Thuần hóa chanh vàng
Khu vực Bến Lức (Long An trước đây, nay là Tây Ninh) từ lâu được biết đến là vùng trồng chanh không hạt nổi tiếng của cả nước. Gần đây, vùng này còn có một điểm nhấn mới là những vườn chanh vàng Mỹ đang ra hoa kết quả khiến bất kỳ ai đặt chân đến cũng phải ngỡ ngàng trước sức sống mạnh mẽ của giống chanh mới này.
Vườn chanh vàng không hạt của Công ty Chanh Việt. Ảnh: Trần Trung.
Nằm ngay trên tuyến quốc lộ N2 qua xã Thạnh Lợi, vườn chanh vàng Mỹ rộng lớn của Công ty Chanh Việt (Chavi) trĩu quả, những quả chanh to bằng nắm tay, vàng tươi, thơm nức, không thua kém chanh nhập khẩu.
Ông Nguyễn Văn Hiển, Chủ tịch HĐQT Công ty Chanh Việt cho biết, trong những lần tham quan mô hình trồng chanh ở nước ngoài, ông vô tình phát hiện giống chanh vàng Mỹ có vỏ dày, giàu tinh dầu và mùi thơm đặc trưng, khác biệt với các giống chanh truyền thống. Tuy nhiên, nước quả ít nên thích hợp chế biến tinh dầu, sấy khô, kết hợp với mật ong hoặc làm nguyên liệu trang trí, vừa đẹp mắt vừa tốt cho sức khỏe nên ông đã đem về trồng thử nghiệm.
“Khi mang về Việt Nam, giống chanh này vẫn giữ nhiều hạt như chanh truyền thống. Từ những cây chanh bố mẹ đầu tiên, đội ngũ kỹ sư nông nghiệp của Công ty bắt tay cùng các nhà khoa học của các viện trường nghiên cứu, lai tạo. Qua thời gian, cây chanh vàng Mỹ dần thích nghi, triệt tiêu hạt như chanh xanh không hạt mà Công ty đang phát triển. Từ vài cây ban đầu, đến nay Công ty đã phát triển hơn 15 ha giống chanh vàng Mỹ”, ông Nguyễn Văn Hiển chia sẻ.
Chavi đang tiên phong áp dụng kỹ thuật bao trái chanh – giải pháp bảo vệ thực vật giúp nâng cao chất lượng sản phẩm. Ảnh: Trần Trung.
Kỹ sư Phạm Minh Long phụ trách kỹ thuật trồng trọt tại Chavi cho biết thêm, điểm đáng chú ý là giống chanh vàng Mỹ có khả năng chịu hạn tốt và một phần chịu ngập. Đặc tính này giúp cây thích nghi tốt với điều kiện đất đai phong phú nhưng phèn cao tại Bến Lức. Năng suất giống chanh này tương đương với chanh không hạt truyền thống, đảm bảo lợi nhuận cao và ổn định cho nông dân. Giống chanh vàng Mỹ từ khi trồng đến thu hoạch lứa trái đầu tiên khoảng 18 tháng, từ năm thứ hai trở đi năng suất ổn định, đáp ứng nhu cầu thị trường.
Chavi đang tiên phong áp dụng kỹ thuật bao trái chanh – giải pháp giúp nâng cao chất lượng sản phẩm, hạn chế sâu bệnh, hạn chế phun thuốc hóa học.
Bên cạnh đó, Công ty còn liên kết với đối tác như Công ty cổ phần Phân bón Dầu khí Cà Mau để nghiên cứu các hoạt chất tăng trưởng sinh học, phân hữu cơ và các giải pháp chăm sóc theo tiêu chuẩn quốc tế giúp cây chanh sinh trưởng khỏe, năng suất cao, đồng thời tạo tiền đề cho chế biến sâu các sản phẩm từ chanh, nâng cao chất lượng sản phẩm, tăng sức cạnh tranh, đảm bảo năng suất và chất lượng sản phẩm khi xuất khẩu.
“Điều kiện đất đai và dinh dưỡng là yếu tố cần và đủ để đảm bảo năng suất và chất lượng sản phẩm. Đặc biệt, giải pháp bao trái đang mở ra hướng đi mới cho mặt hàng chanh Việt Nam”, kỹ sư Phạm Minh Long nhấn mạnh.
Nông dân ưu tiên sử dụng thuốc BVTV sinh học để phòng trừ sâu bệnh cho vườn chanh. Ảnh: Trần Trung.
Triển khai dự án chanh vàng hữu cơ không hạt
Chủ tịch HĐQT Công ty Chanh Việt Nguyễn Văn Hiển cho biết, chanh không hạt là một trong những sản phẩm chủ lực của tỉnh Tây Ninh. Ngoài chanh vàng không hạt, Chanh Việt còn được biết đến là một trong những nông trại trồng chanh xanh không hạt lớn nhất Việt Nam với tổng diện tích hơn 150 ha.
