Trên những triền đất dốc quanh các bản của xã Mường Nhà, dứa mật giống Cayenne đang khẳng định vai trò là cây trồng chủ lực trong quá trình cơ cấu lại nông nghiệp của địa phương. Từ những diện tích ngô và lúa nương trước đây hiệu quả thấp, người dân chuyển dần sang trồng dứa, hình thành vùng sản xuất tương đối ổn định và có giá trị kinh tế cao hơn.
Theo báo cáo của Đảng ủy xã Mường Nhà, diện tích dứa tại Mường Nhà duy trì từ 150-200ha, cho sản lượng trên 5.000 tấn/năm. Giống Cayenne phù hợp đất dốc thoát nước nhanh, chịu hạn tốt và ít sâu bệnh, giúp giảm đáng kể chi phí đầu tư một yếu tố quan trọng đối với người dân vùng cao vốn quen sản xuất tự cung tự cấp. Nhờ vậy, dứa trở thành lựa chọn khả thi trong chuyển đổi sinh kế thay thế những cây trồng truyền thống năng suất thấp.
Dứa mật xã Mường Nhà, tỉnh Điện Biên vào vụ cho quả lớn và đồng đều, góp phần nâng cao giá trị cây trồng chủ lực tại địa phương. Ảnh: Hoàng Châu.
Ông Đặng Văn Tuấn, Chủ tịch UBND xã Mường Nhà, tỉnh Điện Biên cho biết: “Dứa mật đang cho hiệu quả rõ rệt, bà con mạnh dạn chuyển đổi hơn. Năm 2026, xã triển khai mở rộng thêm khoảng 80 ha, đưa tổng diện tích lên hơn 300ha, gắn với tiêu thụ ổn định và nâng chất lượng vùng trồng.”
Đi liền với mở rộng diện tích, xã Mường Nhà đang hình thành rõ nét chuỗi liên kết tiêu thụ. Trên địa bàn xã hiện có HTX Mường Nhà và HTX Dứa mật Pu Lau, tổ chức thu mua, vận chuyển và tiêu thụ sản phẩm cho người dân. Việc có HTX làm đầu mối đã chấm dứt tình trạng “trồng tự phát, bán may rủi”, giúp giá bán ổn định và hạn chế thương lái ép giá trong mùa thu hoạch.
Vùng trồng dứa mật trên triền đồi, tạo thành những dải xanh đặc trực ở vùng biên giới xã Mường Nhà, tỉnh Điện Biên. Ảnh: Hoàng Châu.
Anh Vàng Duy Chính, người dân bản Pu Lau, chia sẻ: “Nhà tôi trồng hơn 1ha dứa mật. Mỗi năm, trừ chi phí còn thu được khoảng 75 triệu đồng. Trồng dứa không vất như làm nương, đầu ra lại ổn định hơn nên gia đình tôi xác định đây là cây gắn bó lâu dài.”
Việc dứa mật Mường Nhà được công nhận OCOP 3 sao giúp nâng giá trị sản phẩm, tạo điều kiện mở rộng thị trường và tăng khả năng kết nối với doanh nghiệp thu mua. Đây cũng là bước quan trọng để địa phương chuẩn hóa quy trình canh tác, hướng tới sản xuất an toàn và bền vững hơn.
Tuy vậy, sản xuất dứa mật tại Mường Nhà vẫn đối mặt nhiều khó khăn. Địa hình chia cắt khiến vận chuyển nông sản vào mùa thu hoạch còn vất vả; một số bản xa trung tâm thiếu điện ổn định hoặc sóng điện thoại, ảnh hưởng đến liên lạc với thương lái và HTX. Dứa hiện chưa có cơ sở chế biến sâu, chủ yếu bán quả tươi nên giá trị gia tăng chưa cao đây là hạn chế chung của các xã vùng cao khi phát triển cây trồng hàng hóa.
Các vùng trồng dứa mật tại xã Mường Nhà được trồng tập trung và sinh trưởng đồng đều góp phần nâng cao giá trị cho người dân địa phương. Ảnh: Hoàng Châu.
Ông Tuấn cho biết thêm: Thời gian tới chúng tôi sẽ tiếp tục hướng dẫn kỹ thuật cho người dân theo từng giai đoạn sinh trưởng đồng thời tăng cường liên kết với doanh nghiệp và HTX để xây dựng vùng nguyên liệu ổn định. Địa phương cũng định hướng hỗ trợ người dân áp dụng quy trình canh tác an toàn, giữ vững chất lượng sản phẩm OCOP và đáp ứng yêu cầu truy xuất nguồn gốc.
Sự phát triển của dứa mật ở Mường Nhà không chỉ mang lại thu nhập, mà còn góp phần chuyển dịch tư duy sản xuất từ tự cung tự cấp sang làm hàng hóa. Trong tiến trình cơ cấu lại nông nghiệp, dứa mật đang nổi lên như một “điểm sáng” rõ nét, thể hiện nỗ lực đồng hành của chính quyền và người dân vùng biên trong xây dựng sinh kế bền vững.
