng có nguy cơ sạt lở, giúp bà con ổn định lâu dài. Công trình có tổng vốn đầu tư hơn 11 tỷ đồng từ Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, diện tích hơn 3ha, bố trí 35 lô đất ở. Cùng với khu nhà ở, dự án còn đầu tư đồng bộ hạ tầng như nhà văn hóa, đường nội vùng, hệ thống cấp thoát nước và điện chiếu sáng.
Những ngôi nhà khang trang trong khu tái định cư Trà Nô. Ảnh: Võ Hà.
“Người dân rất phấn khởi, biết ơn Đảng và Nhà nước. Ở nơi ở mới, họ vừa giữ được phong tục truyền thống, vừa tiếp cận thuận lợi điện, đường, trường, trạm để phát triển sản xuất, nâng cao đời sống. Đây là bước đi quan trọng giúp bà con an cư lạc nghiệp, củng cố khối đại đoàn kết, tạo niềm tin vào sự quan tâm của chính quyền”, ông Hiền nhấn mạnh.
Không chỉ dừng lại ở việc ổn định nơi ở, chính quyền địa phương còn phối hợp với các đơn vị chuyên môn hướng dẫn bà con thay đổi cách làm ăn. Những hộ có đất sản xuất được hỗ trợ giống cây trồng, vật nuôi và kỹ thuật canh tác mới; hộ thiếu đất được tham gia tổ hợp tác chăn nuôi, trồng rừng, hoặc làm dịch vụ tại chỗ. Bà con còn được vay vốn ưu đãi từ Ngân hàng Chính sách xã hội, từng bước mở rộng quy mô sản xuất, làm chuồng trại theo hướng an toàn sinh học. Thanh niên được khuyến khích học nghề, tham gia đội trồng rừng, làm công nhật hoặc đi lao động có thời hạn, góp phần tăng thu nhập cho gia đình.
Rời bỏ những sườn núi chênh vênh đầy hiểm nguy, 26 hộ dân Hrê ở xã Ba Tô, tỉnh Quảng Ngãi giờ đã quây quần trong khu tái định cư Trà Nô. Giữa những ngôi nhà sàn mới dựng, tiếng trẻ nô đùa, bếp chiều vương khói… báo hiệu một khởi đầu bình yên, nơi bà con vừa gìn giữ phong tục truyền thống, vừa dựng xây cuộc sống đủ đầy. Trên mảnh đất mới, bên những ngôi nhà vững chãi, người Hrê ở Trà Nô đang viết tiếp câu chuyện của mình - từ những phận người từng sống chật vật trên sườn núi, nay đoàn kết dựng xây cuộc sống an toàn, no ấm và bền chặt nơi làng mới.
