Xây dựng nông thôn mới phù hợp thực tiễn vận hành chính quyền hai cấp

Huy động hơn 76.900 tỷ đồng xây dựng NTM

Sau mỗi giai đoạn xây dựng nông thôn mới (NTM), cũng như cả nước, tỉnh Hà Tĩnh sẽ tổng kết, đúc rút kinh nghiệm để chương trình phù hợp với thực tiễn, đảm bảo tính hiệu quả, bền vững. Trong giai đoạn 2021-2025, Chương trình NTM tiếp tục khẳng định vai trò là động lực then chốt thúc đẩy phát triển toàn diện khu vực nông thôn, góp phần chuyển biến rõ nét diện mạo nông thôn và cải thiện đáng kể đời sống vật chất, tinh thần của người dân.

Với nhiều giải pháp, cách làm sáng tạo, giai đoạn này tổng nguồn lực địa phương huy động xây dựng NTM đạt hơn 76.900 tỷ đồng, trong đó: Ngân sách trung ương hơn 1.100 tỷ; ngân sách tỉnh, huyện, xã đạt hơn 6.700 tỷ; vốn lồng ghép trên 3.500 tỷ; vốn tín dụng hơn 56.300 tỷ đồng; vốn doanh nghiệp khoảng 750 tỷ và huy động đóng góp tự nguyện của người dân, cộng đồng đạt trên 8.300 tỷ đồng.

Theo ông Ngô Đình Long, Phó Chánh văn phòng xây dựng NTM tỉnh Hà Tĩnh, giai đoạn 2021-2025 công tác chỉ đạo, điều hành chương trình đã có nhiều đổi mới theo hướng trọng tâm, trọng điểm, đi vào chiều sâu, góp phần cơ bản hoàn thành các mục tiêu, chỉ tiêu nhiệm vụ của chương trình đặt ra. Cụ thể: Đối với tỉnh hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM theo Quyết định số 321/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, đến nay cơ bản đạt 8/8 yêu cầu.

Về thí điểm đạt chuẩn NTM theo Quyết định số 2114/QĐ-TTg ngày 16/12/2020 của Thủ tướng Chính phủ, hiện 4/10 tiêu chí đã đạt chuẩn; 3/10 tiêu chí mức độ đạt từ 70-90% và 3/10 tiêu chí mức độ đạt từ 50-60%.

Riêng chỉ tiêu của Đề án thí điểm xây dựng tỉnh đạt chuẩn NTM, đề án này có 8 nhóm chỉ tiêu chủ yếu; trong thời gian qua cấp ủy, chính quyền các cấp đã quan tâm, tập trung cao chỉ đạo và tổ chức thực hiện. Kết quả, sau hơn 3 năm triển khai, đến nay các chỉ tiêu đạt từ 70-90% so với yêu cầu. Tại Hội nghị sơ kết 3 năm thực hiện Nghị quyết số 04-NQ/TU ngày 15/7/2021 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh đánh giá, việc xây dựng tỉnh đạt chuẩn NTM không khả thi nên Hà Tĩnh xác định mục tiêu phấn đấu năm 2025 là được Chính phủ công nhận tỉnh hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM.

“Từ đầu năm 2025 đến nay, hạ tầng kinh tế xã hội được đầu tư xây dựng mới, sửa chữa hiệu quả; tổ chức sản xuất vụ đông và vụ xuân đảm bảo đạt và vượt kế hoạch về diện tích, năng suất, sản lượng. Đặc biệt, toàn tỉnh xây dựng được gần 80 mô hình liên kết sản xuất nông nghiệp theo hướng an toàn, hữu cơ, được chứng nhận VietGAP, GlobalGAP, an toàn dịch bệnh động vật.

Riêng Chương trình OCOP, trong 20 ý tưởng sản phẩm được phê duyệt chấp thuận phương án sản xuất kinh doanh có 14 sản phẩm được công nhận mới đạt chuẩn 3 sao và công nhận lại 34 sản phẩm 3 sao. Lũy kế đến nay toàn tỉnh đánh giá công nhận 410 sản phẩm OCOP; 267 sản phẩm còn hiệu lực chứng nhận; trong đó có 8 sản phẩm đạt 4 sao và 259 sản phẩm đạt 3 sao”, ông Long thông tin. 

