Nghề nuôi cá lồng bè Tại các vịnh thuộc quần đảo Cát Bà không chỉ là trụ cột kinh tế, mang lại sinh kế vững chắc cho hàng ngàn ngư dân địa phương mà còn là điểm nhấn độc đáo, thu hút du khách đến tham quan. Tuy nhiên, đi cùng với việc phát triển kinh tế của người dân là những thách thức môi trường, đặt ra yêu cầu cấp bách về sự thay đổi để bảo tồn giá trị của di sản thiên nhiên thế giới.
Lồng bè sạch đẹp bằng chất liệu composite của hộ gia đình ông Trần Văn Kíu. Ảnh: Đinh Mười.
Ông Phạm Vĩnh Toàn, Phó Giám đốc Ban Quản lý các vịnh thuộc quần đảo Cát Bà, TP Hải Phòng cho biết: Trước năm 2010, đặc biệt là giai đoạn cuối thập niên 90 và đầu những năm 2000, thực trạng nuôi trồng thủy sản lồng bè tại Cát Bà phản ánh rõ nét những hệ lụy của việc thiếu quy hoạch và quản lý chặt chẽ.
Lượng lớn thức ăn thừa, chất thải từ hoạt động nuôi trồng, cùng với các vật liệu lồng bè truyền thống như gỗ và mút xốp đã tích tụ và gây ô nhiễm nguồn nước nghiêm trọng, ảnh hưởng đến hệ sinh thái biển và cảnh quan của vịnh Lan Hạ.
Do đó, từ năm 2015, việc quản lý hoạt động nuôi trồng thủy sản trên vịnh Lan Hạ đã được đẩy mạnh. Bước ngoặt lớn là năm 2022, khi HĐND TP Hải Phòng ban hành Nghị quyết số 05 định hướng lại hoạt động nuôi trồng thủy sản tích hợp mục tiêu phát triển du lịch bền vững, thu hút đầu tư vào khu du lịch Cát Bà.
Rất nhanh chóng sau đó, chỉ tính đến thời điểm cuối năm 2023, số lượng các hộ nuôi trồng thủy sản đã giảm đáng kể. Đặc biệt, việc di dời các lồng bè ra khỏi khu vực bảo vệ nghiêm ngặt của vịnh đã được thực hiện bài bản hơn.
Ông Phạm Vĩnh Toàn chia sẻ thêm, hai vấn đề chính trong chiến lược chuyển đổi lồng bè ở Cát Bà là giảm mật độ lồng bè nuôi trồng trên vịnh và yêu cầu chuyển đổi vật liệu sử dụng. Sự thay đổi này không chỉ nhằm mục đích làm sạch môi trường mà còn hướng tới nâng cao hiệu quả kinh tế và độ bền cho các công trình nuôi trồng.
Thay vì các vật liệu truyền thống như gỗ, mút xốp dễ phân hủy và gây ô nhiễm, Ban Quản lý vịnh khuyến khích và bắt buộc ngư dân sử dụng các vật liệu mới, thân thiện với môi trường như composite, HDPE,...
Hiện nay, Ban Quản lý vịnh đã hoàn thành việc chuyển đổi 100% các lồng nuôi sử dụng vật liệu truyền thống sang các vật liệu mới, thân thiện với môi trường như HDPE và composite. Điều này không chỉ giải quyết vấn đề ô nhiễm môi trường mà còn nâng cao hiệu quả kinh tế, sức bền của lồng bè.
Lồng bè nuôi hàu bằng chất liệu composite của hộ gia đình ông Trần Văn Hải. Ảnh: Đinh Mười.
Cùng với đó, sẽ tục định hướng phát triển ngành nuôi trồng thủy sản theo hướng công nghệ cao, gắn liền với du lịch bền vững. Đồng thời tiến hành nghiên cứu, đề xuất các chính sách khuyến khích ngư dân đầu tư vào các công nghệ nuôi biển xa bờ, sử dụng lồng nuôi bằng vật liệu chuyên dụng, tự động hóa quy trình cho ăn, quan trắc môi trường.
"Chúng tôi nhận thức sâu sắc rằng, việc bảo tồn giá trị thiên nhiên của vịnh là nhiệm vụ hàng đầu. Do đó, mọi hoạt động phát triển kinh tế, trong đó có nuôi trồng thủy sản, đều phải tuân thủ các tiêu chuẩn nghiêm ngặt về bảo vệ môi trường”, ông Phạm Vĩnh Toàn khẳng định.
Ông Trần Văn Hải, một người nuôi cá lồng bè, chia sẻ: “Giờ lồng bè của nhà tôi được làm bằng composite để nuôi hàu, nhìn sạch sẽ, chắc chắn hơn hẳn. Mỗi lần có bão to cũng không còn lo sợ như trước nữa. Theo tôi, làm theo hướng đi này thì nghề nuôi trồng thủy sản mới bền vững được”.
