Nâng cao ý thức
Bám biển đã hơn 20 năm, ngư dân Ngô Đức Đ. (phường Thuận An, TP Huế) chia sẻ, trước mỗi chuyến ra khơi, tàu của ông đều nộp đầy đủ sổ sách, giấy tờ khai thác và tuân thủ đúng quy định tại Cảng cá Thuận An đồng thời không quên kiểm tra lại thiết bị giám sát hải trình (VMS) trên tàu.
“Mỗi lần vươn khơi bám biển, chúng tôi được chính quyền, lực lượng chức năng tuyên truyền nắm vững nội dung cơ bản của pháp luật, các quy định về hoạt động khai thác khơi xa cũng như việc chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU).
Ngoài ra, những thắc mắc, kiến nghị của bà con ngư dân về chính sách hỗ trợ khai thác, nâng cao hiệu quả phát triển kinh tế biển cũng được lãnh đạo các cấp giải đáp thỏa đáng, giúp chúng tôi yên tâm bám biển dài ngày. Chúng tôi hiểu rằng, vi phạm khai thác thủy hải sản trên biển thì không chỉ bị xử phạt mà còn ảnh hưởng đến cả ngành thủy sản, không thể gỡ 'thẻ vàng' IUU, đây là trách nhiệm của tất cả ngư dân”, ông Đ. nói.
Nhận thức của ngư dân TP Huế về chống khai thác IUU ngày càng được nâng cao. Ảnh: Văn Dinh.
Lâu nay, phường Thuận An luôn là địa phương trọng điểm về khai thác thủy hải sản trên biển của TP Huế. Ông Nguyễn Văn Thuận, Phó Chủ tịch UBND phường Thuận An, cho hay, ngư dân đã và đang duy trì các tổ đội sản xuất, đánh bắt trên biển, đầu tư đóng mới, cải hoán tàu thuyền, mua sắm trang thiết bị hiện đại, tập trung khai thác các loại hải sản có giá trị. Phường luôn phối hợp với cơ quan chức năng tổ chức tuyên truyền về IUU, đồng thời lồng ghép các hoạt động tặng tủ thuốc, ảnh Bác Hồ, cờ Tổ quốc cho ngư dân… Từ đó, nâng cao nhận thức, ý thức, trách nhiệm cho ngư dân trong khai thác hải sản theo đúng quy định của pháp luật.
Theo Trung tá Trần Công Lanh, Đồn trưởng Đồn Biên phòng Cửa khẩu cảng Thuận An, ngoài công tác tuần tra, kiểm soát đường bờ biển dài 17,5 km được giao quản lý, đơn vị còn tăng cường phối hợp giữa các cơ quan chức năng trong công tác nắm, đánh giá thực trạng vi phạm về khai thác IUU, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động các chủ tàu, thuyền trưởng viết cam kết chấp hành nghiêm pháp luật Nhà nước trong quá trình khai thác thủy, hải sản trên biển, ngăn chặn tàu cá vi phạm ở các vùng biển nước ngoài.
“Chúng tôi triển khai quyết liệt, đồng bộ nhiều giải pháp, phân công các bộ phận thường xuyên theo dõi, nắm chắc tình hình trên biển. Trong đó xác định tuyên truyền, vận động ngư dân là công tác vừa trước mắt, vừa lâu dài. Đơn vị thường xuyên giao nhiệm vụ cho đội vận động quần chúng và đảng viên đồn biên phòng phụ trách hộ gia đình đi từng ngõ, gõ từng tàu vận động thuyền trưởng cam kết không vi phạm IUU”, ông Lanh cho hay.
Lực lượng biên phòng TP Huế tuyên truyền về chống khai thác IUU cho ngư dân. Ảnh: Văn Dinh.
Đồng bộ chống khai thác IUU
TP Huế mang tiềm năng về kinh tế biển lớn khi sở hữu đường bờ biển dài hơn 120 km, tổng diện tích vùng biển khoảng 20.000 km2, có 5 cửa biển Thuận An, Tư Hiền, Kiểng, Bình An và Lăng Cô, có đầm phá Tam Giang - Cầu Hai là hệ đầm phá lớn nhất khu vực Đông Nam Á.
Vì thế, Huế xác định chống khai thác IUU là nhiệm vụ chính trị chính trị ưu tiên, cấp bách, tập trung nguồn lực thực hiện. Việc gỡ bỏ “thẻ vàng” IUU không chỉ là mục tiêu trước mắt mà còn là tiền đề quan trọng để Huế hiện thực hóa khát vọng phát triển kinh tế biển một cách toàn diện.
