Theo nghiên cứu của tổ chức phi lợi nhuận Energy & Climate Intelligence Unit (ECIU) - có trụ sở tại London (Anh), trong năm 2025, tốc độ khử các-bon của thế giới đã nhanh hơn so với dự đoán cách đây 10 năm. Bên cạnh đó, đầu tư cho quá trình chuyển dịch sang năng lượng sạch, bao gồm từ điện gió, điện mặt trời đến pin và lưới điện, dự kiến đạt mức kỷ lục mới 2,2 nghìn tỷ USD trên toàn cầu.
“Điều này đã đủ để giữ chúng ta an toàn chưa? Rõ ràng là chưa,” ông Gareth Redmond-King, phụ trách mảng quốc tế của ECIU, nhận định. “Nhưng đây có phải là một bước tiến đáng kể so với những gì chúng ta từng hướng tới? Tôi tin đúng là như vậy”.
Trong năm 2025, thế giới cũng ghi nhận nhiều tín hiệu tích cực khác về công suất điện tái tạo; pin rẻ hơn; một hiệp ước bảo vệ biển khơi được thông qua; trí tuệ nhân tạo trở thành công cụ mới cho nghiên cứu khí hậu và hỗ trợ cảnh báo sớm. Đặc biệt, khi các tác động của biến đổi khí hậu ngày càng rõ rệt, các nền kinh tế và người dân có thêm nhiều công cụ hơn để bảo vệ chính mình.
Năm 2025, thế giới ghi nhận nhiều tín hiệu tích cực trong hành động chung về môi trường và biến đổi khí hậu. Ảnh: Bloomberg.
Dưới đây là cái nhìn tổng quan về những khoản đầu tư, đổi mới và thay đổi chính sách tích cực đối với khí hậu trong năm 2025:
Bùng nổ năng lượng sạch
Trong năm 2025, dòng vốn toàn cầu cho năng lượng sạch đang vượt xa các khoản chi dành cho những ngành gây ô nhiễm. Theo ECIU, cứ mỗi 1 USD đầu tư cho nhiên liệu hóa thạch thì có tới 2 USD được rót vào năng lượng sạch. Đáng chú ý, tại bốn “đầu tàu phát thải” lớn nhất thế giới là Trung Quốc, Liên minh châu Âu (EU), Mỹ và Ấn Độ, tỷ lệ này thậm chí còn cao hơn, đạt khoảng 2,6 USD cho năng lượng sạch trên mỗi 1 USD cho nhiên liệu hóa thạch.
BloombergNEF cũng ghi nhận sự chuyển dịch tương tự. Trong đó, dòng vốn dành cho năng lượng tái tạo trong nửa đầu năm 2025 lập kỷ lục với 386 tỷ USD, tăng 10% so với cùng kỳ năm 2024.
Theo Tổ chức nghiên cứu năng lượng Ember (Anh), điện mặt trời và điện gió đã tăng trưởng đủ nhanh để đáp ứng toàn bộ nhu cầu điện mới của thế giới trong ba quý đầu năm 2025. Điều này đồng nghĩa công suất năng lượng tái tạo toàn cầu trong năm nay được dự báo sẽ đạt mức kỷ lục mới, tăng khoảng 11% so với năm 2024.
Trong ba năm qua, công suất năng lượng tái tạo đã tăng trung bình gần 30% mỗi năm, đưa thế giới tiến gần hơn mục tiêu được thông qua tại COP28 ở Dubai năm 2023 về việc tăng gấp ba quy mô năng lượng sạch vào năm 2030.
Trung Quốc hiện đang dẫn đầu cuộc đua này, đóng góp tới gần 66% công suất điện mặt trời mới và 69% công suất điện gió mới toàn cầu trong năm nay. Cùng với đó, năng lượng tái tạo cũng đang tăng trưởng mạnh tại nhiều khu vực khác như châu Á, châu Âu và Nam Mỹ.
Dòng vốn dành cho năng lượng tái tạo trong nửa đầu năm 2025 lập kỷ lục với 386 tỷ USD, tăng 10% so với cùng kỳ năm 2024. Ảnh: Thermtest.