Hướng đến xã NTM hiện đại

Trong giai đoạn mới, sau khi hoàn thành việc sáp nhập các xã, tỉnh và bỏ cấp huyện, bộ tiêu chí NTM ở các cấp có sự thay đổi. Vì vậy, việc cần làm nhất lúc này là Trung ương nhanh chóng ban hành bộ tiêu chí NTM giai đoạn 2026-2030. Quan trọng, bộ tiêu chí NTM cấp xã phải bao trùm được hầu hết việc phát triển kinh tế xã hội vùng nông thôn của các xã sau sáp nhập; bên cạnh đó nội hàm bộ tiêu chí phải có bổ sung cụ thể hóa đối với một số chủ trương của Nhà nước trong giai đoạn hiện nay về chuyển đổi số, kinh tế tuần hoàn, thương mại điện tử, đô thị hóa, phát triển kinh tế tư nhân... đồng thời thích ứng linh hoạt, tăng khả năng chống chịu biến đổi khí hậu cho khu vực nông thôn, nhất là vùng miền núi, ven biển và hải đảo.

Đối với cơ quan chỉ đạo, tham mưu, điều phối thực hiện chương trình NTM, cần xác định bộ máy thống nhất, rõ vị trí pháp lý để phát huy được tính hiệu quả, hiệu lực trong quản lý, điều hành thực hiện chương trình, bởi sau khi bỏ cấp huyện thì đa số các nội dung công việc đều cấp tỉnh triển khai trực tiếp ở xã.

Về mục tiêu, giai đoạn 2026-2030, Hà Tĩnh phấn đấu 100% xã đạt chuẩn NTM, ít nhất 60% xã đạt chuẩn NTM nâng cao, 10% xã NTM hiện đại và tỉnh hoàn thành mục tiêu xây dựng NTM. Để thực hiện được mục tiêu này, địa phương cần tổng nguồn vốn khoảng 21.200 tỷ đồng.

Các giải pháp sẽ tập trung triển khai là đẩy mạnh công tác tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức cho người dân. Kiện toàn Ban chỉ đạo chương trình các cấp để đảm bảo hiệu quả và trách nhiệm. Chỉ đạo các xã đã đạt chuẩn tiếp tục duy trì, nâng cấp, đảm bảo đạt chuẩn giai đoạn 2026-2030; chủ động xây dựng kế hoạch xây dựng xã NTM nâng cao, xã NTM hiện đại.

Phát triển kinh tế nông thôn nâng cao thu nhập cho người dân khu vực nông thôn, nhất là các giải pháp chuyển đổi cơ cấu lao động cho người dân, thúc đẩy triển khai chương trình OCOP gắn với các sản phẩm nông lâm nghiệp chủ lực, sản phẩm đặc sản của địa phương theo chuỗi giá trị, kết hợp với thu hút đầu tư, phát triển du lịch.

Tiếp tục đầu tư, nâng cấp hạ tầng kinh tế xã hội khu vực nông thôn, nhất là các công trình thiết yếu phục vụ sinh hoạt và sản xuất cho người dân; đầu tư các công trình nước sạch tập trung. Có cơ chế, chính sách đủ mạnh để xúc tiến, thu hút doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn.

Phát huy vai trò chủ thể của người dân và doanh nghiệp trong quá trình xây dựng NTM. Đồng thời, thực hiện đồng bộ các giải pháp về huy động vốn, bảo đảm huy động đầy đủ, kịp thời theo quy định; lồng ghép hiệu quả các nguồn vốn từ các chương trình mục tiêu quốc gia, chương trình, dự án hỗ trợ có mục tiêu và các dự án đầu tư khác đang triển khai trên địa bàn nông thôn; huy động tối đa các nguồn lực xã hội hóa….

Để Chương trình NTM phù hợp thực tiễn trong tình hình mới, tỉnh Hà Tĩnh kiến nghị Trung ương nhanh chóng phê duyệt chủ trương đầu tư Chương trình NTM và ban hành bộ tiêu chí NTM giai đoạn 2026-2030. Tiếp tục bố trí vốn thực hiện Chương trình NTM cho giai đoạn tiếp theo (cao hơn giai đoạn 2021-2025); đồng thời khi xây dựng nguyên tắc tiêu chí phân bổ vốn có sự quan tâm ưu tiên phân bổ đối với các đơn vị, địa phương phấn đấu xây dựng NTM nâng cao, NTM hiện đại; có sự ưu tiên đối với các địa phương làm điểm trên các lĩnh vực.

Ngoài ra, Trung ương cần có phần mềm theo dõi, cập nhật kết quả xây dựng NTM thống nhất trên toàn quốc, tạo thuận lợi trong tổng hợp, đánh giá kết quả thực hiện chương trình một cách thường xuyên, có hệ thống.