Tiền đề xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu
Định hướng “phát triển nông nghiệp toàn diện theo hướng hiện đại, bền vững, sản xuất hàng hóa có giá trị gia tăng cao, thích ứng với biến đổi khí hậu” là một trong những mục tiêu cốt lõi được Đảng bộ tỉnh Bắc Kạn xác định trong Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XII, nhiệm kỳ 2020–2025. Định hướng đó đã dần hiện thực nhờ sự giúp sức từ Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới.
Một số sản phẩm OCOP đặc trưng của tỉnh Bắc Kạn đã dần chiếm lĩnh được thị trường. Ảnh: Sơn Lâm.
Bắc Kạn là tỉnh miền núi, trước đây nền nông nghiệp chủ yếu manh mún, nhỏ lẻ, thiếu liên kết, giá trị gia tăng thấp. Những năm gần đây, địa phương này đã kiên trì cơ cấu lại ngành nông nghiệp gắn với phát triển tổng thể kinh tế nông thôn.
Hàng năm, UBND tỉnh ban hành kế hoạch thực hiện đề án tái cơ cấu, các sở, ngành, địa phương cùng phối hợp triển khai. Năm 2024, diện tích gieo trồng cây lương thực có hạt toàn tỉnh đạt 35.395ha, sản lượng đạt 169.766 tấn. Diện tích cây trồng có lợi thế đạt 10.393ha, tổng diện tích chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất lúa hơn 123ha. Tỷ lệ che phủ rừng tiếp tục duy trì ở mức cao, hơn 73%.
Để nâng cao giá trị nông sản, tỉnh Bắc Kạn đẩy mạnh chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP), đến nay có 245 sản phẩm đạt từ 3 sao trở lên (4 sản phẩm 5 sao, 21 sản phẩm 4 sao). Việc phát triển sản phẩm OCOP gắn với lợi thế cây, con bản địa từng bước hình thành thương hiệu nông sản đặc trưng của tỉnh.
Hoạt động của các hợp tác xã và doanh nghiệp ở nông thôn phát triển mạnh mẽ, đến đầu năm 2025, toàn tỉnh có 455 hợp tác xã. Các hợp tác xã đã thể hiện được vai trò tiên phong trong sản xuất, kết nối tiêu thụ sản phẩm, quảng bá tiềm năng du lịch.
Để nâng cao thu nhập người dân ở nông thôn, riêng năm 2024, tỉnh Bắc Kạn tiếp tục thực hiện 366 dự án hỗ trợ phát triển sản xuất, gồm 92 dự án liên kết theo chuỗi giá trị và 274 dự án cộng đồng.
Chè hoa vàng Bắc Kạn là sản phẩm OCOP được thị trường ưu chuộng. Ảnh: Sơn Lâm.
Thu nhập nâng cao, niềm tin bền vững
Cơ cấu lại ngành gắn liền với đào tạo nguồn nhân lực chất lượng được tỉnh Bắc Kạn coi là tiền đề phát triển nông thôn mới bền vững. Từ năm 2022–2024, tỉnh đã tuyển sinh và đào tạo nghề cho hơn 32.500 người, giải quyết việc làm cho 28.200 lao động. Các hội nghị tư vấn nghề, kết nối cung cầu lao động thu hút gần 27.600 lượt người tham gia.
Trước đây, người nông dân ở Bắc Kạn chủ yếu canh tác, buôn bán truyền thống, hiện nay đã có bước chuyển đổi mạnh mẽ. Toàn tỉnh có 19 điểm giới thiệu sản phẩm OCOP áp dụng công nghệ 4.0. Người dân đã ứng dụng công nghệ để xây dựng thương hiệu, bán hàng trực tuyến, mã QR truy xuất nguồn gốc. Nhiều sản phẩm nông sản Bắc Kạn đã hiện diện trong các hội chợ, triển lãm lớn tại Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh và xuất khẩu sang châu Âu, Nhật Bản.
Vùng chuyên canh trồng chè Shan tuyết tại huyện Chợ Đồn. Ảnh: Quang Linh.
Không chỉ chú trọng sản xuất, người nông dân ở Bắc Kạn đã bắt đầu phát triển du lịch nông thôn. Một số thôn đã hình thành điểm du lịch thu hút nhiều du khách như thôn Phiêng An, xã Quang Thuận (huyện Bạch Thông); thôn Phiêng Phàng, xã Yến Dương (huyện Ba Bể). Đây đều là những thôn có cảnh quan đẹp, khí hậu trong lành kết hợp hài hòa với bản sắc văn hóa độc đáo của người dân bản địa.
Nhờ tập trung phát triển sản xuất gắn với chương trình OCOP, đến hết năm 2024 tỉnh Bắc Kạn có 32/95 xã nông thôn mới đạt tiêu chí thu nhập; 87 xã đạt tiêu chí lao động; 60 xã đạt tiêu chí tổ chức sản xuất. Với các xã nông thôn mới nâng cao, có 5 xã đạt tiêu chí thu nhập và tổ chức sản xuất, 14 xã đạt tiêu chí lao động.
Thôn Phiêng An, xã Quang Thuận (huyện Bạch Thông) dần trở thành điểm du lịch trải nghiệm hấp dẫn du khách. Ảnh: Ngọc Tú.
Hôm nay, nông thôn mới ở Bắc Kạn đã dần đi vào chiều sâu, đó không chỉ là kết quả của một giai đoạn đầu tư mà còn là dấu ấn về tầm nhìn. Thành tựu hôm nay là tiền đề để nông thôn ở Bắc Kạn phát triển toàn diện, bền vững trong tương lai gần.