Sở Nông nghiệp và Môi trường TP Huế thông tin, nhiều năm qua, các cấp chính quyền và ngành chức năng đã vào cuộc một cách đồng bộ để chống khai thác IUU. Đến nay, toàn thành phố có 1.127 tàu cá đã được đăng ký và cập nhật lên hệ thống cơ sở dữ liệu nghề cá quốc gia (VNFishbase). Trong đó, 437 tàu cá có chiều dài trên 15 m, 148 tàu cá có chiều dài từ 12-15 m và 542 tàu cá có chiều dài từ 6-12 m. Số tàu cá xa bờ đã lắp đặt thiết bị VMS là 436 chiếc, đạt tỷ lệ 100%.
8 tháng đầu năm 2025, thông qua kiểm tra, kiểm soát tại các trạm kiểm soát biên phòng và tuần tra trên biển, lực lượng biên phòng ở TP Huế đã tuyên truyền cho hàng nghìn lượt thuyền viên các tàu cá, cấp phát gần 2.000 tờ rơi, lá cờ Tổ quốc.
Ông Nguyễn Đình Đức, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường TP Huế, cho biết, hằng tuần, Sở phát thông báo danh sách tàu cá có nguy cơ cao vi phạm khai thác IUU đến các đơn vị có liên quan và lên cơ sở dữ liệu trên hệ thống VMS để các cơ quan thực thi pháp luật biết, kiểm tra, xử lý theo quy định của pháp luật. Hằng ngày, tổ chức trực 24/7 trên hệ thống VMS để theo dõi, giám sát, phát hiện và thông báo, kêu gọi kịp thời các tàu cá có nguy cơ vi phạm quy định về VMS (vượt ranh giới, mất kết nối trên biển trên 6 giờ không báo cáo vị trí, mất kết nối trên biển trên 10 ngày mà không về bờ)… Thành phố cũng đã triển khai Hệ thống phần mềm truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác điện tử (eCDT) đối với 100% tàu cá ra, vào cảng, giám sát sản lượng qua cảng.
“Hiện nay, 100% tàu cá xuất bến, nhập bến được kiểm tra, giám sát sản lượng đúng quy định; thực hiện ghi, nộp nhật ký khai thác - nhật ký chuyển tải khi qua cảng; đặc biệt, UBND thành phố đang chỉ đạo xử lý triệt để tình trạng tàu cá vào bốc dỡ hàng hóa tại cảng cá tư nhân, bến cá chưa được công bố chỉ định”, ông Đức nhấn mạnh.
Cũng theo Sở Nông nghiệp và Môi trường TP Huế, công tác tuyên truyền, vận động ngư dân nói không với IUU được đặt lên hàng đầu, gỡ được “thẻ vàng” hay không phụ thuộc lớn vào nhận thức của ngư dân. Huế là địa phương đang có những tín hiệu tích cực. Ngư dân tin tưởng vào chính sách của Nhà nước, chấp hành nghiêm quy định về ranh giới đánh bắt, khai thác hải sản. Từ đầu năm 2025 đến nay, tại Huế chưa ghi nhận trường hợp tàu cá vi phạm về khai thác IUU bị xử phạt hành chính.
Trao quà giúp ngư dân yên tâm bám biển, chống khai thác IUU. Ảnh: Văn Dinh.
Đối với các tàu cá không có đăng kiểm, hết hạn giấy phép, chưa đăng ký… thì các lực lượng thực thi ngăn chặn và kiên quyết không cho ra biển hoạt động theo quy định. Sở Nông nghiệp và Môi trường chỉ đạo Chi cục Thủy sản hướng dẫn chủ tàu liên hệ cơ sở đăng kiểm ngoại tỉnh, thành phố để thực hiện do địa phương không có cơ sở đăng kiểm; đồng thời, phối hợp với UBND các xã, phường ven biển đến nhà từng chủ tàu đôn đốc thực hiện cấp giấy chứng nhận đăng kiểm.
Bên cạnh những kết quả đạt được, TP Huế vẫn còn đó còn không ít thách thức về hạ tầng, nguồn vốn và việc chuyển đổi sinh kế cho ngư dân. Đặc biệt, trong năm qua, nguồn lợi từ việc đánh bắt giảm sút, điệp khúc “được mùa, mất giá” vẫn tiếp tục gây ra nhiều khó khăn cho người dân.
“Thời gian tới, Huế sẽ tìm hướng chuyển đổi nghề cho ngư dân không đủ điều kiện khai thác. Thành phố cũng tập trung các nguồn lực để đầu tư đồng bộ cho hạ tầng nghề cá, đồng thời ban hành nhiều chính sách thu hút doanh nghiệp đầu tư vào các lĩnh vực thế mạnh như du lịch - dịch vụ biển, logistics cảng biển và nuôi trồng, chế biến sâu thủy sản”, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường TP Huế chia sẻ.
