Giữ mạch nước cho ruộng đồng
Phường Mỹ Lâm, tỉnh Tuyên Quang hiện có 16 hồ chứa nhỏ, 12 đập dâng, 7 phai tạm, 7 rọ thép… Hệ thống thủy lợi này không chỉ giúp điều tiết, dự trữ nguồn nước tưới mà còn đóng vai trò then chốt trong việc ứng phó với hạn hán, biến đổi khí hậu.
Hiện nay toàn tỉnh Tuyên Quang có 7.203 công trình thủy lợi, phục vụ sản xuất nông nghiệp. Ảnh: Đào Thanh.
Để chủ động cho vụ Đông Xuân, ngay từ sớm, chính quyền phường Mỹ Lâm đã phối hợp chặt chẽ với đơn vị quản lý thủy lợi và người dân tổ chức kiểm tra mực nước các hồ đập, đánh giá khả năng tích trữ; sửa chữa máy móc, thiết bị điện; chuẩn bị đầy đủ vật tư cho các trạm bơm hoạt động an toàn. Địa phương cũng thường xuyên theo dõi lịch xả nước của hồ thủy điện Thác Bà để bố trí thời gian bơm hợp lý, đồng thời đẩy mạnh tuyên truyền sử dụng nước tiết kiệm, hiệu quả.
Ông Trương Văn Chín, cán bộ Ban Quản lý công trình thủy lợi phường Mỹ Lâm cho biết, sau hơn 5 tháng kể từ ngày thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, đội ngũ cán bộ của Ban đã kịp thời cập nhật, nắm bắt các đầu điểm công trình để có giải pháp vận hành và điều tiết nước hiệu quả.
Đặc biệt, để chuẩn bị nước cho vụ đông xuân, mọi khâu chuẩn bị đều được triển khai từ sớm, từ xa, nhằm hạn chế tối đa nguy cơ thiếu nước cục bộ. Các công trình thủy lợi không chỉ đảm bảo tưới tiêu cho sản xuất mà còn góp phần điều hòa môi trường, tạo cân bằng sinh thái cho địa phương. Nhờ chủ động được nguồn nước, Mỹ Lâm là điểm sáng trong phong trào sản xuất nông nghiệp tốt của tỉnh Tuyên Quang với vùng trồng chè, cây ăn quả đạt tiêu chuẩn VietGAP lên tới 30ha.
Tổ dân phố Giếng Đõ là vùng sản xuất lúa trọng điểm của phường. Hệ thống hồ chứa Gò Vầu và Cơ Khí hiện đang đảm bảo nguồn nước tưới cho 36ha ruộng lúa. Đáng chú ý, hồ Ngòi Vầu vừa được đầu tư nâng cấp, gia cố thân đập, nạo vét lòng hồ, nâng cao dung tích chứa. Nhờ đó, khả năng trữ nước được cải thiện rõ rệt, giúp người dân yên tâm sản xuất trong suốt cả vụ.
Ông Vương Văn Thọ, Trưởng thôn Giếng Đõ cho biết, từ đầu tháng 11, bà con đã chủ động duy tu, nạo vét kênh mương, tháo nước chân ruộng để chuẩn bị gieo mạ. Việc bơm nước vào đồng được tính toán kỹ lưỡng, thực hiện từ tháng 12 đến tháng 1 năm sau, đảm bảo đúng khung thời vụ, hạn chế rủi ro cho sản xuất.
Bệ đỡ của nông nghiệp xứ Tuyên
Không riêng Mỹ Lâm, hệ thống thủy lợi đang từng ngày được kiên cố trên khắp các vùng nông thôn miền núi của Tuyên Quang. Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh, toàn tỉnh hiện có 7.203 công trình thủy lợi, phục vụ sản xuất trên 79.700ha đất nông nghiệp. Trong đó có 500 hồ chứa, 4.588 đập dâng, 85 trạm bơm; hệ thống kênh tưới tiêu dài hơn 8.000 km, đảm bảo tưới chắc cho trên 85% diện tích lúa gieo cấy hàng năm.
Hệ thống các công trình thủy lợi ở phường Mỹ Lâm được kiên cố, đảm bảo tưới chắc cho ruộng đồng. Ảnh: Đào Thanh.
Thôn Nà Vàng, xã Thượng Lâm, có khoảng 70 hộ dân. Cuộc sống người dân nơi đây gắn chặt với ruộng nương, chuồng trại, nên mỗi dòng nước về đồng là thêm một mùa vụ yên tâm.
Ông Chẩu Văn Khai, Bí thư Chi bộ thôn Nà Vàng cho biết, nhiều năm qua, những con đập kiên cố, tuyến kênh mương thủy lợi đã đồng hành cùng người dân, mang về những bao thóc, bao ngô đầy ắp sau mỗi vụ thu hoạch. Hiểu rõ giá trị của công trình thủy lợi, bà con càng nâng cao ý thức giữ gìn, bảo vệ, coi đó là tài sản chung của cả cộng đồng.
Hiện nay, Ban Quản lý khai thác các công trình thủy lợi Tuyên Quang đang trực tiếp quản lý, khai thác và bảo vệ 372 công trình thủy lợi cùng hơn 800km kênh tưới, trong đó có 62 hồ chứa lớn, vừa và nhỏ.
Hệ thống này mỗi năm cung cấp nước tưới cho gần 13.000ha cây trồng và nuôi trồng thủy sản, đóng vai trò quan trọng để các địa phương duy trì và nâng cao chất lượng các tiêu chí nông thôn mới, nhất là ở những xã vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số.
Theo ông Hoàng Đức Trưởng, Phó Giám đốc Ban Quản lý khai thác các công trình thủy lợi tỉnh Tuyên Quang, việc triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp đặt ra yêu cầu ngày càng cao đối với đội ngũ cán bộ làm công tác thủy lợi. Cán bộ không chỉ dừng lại ở nhiệm vụ kỹ thuật, vận hành công trình mà còn phải chủ động cập nhật, nắm vững các quy định pháp luật mới về thủy lợi; hiểu rõ việc phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền trong quản lý, khai thác và sử dụng tài sản kết cấu hạ tầng thủy lợi.
Trong bối cảnh mới, cán bộ thủy lợi còn giữ vai trò cầu nối giữa chính quyền và người dân, phối hợp chặt chẽ với chính quyền cơ sở trong quản lý công trình, tuyên truyền sử dụng nước tiết kiệm, bảo vệ công trình, kịp thời phát hiện và xử lý các nguy cơ mất an toàn.
Việc thực hiện tốt trách nhiệm này không chỉ góp phần nâng cao hiệu quả đầu tư các công trình thủy lợi mà còn tạo nền tảng vững chắc để xây dựng nông thôn mới bền vững, thích ứng linh hoạt với yêu cầu phát triển và biến đổi khí hậu trong giai đoạn tới.