Không chỉ dừng lại ở việc nghiên cứu giống chanh mới, Công ty còn xây dựng quy trình sản xuất khép kín từ canh tác, chế biến đến tiêu thụ. Mọi công đoạn đều tuân thủ nghiêm ngặt tiêu chuẩn hữu cơ, hạn chế thấp nhất hóa chất, bảo đảm an toàn cho người tiêu dùng. Nhờ vậy, sản phẩm chanh của Chanh Việt luôn có hợp đồng xuất khẩu ổn định, được nhiều đối tác quốc tế đặt hàng dài hạn. “Làm nông sản sạch thì đầu ra không còn là nỗi lo. Quan trọng phải giữ được uy tín và chất lượng đồng nhất qua từng lô hàng", ông Hiển chia sẻ.
Song song với hoạt động canh tác, Công ty đã liên kết với nhiều nhà vườn, hợp tác xã để hướng dẫn kỹ thuật trồng chanh sạch và bao tiêu sản phẩm. Bên cạnh đó, Chanh Việt còn chế biến khoảng 50 sản phẩm khác như bột chanh hòa tan, chanh tẩm mật ong, trà chanh… Trung bình mỗi tháng Công ty xuất khẩu gần 10 tấn chanh tươi cùng các sản phẩm chế biến sang những thị trường khó tính như Mỹ, Nhật Bản, Trung Quốc, Na Uy và Trung Đông.
Giống chanh vàng không hạt có vỏ dày, giàu tinh dầu và mùi thơm đặc trưng, phù hợp chế biến sâu thành các sản phẩm xuất khẩu. Ảnh: Trần Trung.
Nhiều nhà vườn liên kết với Chanh Việt cho biết, từ khi tham gia chuỗi sản xuất sạch, thu nhập ổn định hơn, không còn cảnh được mùa rớt giá như trước. Đây cũng là minh chứng rõ ràng rằng nông sản sạch đang trở thành xu hướng tất yếu, mang lại lợi ích kép cho cả nông dân và doanh nghiệp.
“Dự án chanh vàng hữu cơ không hạt – dự án đầu tiên tại Việt Nam đang được Chanh Việt triển khai. Việc phát triển giống chanh mới này không chỉ giúp đa dạng hóa sản phẩm mà còn góp phần nâng cao thu nhập cho nông dân địa phương, đồng thời mở ra cơ hội thay thế nguồn chanh nhập khẩu hằng năm.
Mục tiêu của Công ty là đưa chanh vàng đạt tiêu chuẩn xanh, sạch, hữu cơ, phù hợp xuất khẩu sang Châu Âu, Mỹ, Nhật Bản và các thị trường khác. Vừa qua, một số đối tác Nhật Bản đã đặt hàng sản phẩm chanh vàng không hạt, thể hiện tiềm năng xuất khẩu và giá trị kinh tế cao hơn so với chanh xanh truyền thống”, ông Hiển nhấn mạnh.
Vùng "đất vàng" cho chanh không hạt
Theo TS Kha Chấn Tuyền, Trưởng khoa Công nghệ hóa học và Thực phẩm (Đại học Nông lâm TP.HCM), khu vực Bến Lức với đất phèn và pH thấp vốn khó trồng các cây ăn trái nhưng lại trở thành vùng "đất vàng" cho chanh không hạt và giống chanh vàng nhập nội. Trong bối cảnh thị trường quốc tế đòi hỏi nông sản sạch, hữu cơ, nông dân địa phương đang chuyển đổi từ phương pháp truyền thống sang canh tác hiện đại.
Sản phẩm chế biến sâu từ chanh của Công ty Chanh Việt được khách hàng tin dùng. Ảnh: Trần Trung.
Khi xuất khẩu, các thị trường như Châu Âu, Mỹ, Nhật Bản... kiểm soát dư lượng thuốc BVTV rất nghiêm ngặt. Ngay cả hàm lượng thấp, sản phẩm vẫn có thể bị trả về, gây tổn thất lớn cho doanh nghiệp và nông dân. Do đó, phân bón hữu cơ, giải pháp sinh học, bao trái và sử dụng thiên địch trong phòng trừ sâu bệnh trở thành yếu tố sống còn.
Trước đây, nguồn phân hữu cơ khó tiếp cận, phần lớn phải nhập khẩu. Nhờ sự hỗ trợ của các nhà khoa học, nông dân hiện có thể tự sản xuất phân hữu cơ tại gia đình bằng các chế phẩm sinh học như IMO, kết hợp giải pháp tiên tiến phòng trừ sâu bệnh, giúp giảm chi phí, nâng cao hiệu quả và sản phẩm đảm bảo tiêu chuẩn xuất khẩu.
“Vai trò của khoa học kỹ thuật trong nông nghiệp hữu cơ là cực kỳ quan trọng. Chúng tôi nghiên cứu và phát triển phân bón sinh học, giải pháp canh tác tiên tiến giúp nâng cao năng suất, chất lượng nông sản và mở rộng cơ hội xuất khẩu” TS Kha Chấn Tuyền nhấn mạnh.
Với giống chanh mới, khả năng chịu hạn, chịu ngập, sản xuất hữu cơ và ứng dụng các giải pháp bảo vệ thực vật tiên tiến, quả chanh Tây Ninh hứa hẹn rộng đường xuất khẩu, khẳng định vị thế trên bản đồ nông sản quốc tế.
