Vùng đất giàu tiềm năng cho nông nghiệp hữu cơ
Điện Biên là tỉnh được thiên nhiên ưu đãi khí hậu mát mẻ, đất đai màu mỡ và nguồn nước trong lành. Đây là những điều kiện lý tưởng để phát triển nông nghiệp hữu cơ - loại hình sản xuất đang ngày càng được coi trọng trên thế giới nhờ mang lại lợi ích kép, vừa đảm bảo sức khỏe con người, vừa gìn giữ môi trường sinh thái.
Không chỉ được thiên nhiên ưu ái về thổ nhưỡng, khí hậu, mà Điện Biên còn là “kho tàng” lưu giữ nhiều giống cây trồng, vật nuôi bản địa quý hiếm, có giá trị dinh dưỡng cao. Những giống lúa nếp tan thơm dẻo, đàn bò Mông, gà đen, vịt cỏ hay các loại rau rừng đặc sản… từ lâu đã gắn bó mật thiết với đời sống đồng bào các dân tộc. Đây là nguồn gen quý giá, hoàn toàn phù hợp để phát triển theo hướng hữu cơ, vừa gìn giữ bản sắc nông nghiệp truyền thống, vừa đáp ứng xu thế sản xuất sạch.
Người dân Điện Biên giới thiệu sản phẩm cà phê đặc sản địa phương, góp phần phát triển nông nghiệp hữu cơ gắn với du lịch cộng đồng. Ảnh: Trần Hương.
Người tiêu dùng ngày càng coi trọng sức khỏe, ưu tiên “ăn xanh, sống sạch”, nhu cầu nông sản an toàn, truy xuất nguồn gốc tăng mạnh. Đây là cơ hội cho Điện Biên - vùng đất còn giữ được môi trường thuần khiết, ít chịu tác động từ công nghiệp hóa phát triển thành “vùng xanh” nông nghiệp hữu cơ phía Bắc, nơi cung ứng nông sản chất lượng gắn liền với bản sắc văn hóa và thiên nhiên.
Ông Lò Văn Cương, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Điện Biên nhấn mạnh: Phát triển nông nghiệp hữu cơ không chỉ tạo ra giá trị kinh tế cao mà còn giúp Điện Biên khẳng định thương hiệu nông sản sạch, gắn với du lịch sinh thái, góp phần phát triển bền vững. Đây là hướng đi mà Điện Biên kiên định trong những năm tới.
Bước chuyển mình tích cực
Vài năm trở lại đây, nông nghiệp hữu cơ ở Điện Biên đã có bước phát triển đáng ghi nhận. Từ những mô hình sản xuất rau hữu cơ ở vùng ven phường Điện Biên Phủ, mô hình lúa hữu cơ tại xã Mường Ảng đến các mô hình chăn nuôi hữu cơ kết hợp trồng cỏ, trồng cây ăn quả…, nhiều nông hộ đã bước đầu khẳng định hướng đi bền vững, thân thiện với môi trường. Các sản phẩm hữu cơ không chỉ góp phần cải thiện thu nhập, nâng cao đời sống cho người dân mà còn mở ra cơ hội xây dựng thương hiệu nông sản an toàn đặc trưng của địa phương.
Cây mắc ca tại Điện Biên đang vào vụ. Đây là cây trồng có tiềm năng lớn để phát triển sản phẩm hữu cơ. Ảnh: Trần Hương.
Đặc biệt, sự kết hợp giữa trồng trọt và chăn nuôi hữu cơ theo hướng tuần hoàn đã hình thành hệ sinh thái sản xuất khép kín: phụ phẩm nông nghiệp được tái sử dụng làm thức ăn, phân bón, giảm thiểu chất thải, vừa tiết kiệm chi phí vừa tăng tính bền vững. Đây cũng là hướng đi được nhiều địa phương trong tỉnh khuyến khích nhân rộng.
Ông Trần Văn Cường, Giám đốc HTX Nông nghiệp hữu cơ Mường Thanh cho biết: "Trước đây, gạo của chúng tôi khó cạnh tranh vì sản xuất nhỏ lẻ. Khi chuyển sang sản xuất hữu cơ, hạt gạo Điện Biên không chỉ giữ được vị dẻo thơm tự nhiên mà còn được nhiều doanh nghiệp ký hợp đồng bao tiêu với giá cao hơn 20 - 30% so với gạo thường".