Ứng dụng AI cho các vấn đề môi trường
Nhu cầu năng lượng từ trí tuệ nhân tạo cũng đang đảo chiều xu hướng đầu tư vào công nghệ xanh vốn suy giảm những năm gần đây. Trong ba quý đầu năm 2025, đầu tư toàn cầu vào công nghệ sạch - chủ yếu vào lò phản ứng hạt nhân thế hệ mới, năng lượng tái tạo và các giải pháp phục vụ trung tâm dữ liệu - đã vượt tổng mức của cả năm 2024, đánh dấu mức tăng trưởng đầu tiên kể từ đỉnh năm 2022.
Bất chấp việc Tổng thống Mỹ Donald Trump đảo ngược nhiều chính sách khí hậu, chỉ số S&P theo dõi năng lượng sạch đã tăng khoảng 50% trong năm nay - vượt hầu hết các chỉ số chứng khoán khác và cả vàng. Làn sóng này cũng thúc đẩy thêm vốn cho nâng cấp và phát triển lưới điện - xương sống của quá trình chuyển dịch năng lượng.
Trong đó, AI cũng góp phần tạo ra các giải pháp khí hậu mới và đẩy nhanh nghiên cứu khoa học như: Mô hình xe tự lái điện của Waymo dùng AI tối ưu hóa lộ trình, giảm thời gian chờ và giảm phát thải; hệ thống AI hỗ trợ kiểm tra cầu, giúp bảo vệ hạ tầng trước nắng nóng cực đoan; ứng dụng AI giúp các nhà khoa học xác định và thống kê các loài nguy cấp và AI giúp dự báo thời tiết chính xác hơn.
Pin rẻ hơn
Giá pin - từng được xem là “điểm nghẽn” lớn trong tiến trình điện hóa - tiếp tục giảm mạnh trong năm 2025. Theo BloombergNEF, giá mỗi kWh pin đã giảm 8%, xuống mức thấp kỷ lục 108 USD trong năm nay và dự kiến tiếp tục giảm thêm khoảng 3% vào năm tới. Nguyên nhân chủ yếu đến từ quy mô sản xuất hiệu quả hơn, sự cải tiến trong công thức hóa học với chi phí thấp hơn cũng như tình trạng dư thừa công suất sản xuất.
Đà giảm giá này giúp cải thiện đáng kể tính kinh tế của nhiều sản phẩm - từ máy cắt cỏ cho đến các loại drone thương mại. Đặc biệt, ngành ô tô được kỳ vọng sẽ hưởng lợi lớn khi có thể thúc đẩy người tiêu dùng chuyển sang xe điện với phạm vi di chuyển xa hơn, chi phí hợp lý hơn.
Trong đó, lợi ích quan trọng nhất được ghi nhận ở lĩnh vực lưu trữ năng lượng quy mô lớn, giúp tích trữ điện từ nguồn gió và mặt trời để đáp ứng nhu cầu vào thời điểm cao điểm. Cơ quan Thông tin Năng lượng Mỹ (EIA) ước tính, riêng năm 2025, công suất lưu trữ sẽ tăng thêm khoảng 18,2 GW - tăng 77% so với năm trước, chiếm gần một phần ba tổng công suất điện mới của Mỹ.
Tiến triển trong hợp tác quốc tế
Ngay cả trong bối cảnh Mỹ rút khỏi Thỏa thuận Paris và chỉ trích công nghệ sạch, trong năm 2025, nỗ lực hợp tác quốc tế cho các hành động chung về khí hậu vẫn đạt được những bước tiến đáng kể.
Sau ba năm kể từ khi được thông qua, Hiệp ước Biển khơi (High Seas Treaty) đã nhận đủ số quốc gia phê chuẩn và sẽ chính thức có hiệu lực vào tháng 1/2026. Hiệp ước này cho phép bảo vệ tới 60% vùng biển quốc tế, thiết lập các khu bảo tồn biển, đồng thời yêu cầu đánh giá tác động môi trường đối với những hoạt động tiềm ẩn rủi ro - trong bối cảnh mối quan tâm về khai thác khoáng sản đáy biển và lưu trữ carbon dưới đại dương ngày càng gia tăng.
