Đổi thay ở Mường Kim: [Bài 2] Mở lối no ấm từ nông nghiệp

Sở hữu nhiều tiềm năng nổi bật

Nông nghiệp xã Mường Kim hiện sở hữu nhiều tiềm năng nổi bật, đủ điều kiện trở thành động lực quan trọng thúc đẩy phát triển kinh tế và nâng cao thu nhập cho người dân địa phương.

Trước hết là lợi thế về vị trí địa lý, khi Mường Kim nằm ở cửa ngõ phía đông nam của tỉnh Lai Châu, tiếp giáp tỉnh Lào Cai qua quốc lộ 32 và tỉnh Sơn La qua quốc lộ 279D, tạo điều kiện thuận lợi cho giao thương nông sản, kết nối du lịch và mở rộng thị trường tiêu thụ.

Bên cạnh đó, tiềm năng đất đai và khí hậu cũng là lợi thế lớn với tổng diện tích tự nhiên 31.632 ha, trong đó đất nông nghiệp chiếm hơn 81%. Địa hình đa dạng, nhiều tiểu vùng khí hậu khác nhau cho phép phát triển nền nông - lâm nghiệp phong phú, giá trị cao như chè, cao su, mắc ca, cây ăn quả ôn đới và á nhiệt đới; các loại lâm sản như gỗ, quế, kết hợp chăn nuôi và thủy sản. Một số khu vực có địa hình tương đối bằng phẳng, thuận lợi hình thành các vùng sản xuất tập trung, hướng tới sản xuất hàng hóa quy mô lớn.

Tài nguyên mặt nước của xã cũng rất dồi dào, nằm trong vùng lòng hồ thủy điện Bản Chát, tạo điều kiện thuận lợi để phát triển nuôi trồng thủy sản lồng bè, đồng thời kết hợp với các hoạt động du lịch trải nghiệm trên hồ.

Cùng với đó là lợi thế về văn hóa và cảnh quan thiên nhiên, với hệ thống sông suối, lòng hồ thủy điện, vùng chè, vùng lúa tập trung và hang động phong phú, rất phù hợp phát triển du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng và trải nghiệm nông nghiệp.

Ngoài ra, bản sắc văn hóa đặc trưng của đồng bào Thái, Mông, Khơ Mú; ẩm thực truyền thống; các lễ hội dân gian và mô hình du lịch cộng đồng (homestay)… cũng là nguồn lực quan trọng để phát triển nông nghiệp gắn với du lịch, tạo sinh kế mới cho người dân.

Mô hình nông nghiệp nâng đỡ sinh kế người dân

Những tiềm năng từng nằm yên trên trang giấy đang được Mường Kim đánh thức bằng những bước tiến thực sự trong đời sống người dân. Ông Lò Quyết Thắng, Phó Chủ tịch UBND xã Mường Kim, tỉnh Lai Châu cho biết, hiện nay, địa phương đang triển khai nhiều mô hình nông nghiệp hiệu quả, góp phần nâng cao thu nhập, tạo sinh kế ổn định và hướng đến mục tiêu thoát nghèo bền vững cho người dân.

Tiêu biểu là mô hình trồng chanh leo theo hướng liên kết chuỗi giá trị, trong đó người dân được hỗ trợ giống, kỹ thuật và ký kết hợp đồng tiêu thụ với doanh nghiệp, giúp ổn định đầu ra, tăng thu nhập và giảm rủi ro trong sản xuất.

Bên cạnh đó là mô hình liên kết sản xuất và tiêu thụ lúa nếp Tan Pỏm - sản phẩm đặc trưng của địa phương, được xã phối hợp với hợp tác xã và doanh nghiệp tổ chức bao tiêu, hướng tới nâng hạng OCOP và phát triển thương hiệu gắn với du lịch trải nghiệm, lễ hội cốm.

Hay mô hình nuôi cá lồng trên lòng hồ thủy điện cũng đang phát huy hiệu quả khi tận dụng lợi thế mặt nước rộng, sạch; người dân được hỗ trợ về kỹ thuật, thức ăn, phòng bệnh, tạo nguồn thu nhập ổn định và hình thành sản phẩm đặc sản phục vụ thị trường và du lịch.

Cùng với đó, mô hình trồng chè tại các bản vùng cao, đặc biệt là vùng chè Tà Mung, đang được phát triển theo hướng bền vững, áp dụng quy trình chăm sóc phù hợp, từng bước liên kết thu mua, chế biến, qua đó tạo việc làm và thu nhập cho nhiều hộ dân. Những mô hình này đang góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp của xã, giúp người dân tăng thu nhập, ổn định đời sống và từng bước thoát nghèo bền vững.