Ngoài gạo, Điện Biên còn có nhiều nông sản đặc trưng khác có tiềm năng phát triển hữu cơ như: Chè shan tuyết ở vùng núi cao, búp chè phủ lớp lông trắng như tuyết, hương thơm đặc biệt; cà phê Arabica Điện Biên với hương vị nồng nàn, đậm đà; mắc ca - cây trồng mới nhưng đã nhanh chóng trở thành sản phẩm chủ lực; dứa, mật ong, miến dong…
Dù tiềm năng lớn, nông nghiệp hữu cơ ở Điện Biên vẫn đối diện nhiều khó khăn. Sản xuất hữu cơ đòi hỏi chi phí cao, trong khi nhiều hộ dân còn khó khăn. Kỹ thuật yêu cầu nghiêm ngặt, trong khi nông dân chưa quen với quy trình mới. Sự liên kết giữa người sản xuất, hợp tác xã và doanh nghiệp còn lỏng lẻo. Thị trường tiêu thụ chưa ổn định, chứng nhận hữu cơ thủ tục phức tạp, tốn kém, gây trở ngại cho nông hộ nhỏ lẻ...
Phụ nữ Điện Biên giới thiệu sản phẩm nông sản, gạo cốm nếp tan qua hình thức bán hàng trực tuyến. Ảnh: Trần Hương.
Ông Phạm Văn Dưỡng, nông dân xã Thanh Yên, tỉnh Điện Biên bộc bạch: "Chúng tôi biết trồng hữu cơ tốt hơn nhưng vốn đầu tư lớn, phân bón hữu cơ đắt, lại phải học kỹ thuật mới. Nông dân nghèo nên còn e dè, nếu không có hỗ trợ và đầu ra ổn định thì khó mà làm được".
Gắn lợi thế với chiến lược nông nghiệp hữu cơ
Điện Biên cần triển khai đồng bộ nhiều giải pháp mang tính lâu dài và bền vững trong phát triển nông nghiệp hữu cơ. Trước hết, công tác tuyên truyền, tập huấn cho nông dân phải được thực hiện thường xuyên giúp bà con nâng cao nhận thức về lợi ích của sản xuất hữu cơ, từ đó thay đổi thói quen canh tác truyền thống sang quy trình sản xuất an toàn, thân thiện với môi trường. Những buổi tập huấn gắn với thực hành ngay trên đồng ruộng, mô hình mẫu sẽ là minh chứng rõ ràng nhất để nông dân tin tưởng và mạnh dạn làm theo.
Song song với đào tạo, tỉnh Điên Biên cũng cần quan tâm, tạo điều kiện để các hộ dân, hợp tác xã tiếp cận nguồn vốn ưu đãi nhằm đầu tư mở rộng quy mô sản xuất, ứng dụng khoa học kỹ thuật, xây dựng cơ sở sơ chế, bảo quản sau thu hoạch.
Có vốn, nông dân mới đủ khả năng áp dụng đồng bộ các quy trình hữu cơ, giảm chi phí đầu vào và nâng cao chất lượng sản phẩm. Xây dựng thương hiệu, bao bì, nhãn mác và kết nối thị trường là khâu then chốt để sản phẩm hữu cơ Điện Biên vào siêu thị, cửa hàng thực phẩm sạch, chiếm lĩnh niềm tin người tiêu dùng. Chính quyền địa phương cần đồng hành cùng doanh nghiệp, hợp tác xã trong quảng bá, xúc tiến thương mại, mở rộng đầu ra cho nông dân.
Sản phẩm mật ong Chiềng Sinh - đặc sản địa phương của Điện Biên được người tiêu dùng ưa chuộng. Ảnh: Trần Hương.
“Nếu được đầu tư đồng bộ từ sản xuất, chế biến đến tiêu thụ, nông sản hữu cơ Điện Biên không chỉ đáp ứng thị trường trong nước mà còn có thể vươn ra xuất khẩu, nâng cao thu nhập, khẳng định thương hiệu. Các đặc sản như gạo hữu cơ, chè shan tuyết, cà phê Arabica, mắc ca, mật ong rừng… hoàn toàn có thể trở thành “đại sứ nông sản” mang hương vị Điện Biên ra thế giới", ông Trần Văn Cường, Giám đốc HTX Nông nghiệp hữu cơ Mường Thanh nói.
Không chỉ mang giá trị kinh tế, nông nghiệp hữu cơ còn gắn với du lịch sinh thái, cộng đồng. Cánh đồng lúa hữu cơ, đồi chè shan tuyết hay nông trại trải nghiệm sẽ là điểm đến hấp dẫn, nơi nông dân vừa sản xuất, vừa kể câu chuyện về sản phẩm, văn hóa và lối sống hài hòa với thiên nhiên.
Để phát huy lợi thế địa lý, bản sắc nông nghiệp truyền thống và sự đồng hành của chính quyền, nông dân Điện Biên đang dần khẳng định vị thế trên bản đồ nông sản sạch. Nông nghiệp hữu cơ không chỉ tạo ra sản phẩm an toàn, nâng cao thu nhập mà còn góp phần gìn giữ môi trường, lan tỏa giá trị văn hóa bản địa. Với quyết tâm và hướng đi đúng, Điện Biên hoàn toàn có thể trở thành điểm sáng của vùng Tây Bắc về phát triển nông nghiệp hữu cơ gắn với kinh tế xanh, du lịch sinh thái và mục tiêu phát triển bền vững.
