Giảm nghèo ở Bắc Ninh chuyển từ hỗ trợ sang tự chủ

Phóng viên đã có cuộc trao đổi với ông Bùi Quang Phát - Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Bắc Ninh để làm rõ thêm về những kết quả đã đạt được và định hướng giảm nghèo bền vững trong thời gian tới.

Thưa ông, trong bức tranh phát triển kinh tế - xã hội nhanh và mạnh của Bắc Ninh, công tác giảm nghèo được tỉnh đặt ở vị trí nào?

Bắc Ninh là địa phương có tốc độ công nghiệp hóa cao, thu hút mạnh mẽ đầu tư và đóng góp lớn vào ngân sách quốc gia. Tuy nhiên, tỉnh luôn xác định phát triển kinh tế phải hài hòa với công bằng và tiến bộ xã hội. Vì vậy, giảm nghèo bền vững là nhiệm vụ chính trị trọng tâm, phản ánh sự phát triển toàn diện và bao trùm của tỉnh.

Trên cơ sở các nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ và Chương trình Mục tiêu quốc gia (MTQG) giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025, Tỉnh ủy, HĐND và UBND tỉnh Bắc Ninh đã ban hành nhiều kế hoạch cụ thể, phù hợp với từng giai đoạn. Quan điểm xuyên suốt của tỉnh là chuyển từ hỗ trợ trực tiếp sang tạo động lực để người dân tự chủ vươn lên. Chúng tôi muốn xóa bỏ dần tâm lý trông chờ, ỷ lại vào chính sách.

Hiệu quả giảm nghèo được thể hiện rõ qua số liệu. Năm 2021, toàn tỉnh có 28.848 hộ nghèo, chiếm 3,47% tổng số hộ dân. Đến năm 2024, số hộ nghèo giảm còn 8.308 hộ, tương đương 0,97%. Đặc biệt, khu vực Bắc Ninh (cũ) cơ bản không còn hộ nghèo; khu vực Bắc Giang (cũ) cũng giảm mạnh xuống còn 1,73%. Bắc Ninh đã hoàn thành sớm một năm chỉ tiêu giảm nghèo theo Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh đề ra.

Ông có thể chia sẻ cụ thể hơn về kết quả triển khai Chương trình MTQG giảm nghèo bền vững trên địa bàn tỉnh thời gian qua?

Trong triển khai, tỉnh thực hiện đồng bộ các dự án giảm nghèo, có sự giám sát chặt chẽ từ cấp tỉnh đến cơ sở. Ban Chỉ đạo các cấp được kiện toàn thường xuyên, nhiệm vụ được phân công rõ ràng, tránh chồng chéo và bảo đảm trách nhiệm từng cơ quan.

Hỗ trợ đào tạo nghề và giải quyết việc làm là giải pháp mang tính nền tảng để giảm nghèo bền vững. Từ năm 2021 đến nay, hơn 4.800 lao động được đào tạo nghề ngắn hạn, hơn 70% học viên có việc làm ổn định ngay sau đào tạo.

Tỉnh cũng đã đầu tư nâng cấp các cơ sở giáo dục nghề nghiệp như Trường Cao đẳng Bắc Ninh, Cao đẳng Công nghệ Việt - Hàn, Cao đẳng Miền núi Bắc Giang… Trang thiết bị hiện đại giúp đào tạo gắn sát nhu cầu doanh nghiệp, tạo điều kiện để người lao động có việc làm và thu nhập ổn định.

Ngoài ra, tỉnh cũng chú trọng hỗ trợ người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng. Đây là hướng đi mới mang lại hiệu quả rất rõ. Các hộ nghèo, hộ cận nghèo được tiếp cận nguồn vốn vay ưu đãi, tham gia tư vấn nghề nghiệp, học ngoại ngữ và định hướng trước khi xuất cảnh. Thu nhập từ xuất khẩu lao động giúp nhiều gia đình thoát nghèo nhanh và bền vững.

Trong công tác hỗ trợ cải thiện nhà ở cho hộ nghèo và cận nghèo, giai đoạn 2021-2024, tỉnh đã hỗ trợ người dân xây mới và sửa chữa 155 căn nhà, với tổng kinh phí hơn 11 tỷ đồng. Nhà ở kiên cố không chỉ giúp bà con ổn định cuộc sống mà còn là động lực để các hộ yên tâm sản xuất, phát triển kinh tế gia đình.

Ba nhóm giải pháp này được triển khai đồng bộ, tạo thành chuỗi hỗ trợ từ “ổn định nơi ở - nâng cao kỹ năng - tạo việc làm”, giúp người dân tự tin mở rộng sinh kế và thoát nghèo một cách chủ động.

Làm sao để người dân thoát nghèo bền vững, không tái nghèo sau khi được hỗ trợ? Bắc Ninh có giải pháp gì cho mục tiêu này thưa ông?

Đây là trọng tâm trong giai đoạn 2024-2025. Bắc Ninh đã ban hành kế hoạch duy trì kết quả giảm nghèo và phòng chống tái nghèo, bao gồm các giải pháp then chốt.

Tỉnh tập trung phát triển sản xuất theo chuỗi giá trị, kết nối nông dân với hợp tác xã và doanh nghiệp tiêu thụ nông sản. Mô hình nông nghiệp tuần hoàn được đẩy mạnh, tận dụng phụ phẩm nông nghiệp để giảm chi phí, tăng hiệu quả sản xuất.

Địa phương phối hợp với các cơ sở đào tạo nghề mở nhiều lớp nghề ngắn hạn gắn trực tiếp với nhu cầu địa phương: Trồng rau công nghệ cao, chăn nuôi hữu cơ, cơ khí sửa chữa, điện dân dụng… Những mô hình này được người dân hưởng ứng mạnh mẽ vì học nhanh, dễ áp dụng và tạo thu nhập ổn định.

Ngoài ra, tỉnh Bắc Ninh xây dựng và cập nhật thường xuyên cơ sở dữ liệu hộ nghèo - cận nghèo - hộ mới thoát nghèo, bảo đảm nắm chắc diễn biến đời sống từng hộ. Những gia đình vừa thoát nghèo vẫn tiếp tục được hỗ trợ tiếp cận dịch vụ y tế, giáo dục, vay vốn ưu đãi, bảo hiểm xã hội… để tạo nền tảng ổn định, tránh nguy cơ tái nghèo.

Trong thời gian tới, Bắc Ninh đặt ra mục tiêu gì để duy trì thành quả giảm nghèo và nâng cao chất lượng cuộc sống người dân?

Một trong những hướng đi quan trọng là thu hút doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, phát triển kinh tế nông thôn, tạo thêm việc làm tại chỗ cho lao động nông thôn. Bắc Ninh đang mở rộng các mô hình sản xuất theo chuỗi, phát triển hợp tác xã kiểu mới và đẩy mạnh chương trình OCOP nhằm nâng cao giá trị sản phẩm địa phương.

Chúng tôi tin rằng với cách làm linh hoạt, minh bạch, cùng sự đồng hành của doanh nghiệp và người dân, Bắc Ninh sẽ tiếp tục giữ vững thành quả giảm nghèo, xây dựng nông thôn văn minh, hiện đại, giàu bản sắc. Quan trọng hơn, người dân sẽ được hưởng trọn vẹn thành quả của phát triển, đúng với mục tiêu “không để ai bị bỏ lại phía sau”.

Xin cảm ơn ông!