Hướng làm giàu từ sinh kế xanh
Nhiều năm trở lại đây, không ít nông dân Đồng Tháp đã mạnh dạn thay đổi cách canh tác truyền thống, chuyển từ độc canh lúa sang mô hình kết hợp nuôi vịt và thả cá ngay trên ruộng. Cách làm này giúp tăng hiệu quả kinh tế gấp 3 đến 4 lần, đồng thời hình thành sinh kế xanh, thân thiện với môi trường.
Mô hình “lúa – vịt – cá” giúp anh Nguyễn Văn Vương tăng thu nhập gấp nhiều lần trên cùng diện tích canh tác. Ảnh: Lê Hoàng Vũ.
Tại xã Phú Thọ, anh Nguyễn Văn Vương là một trong những người tiên phong áp dụng mô hình lúa cá vịt từ năm 2019. Dẫn chúng tôi đi dọc khu ao trữ cá rộng hơn 1,5 ha, anh Vương chia sẻ trước đây chỉ làm 2 vụ lúa nên thu nhập bấp bênh. Từ khi kết hợp nuôi cá và chăn vịt trên ruộng, kinh tế gia đình cải thiện rõ rệt. “Tiền lời từ cá và vịt đủ chi tiêu hằng ngày, còn tiền bán lúa thì dành để tiết kiệm”, anh nói.
Theo anh Vương, vịt và cá đóng vai trò như “thiên địch tự nhiên”, giúp tiêu diệt sâu rầy, ốc bươu vàng, làm đất tơi xốp để cây lúa phát triển mà hầu như không cần dùng thuốc bảo vệ thực vật. Những vụ gần đây, gia đình anh giảm đáng kể chi phí thuốc, công phun mà năng suất lúa vẫn ổn định.
Năm 2019, được ngành nông nghiệp huyện Tam Nông (trước khi sáp nhập) khuyến khích, anh Vương cùng người thân triển khai mô hình trên diện tích 10 ha. Gia đình mạnh dạn đầu tư bờ bao lửng, đào hai ao lớn để trữ cá mùa lũ. Lúc bắt đầu, anh lo bỏ thuốc sâu thì lúa sẽ bị hại, nhưng nhờ cán bộ nông nghiệp hướng dẫn, vụ đầu tiên đã cho năng suất tương đương ruộng thường trong khi chi phí giảm mạnh.
Gia đình anh áp dụng gieo sạ theo quy trình “1 phải 5 giảm”, giúp tiết kiệm giống, giảm phân bón và thuốc trừ sâu, góp phần bảo vệ môi trường và giữ đất canh tác lâu dài.
Hiệu quả kinh tế tăng rõ rệt
Những vụ đầu, anh Vương chủ yếu tận dụng cá đồng tự nhiên. Năm 2019, do lượng cá ít vì lũ nhỏ, gia đình thu hơn 120 triệu đồng trên 10 ha. Rút kinh nghiệm, vụ sau anh ươm cá lóc đồng trong ao để thả ra ruộng khi nước rút, giúp tăng sản lượng và nâng doanh thu lên hơn 200 triệu đồng, chưa kể lợi nhuận từ đàn vịt.
Mô hình nuôi vịt kết hợp thả cá trên ruộng lúa tại Phú Thọ (Đồng Tháp) giúp nông dân tận dụng hiệu quả nguồn tài nguyên, tăng thu nhập và hướng tới sản xuất nông nghiệp bền vững. Ảnh: Lê Hoàng Vũ.
Mỗi vụ lúa, anh nuôi khoảng 3000 con vịt, mỗi năm hai vụ xuất bán khoảng 6.000 con. Dù lợi nhuận từ vịt không lớn bằng cá, nhưng vịt đóng vai trò quan trọng khi giúp làm sạch sâu rầy và khuấy động mặt ruộng để cây lúa hấp thu dinh dưỡng tốt hơn.
Anh Vương kể: “Cá ăn sâu bọ, vịt ăn ốc, lúa sạch thuốc. Ba thứ này hỗ trợ nhau tạo vòng sản xuất khép kín, vừa hiệu quả vừa bền vững”.
Theo ông Nguyễn Xuân Hoàng, Chủ tịch UBND xã Phú Thọ, trước khi sáp nhập, huyện Tam Nông có 6 hộ tham gia mô hình sinh kế mùa lũ với các dạng như lúa cá đồng vịt và lúa chạch lấu vịt. Riêng xã Phú Thọ hiện duy trì 3 mô hình lúa cá đồng vịt đang hoạt động hiệu quả. Thực tế cho thấy mô hình giúp nông dân tăng thu nhập, giảm rủi ro và thích ứng tốt với biến đổi khí hậu.
Tính toán của ngành chuyên môn cho thấy mô hình lúa vịt cá mang lại lợi nhuận bình quân 64,7 triệu đồng mỗi ha mỗi năm, cao hơn 34,6 triệu đồng so với sản xuất truyền thống. Ngoài lợi nhuận, hệ sinh thái đồng ruộng được cải thiện, đất màu mỡ hơn và môi trường được bảo vệ tốt hơn.
Từ kết quả tích cực, xã Phú Thọ đang định hướng nhân rộng mô hình ở các khu vực có điều kiện tương đồng. Đến năm 2030, địa phương đặt mục tiêu có hàng chục hecta ruộng 2 vụ được bao ô khép kín, tận dụng mùa lũ để nuôi cá đồng nhằm gia tăng giá trị sản xuất.
Địa phương cũng hỗ trợ nông dân đăng ký chứng nhận VietGAP cho vùng lúa và tiếp tục kêu gọi doanh nghiệp liên kết bao tiêu sản phẩm theo chuỗi, giúp ổn định đầu ra và bảo đảm tính bền vững của mô hình lúa cá vịt.
