Các thuốc này làm co các cơ thắt của mạch, động mạch nhỏ, tĩnh mạch hang, đẩy máu đi nơi khác, làm cho hốc mũi rộng hơn, người bệnh hết ngạt. Nếu dùng thuốc kéo dài và lặp lại nhiều lần thì mạch lại bị giãn. Tình trạng giãn mạch sẽ trở nên thường xuyên hơn nếu không ngừng thuốc, khiến cuốn mũi ngày một phù nề.
Mặt khác nếu lạm dụng, mũi sẽ dần dần lệ thuộc vào thuốc và tới một lúc nào đó sẽ trơ đối với thuốc. Những bệnh nhân này thường bị mất ngửi hoặc kém ngửi, mũi khô, đôi khi có đau đầu...
Các thuốc gây co mạch thường dùng là:
Ephedrin: Được dùng điều trị triệu chứng sung huyết mũi (thường đi kèm với cảm lạnh), viêm mũi dị ứng, viêm mũi, viêm xoang. Nó có tác dụng kích thích hệ thần kinh trung ương gây khó ngủ hoặc mất ngủ nên không dùng sau 4 giờ chiều, không dùng quá 7 ngày liên tục và chống chỉ định cho trẻ em dưới 3 tuổi.
Dùng ephedrin thường xuyên hay kéo dài có thể dẫn đến sung huyết mũi, nghiện hay quen thuốc, phải tăng liều. Ở người bệnh nhạy cảm, ngay cả liều thấp ephedrin cũng có thể gây mất ngủ, lo lắng và lú lẫn, đặc biệt là khi dùng đồng thời với cafein.
Oxymetazolin (Oxymeta, Oxylin, Nasivion): Giảm tạm thời sung huyết mũi do cảm lạnh, viêm mũi, viêm xoang, giảm sung huyết ở xoang. Mũi được thông khí trong một thời gian ngắn. Người dùng oxymetazolin quá liều, kéo dài hoặc quá thường xuyên có thể bị kích ứng niêm mạc mũi, viêm mũi. Thuốc có thể gây tác dụng phụ toàn thân như tăng huyết áp, hồi hộp lo lắng, buồn nôn, chóng mặt, đau đầu... Không nên dùng quá 1 tuần và không dùng oxymetazolin 0,05% cho trẻ em dưới 6 tuổi.
Naphazolin (Rhinex) và xylometazolin (Otilin, Otrivin, Xylolalan): Có cấu trúc và tác dụng dược lý như oxymetazolin, trị nghẹt mũi do viêm mũi và viêm xoang. Thuốc cũng có những tác dụng không mong muốn như buồn nôn, nhức đầu, mất ngủ, lú lẫn..., dùng quá liều có thể gây sung huyết hay chảy mũi.
