Nông dân J’rai mạnh dạn đổi mới để thoát nghèo

Những người đi tiên phong

Ở làng Ngo Tăh (phường Hội Phú, tỉnh Gia Lai), người ta biết đến anh nông dân người J’rai tên Hlơl với mô hình trồng cà phê xen cây ăn quả. Gia đình anh vốn có 1ha cà phê, tuy nhiên do “tuổi cao sức yếu” nên vườn cây đã già cỗi, kém hiệu quả.

Năm 2018, Hlơl quyết định thay thế 1ha cà phê già cỗi bằng giống mới TRS1 và Thiện Trường. Sau nhiều lần học hỏi các mô hình canh tác cà phê tiên tiến, Hlơl áp dụng kỹ thuật đa thân, thả đọt và ghép cải tạo, đồng thời chăm sóc vườn cây theo hướng hữu cơ bền vững... Đến thời kỳ thu hoạch, năng suất cà phê của gia đình anh đạt từ 6 đến 7 tấn nhân/ha, cao gấp nhiều lần vườn cây trước đó.

Chưa dừng lại ở đó khi mà trong vườn cà phê, Hlơl còn trồng xen 220 cây sầu riêng với mục đích tăng thu nhập, tạo bóng mát cho cà phê phát triển. Từ một hộ thuộc diện nghèo của làng Ngo Tăh, đến nay gia đình Hlơl đã thoát nghèo, vươn lên khá giả. Đó là thành quả của sự dám nghĩ, dám làm, thành quả của sự đổi mới, sáng tạo trong sản xuất nông nghiệp.

Còn ở làng Biă Tih (xã Ia Băng), chị Hthoi lại tìm cho mình hướng đi bền vững khác, đó là trồng cà phê kết hợp chăn nuôi. Năm 2011, sau khi “bắt chồng”, Hthoi được bố mẹ chia cho 2ha cà phê và 1ha lúa nước theo phong tục của người địa phương. Tuổi trẻ năng động, lại được đi tham quan nhiều mô hình cà phê bền vững, vợ chồng chị nhận thấy vườn cà phê của mình đã già cỗi vì nhiều năm thiếu chăm sóc, cần phải được “bồi bổ” trở lại. Nghĩ là làm, chị mạnh dạn đầu tư phân bón, hệ thống tưới nước tiên tiến. Vườn cà phê của Hthoi hiện tại là một trong những vườn mẫu ở địa phương.

Ngoài cà phê, Hthoi còn nuôi thêm 5 con heo nái để bán heo giống, mỗi năm gia đình xuất bán hàng trăm con heo giống, giá 700- 800 ngàn đồng/con. Nguồn phân chuồng kết hợp với vỏ cà phê được ủ làm phân bón, vừa tiết kiệm chi phí, vừa giúp cây phát triển tốt hơn. Nhờ vậy, năng suất cà phê của gia đình tăng rõ rệt. Riêng vụ cà phê vừa qua, chị thu được hơn 6 tấn nhân ở vườn cà phê 1,4ha. Bên cạnh đó, chị còn tái canh 600 cây cà phê giống xanh lùn, duy trì 1 ha lúa nước 2 vụ. Nguồn thu nhập ổn định từ 300- 400 triệu đồng/năm là thành quả tất yếu cho những nỗ lực của vợ chồng Hthoi trong suốt nhiều năm qua.

Lão nông Kpăh Dõ, người J’rai ở làng Lê Ngol (xã Bờ Ngoong) tuy đã sống qua 60 mùa rẫy, nhưng hàng ngày ông vẫn miệt mài với công việc nương rẫy, ruộng vườn. Làng Lê Ngol, và cả xã Bờ Ngoong biết đến ông là một người tiên phong trồng cây cà phê trong làng.

Chuyện là năm 1994, khi thấy nông dân ở nhiều địa phương khác khấm khá lên nhờ trồng cà phê, ông lầm lũi đạp xe đến những nơi ấy để hỏi han, học tập kinh nghiệm. Khi đã có đủ tự tin, ông đầu tư trồng 2ha cà phê. Khi vườn cà phê cho thu hoạch tốt, ông bán 3 con trâu, 5 con bò mua thêm đất trồng cây ngắn ngày. Chưa dừng lại ở đó, ông còn tiếp tục trồng thử nghiệm 3ha ngô lai, ngay trong vụ đầu tiên đã có lãi hàng chục triệu đồng.

Hiện ông đã chia bớt đất sản xuất cho các con, chỉ giữ lại gần 2ha để chăm sóc. Tuy nhiên đây vẫn là mô hình khá độc đáo để người dân trong vùng học tập và làm theo.