Tòa án Công lý Quốc tế (ICJ) cũng đưa ra một phán quyết mang tính bước ngoặt, khẳng định các quốc gia có thể vi phạm luật pháp quốc tế nếu không hành động để giữ mức tăng nhiệt độ toàn cầu trong giới hạn 1,5°C theo Thỏa thuận Paris. Dù chỉ mang tính tư vấn, phán quyết này vẫn được xem là công cụ gây sức ép mạnh mẽ, buộc các chính phủ phải hành động quyết liệt hơn.
Trong khi Mỹ chậm lại, nhiều quốc gia khác tiếp tục tiến lên. Úc, Đan Mạch và Anh đã công bố các mục tiêu khí hậu tham vọng hơn. Trung Quốc tuy đặt mục tiêu khiêm tốn hơn, nhưng phần lớn chuyên gia tin rằng nước này sẽ vượt xa kế hoạch cắt giảm 7-10% so với mức đỉnh phát thải vào năm 2035, nhờ mở rộng năng lượng sạch với tốc độ “chưa từng có”.
Nhiều đô thị vốn phụ thuộc vào ô tô cũng đang chuyển hướng sang mô hình giao thông thân thiện hơn, khuyến khích đi bộ và sử dụng xe đạp. Tại New York (Mỹ), chính sách thu phí vào khu vực đông đúc triển khai từ tháng 1 đã giúp giảm ùn tắc và rút ngắn thời gian di chuyển chỉ sau vài tháng; nghiên cứu gần đây còn ghi nhận mức ô nhiễm bụi mịn tại khu vực áp dụng chính sách giảm tới 22%.
Theo ECIU, chính sách khí hậu đang ngày càng được “neo” chắc hơn trong khung quản trị quốc gia. Việc Mỹ đảo ngược nhiều cam kết khiến tỷ lệ nền kinh tế toàn cầu nằm trong phạm vi mục tiêu phát thải ròng bằng 0 giảm từ hơn 90% năm 2024 xuống còn hơn 80%, song các mục tiêu cấp bang đã giúp ngăn tỷ lệ này sụt giảm sâu hơn.
Tại COP30, các bên tham gia đã thống nhất mục tiêu tăng gấp ba nguồn tài chính cho thích ứng, đạt mức 120 tỷ USD mỗi năm vào năm 2035.
Tài chính thích ứng khí hậu
Nguồn lực tài chính dành cho thích ứng với biến đổi khí hậu cũng đang tăng mạnh. Quỹ của tỷ phú Bill Gates tuyên bố sẽ cung cấp 1,4 tỷ USD trong vòng bốn năm để hỗ trợ nông dân tại châu Phi và châu Á nâng cao khả năng chống chịu. Cùng với đó, COP30 đã thống nhất mục tiêu tăng gấp ba nguồn tài chính cho thích ứng, đạt mức 120 tỷ USD mỗi năm vào năm 2035.
Bão Melissa - thảm họa thiên tai khiến hàng chục người thiệt mạng tại Jamaica và gây tổn thất tương đương khoảng 40% GDP của quốc gia này - là minh chứng rõ ràng cho hiệu quả của trái phiếu thảm họa trong việc chuyển giao rủi ro khí hậu sang thị trường tài chính. Cơn bão đã kích hoạt khoản chi trả tối đa trị giá 150 triệu USD, cho thấy công cụ tài chính này có thể phát huy tác dụng trong thực tế.
Tại Mỹ, bang North Carolina đã phát hành loại trái phiếu thảm họa mới với cách tiếp cận chủ động hơn, hướng tới khuyến khích thích ứng chứ không chỉ đền bù thiệt hại. Nếu không xảy ra tổn thất lớn, 2 triệu USD từ trái phiếu sẽ quay trở lại quỹ của bang để hỗ trợ lắp đặt các “siêu mái nhà” chống bão. Đáng chú ý, trái phiếu này đã thu hút tới 600 triệu USD sự quan tâm từ các nhà đầu tư - gần gấp đôi so với dự kiến ban đầu.