Nhiều hộ nghèo chưa mạnh dạn đầu tư chuyển đổi cây trồng, vật nuôi

Ông Thắng khẳng định: “Thời gian qua, các mô hình sản xuất nông nghiệp đã đóng vai trò hết sức quan trọng trong công tác giảm nghèo bền vững của xã, đặc biệt đối với đồng bào dân tộc thiểu số”.

Cụ thể, thông qua các mô hình trồng chanh leo, lúa nếp Tan Pỏm, nuôi cá lồng, trồng chè… nhiều hộ dân đã có việc làm ổn định, thu nhập được nâng lên, đời sống từng bước cải thiện. Việc phát triển đa dạng các mô hình cũng giúp bà con có thêm lựa chọn sinh kế, giảm rủi ro do không còn phụ thuộc vào một loại cây trồng hay vật nuôi, hạn chế thiệt hại khi thiên tai, dịch bệnh xảy ra.

Đồng thời, các mô hình này còn giúp tận dụng tối đa tiềm năng, lợi thế và tài nguyên sẵn có của địa phương, khi bà con đồng bào dân tộc thiểu số phát huy hiệu quả đất đai, nguồn nước, khí hậu và kinh nghiệm canh tác truyền thống để phát triển sản xuất phù hợp với điều kiện tự nhiên.

Việc gắn sản xuất với thị trường thông qua các mô hình liên kết tiêu thụ cũng giúp người dân sản xuất theo nhu cầu thị trường, đảm bảo đầu ra ổn định và nâng cao giá trị sản phẩm. Nhờ đó, xã Mường Kim từng bước giải quyết việc làm tại chỗ, nâng cao thu nhập, tạo sinh kế bền vững và góp phần quan trọng vào mục tiêu giảm nghèo lâu dài trên địa bàn.

Tuy nhiên, con đường giảm nghèo chưa bao giờ bằng phẳng, nhất là với một địa bàn vùng cao rộng lớn như Mường Kim. Ông Thắng cũng thẳng thắn nhìn nhận: “Trong quá trình triển khai các chương trình giảm nghèo tại Mường Kim, đặc biệt là những chương trình dựa trên phát triển nông nghiệp và sinh kế bền vững, địa phương vẫn đang đối mặt với không ít khó khăn, thách thức”.

Trước hết, tỷ lệ hộ nghèo, cận nghèo còn cao và phân bố không đồng đều; nhiều bản ở xa trung tâm, hạ tầng sản xuất và sinh hoạt còn hạn chế, khiến việc triển khai các mô hình giảm nghèo gặp nhiều trở ngại.

Bên cạnh đó, năng lực sản xuất của một bộ phận người dân còn hạn chế; nhiều hộ nghèo thiếu kiến thức, kỹ thuật canh tác, chưa mạnh dạn đầu tư chuyển đổi cây trồng, vật nuôi hoặc áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất.

Thiên tai, dịch bệnh lại diễn biến ngày càng phức tạp, mưa lũ, sạt lở đất, dịch bệnh trên cây trồng, vật nuôi xảy ra theo mùa, tác động trực tiếp đến thu nhập và đời sống của người dân, làm giảm hiệu quả các chương trình giảm nghèo.

Đáng chú ý, vẫn còn một bộ phận người dân mang tư tưởng trông chờ, ỷ lại vào chính sách hỗ trợ của Nhà nước, chưa chủ động vươn lên, gây khó khăn cho công tác vận động, tuyên truyền và triển khai các mô hình sinh kế.

Ngoài ra, lao động chính của nhiều hộ nghèo đi làm ăn xa; một số thanh niên, lao động trẻ vướng tệ nạn xã hội cũng làm hạn chế việc huy động tham gia các hoạt động tập huấn, sản xuất và thực hiện chính sách giảm nghèo tại địa phương.

Giữa những nương chè, ruộng lúa, lồng cá và các mô hình sinh kế đang từng ngày “đơm hoa kết trái”, Mường Kim đang bền bỉ đi lên bằng chính nội lực của mình. Dẫu con đường phía trước còn nhiều thử thách, nhưng với nông nghiệp làm trụ cột, sinh kế làm nền tảng, hành trình thoát nghèo bền vững nơi vùng đất này đang dần hiện rõ bằng những đổi thay cụ thể trong từng mái nhà, từng bản làng.

Ông Lò Quyết Thắng, Phó Chủ tịch UBND xã Mường Kim, tỉnh Lai Châu cho biết: “Xã hiện có lực lượng lao động trẻ, năng động, trình độ văn hóa ngày càng được nâng cao, khả năng tiếp thu nhanh khoa học - kỹ thuật. Đây chính là nền tảng thuận lợi để triển khai và nhân rộng các mô hình nông nghiệp mới, hiệu quả trong thời gian tới”.