Những nỗ lực ấy xứng đáng để ông được nhận bằng khen của Chủ tịch UBND tỉnh giai đoạn 2022- 2024 vì có thành tích xuất sắc trong phong trào “Nông dân thi đua sản xuất- kinh doanh giỏi, đoàn kết giúp nhau làm giàu và giảm nghèo bền vững”.

“Bà đỡ” cho nông dân

Tại các xã phía Tây của tỉnh Gia Lai, những hộ nông dân tiêu biểu trong sản xuất- kinh doanh như Hthoi, như Hlơl, như lão nông Kpăh Dõ... là không thiếu. Đó là những tấm gương điển hình trong việc đổi mới, sáng tạo, dám nghĩ dám làm nhằm thay đổi cuộc sống, từ hộ nghèo vươn lên khá giả.

Thống kê từ Hội Nông dân tỉnh Gia Lai cho biết, toàn tỉnh hiện có trên 38% hộ hội viên đạt danh hiệu hộ sản xuất- kinh doanh giỏi. Đặc biệt trong số đó, hộ nông dân là người dân tộc J’rai và BahNar chiếm khoảng 15%. Con số này không phải tự nhiên mà có, mà đó là một sự chuyển biến mạnh mẽ trong tư duy làm kinh tế của đồng bào dân tộc thiểu số. Tất nhiên, vai trò “bà đỡ” của Hội Nông dân các cấp, phối hợp với các địa phương, các ngành liên quan là hết sức quan trọng.

Chủ tịch Hội Nông dân tỉnh Gia Lai, bà Rơ Chăm H’Hồng, cho biết: “Nếu trước kia nông dân chủ yếu sản xuất tự cung tự cấp thì nay đã hình thành tư duy làm kinh tế, nâng cao thu nhập, thay đổi diện mạo buôn làng theo hướng phát triển bền vững”. Cũng theo bà Rơ Chăm H’Hồng thì để có sự đổi mới này, yếu tố quan trọng hàng đầu là sự quan tâm, định hướng của cấp ủy Đảng, cùng với sự phối hợp đồng bộ của chính quyền và các đoàn thể.

Hội Nông dân tỉnh, với vai trò là “bà đỡ”, là cầu nối của nông dân với ngân hàng, với các chuyên gia nông nghiệp... đang hoạt động khá hiệu quả. Bà Rơ Chăm H’Hồng cho biết, Hội đã tập trung đổi mới phương thức hoạt động, đẩy mạnh tuyên truyền, vận động để hội viên nhận thức rõ vai trò chủ thể trong phát triển nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới. Đồng thời, Hội thường xuyên xây dựng và nhân rộng các mô hình sản xuất hiệu quả. Nhiều hội viên đã tham gia tổ hợp tác, hợp tác xã, mạnh dạn ứng dụng công nghệ cao, chuyển đổi số, phát triển nông nghiệp xanh, hữu cơ, tuần hoàn, thích ứng với biến đổi khí hậu, từng bước hình thành các vùng sản xuất tập trung có tính cạnh tranh cao...                     

Cũng theo bà Rơ Chăm H’Hồng thì thời gian tới, Hội tiếp tục khơi dậy tinh thần năng động, sáng tạo, khát vọng vươn lên làm giàu trong hội viên, đặc biệt là đồng bào Jrai, BahNar. Trọng tâm là đẩy mạnh phong trào “Nông dân thi đua sản xuất, kinh doanh giỏi, đoàn kết giúp nhau làm giàu và giảm nghèo bền vững”.

Chủ tịch Hội Nông dân tỉnh Gia Lai cho biết thêm: “Hội sẽ tiếp tục củng cố tổ chức vững mạnh, thường xuyên sơ kết, tổng kết để rút kinh nghiệm, nhân rộng mô hình mới, cách làm hay, đồng thời kịp thời biểu dương, khen thưởng các tập thể, cá nhân tiêu biểu, tạo sức lan tỏa trong toàn phong trào đến cộng đồng”.

Chủ tịch Hội Nông dân tỉnh Gia Lai, bà Rơ Chăm H’Hồng: “Nông dân Gia Lai không còn giữ lối mòn cũ, những tập tục lạc hậu trong sản xuất. Thay vào đó, họ đã chủ động đổi mới phương thức sản xuất, ứng dụng tiến bộ khoa học- kỹ thuật, khai thác thế mạnh địa phương và sử dụng hiệu quả các nguồn hỗ trợ từ Nhà nước, xã hội để ổn định cuộc sống, thoát nghèo bền vững”.