Người cao tuổi cần sự vận động thường xuyên để sống vui, sống khỏe. Ảnh: A.I.
Lối sống năng động không còn là đặc quyền của tuổi trẻ. Lối sống năng động cần thiết cho người cao tuổi, khi đối diện những dấu hiệu suy giảm cả về thể chất lẫn tinh thần. Xương khớp trở nên yếu hơn, cơ bắp teo dần, trí nhớ kém đi và hệ miễn dịch không còn mạnh mẽ như trước. Tuy nhiên, người cao tuổi không đồng nghĩa với việc ngồi yên và buông xuôi. Ngược lại, đây là lúc người cao tuổi phải có lối sống năng động để khỏi bị buồn tẻ bên lề cộng đồng.
Lý do đầu tiên khiến vận động trở nên quan trọng ở tuổi già là vì cơ thể khi già đi sẽ dần mất đi khối lượng cơ và mật độ xương. Nếu không được vận động thường xuyên, quá trình lão hóa sẽ diễn ra nhanh chóng, dẫn đến các bệnh lý như loãng xương, thoái hóa khớp, yếu cơ, mất cân bằng khi đi đứng, dễ té ngã – đặc biệt là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong hoặc tàn tật ở người cao tuổi.
Vận động giúp kích thích sự lưu thông máu, duy trì mật độ xương, tăng sức mạnh cơ bắp và sự dẻo dai của các khớp. Nhờ vậy, người già có thể giữ được khả năng tự chăm sóc bản thân, duy trì độc lập trong sinh hoạt hàng ngày mà không cần quá nhiều sự hỗ trợ từ con cháu hay người thân.
Không chỉ vậy, vận động đều đặn còn có lợi ích lớn đối với hệ tim mạch. Ở người cao tuổi, tim và mạch máu cũng có xu hướng yếu dần đi, dẫn đến nguy cơ cao bị cao huyết áp, đột quỵ, xơ vữa động mạch hoặc nhồi máu cơ tim.
Việc duy trì các bài tập vận động nhẹ như đi bộ, tập dưỡng sinh hay đạp xe đạp chậm rãi có thể giúp tăng cường sức khỏe tim mạch, điều hòa huyết áp và cải thiện lưu thông máu. Thậm chí, nhiều nghiên cứu còn chỉ ra rằng người cao tuổi vận động thường xuyên có nguy cơ mắc bệnh tim mạch thấp hơn hẳn so với những người ít vận động.
Lối sống năng động ảnh hưởng tích cực đến tâm trạng và sức khỏe tinh thần của người cao tuổi. Khi bước vào giai đoạn nghỉ hưu, nhiều người cảm thấy cô đơn, lạc lõng hoặc buồn chán vì mất đi vai trò xã hội trước đây. Những thay đổi trong cuộc sống có thể dẫn đến trầm cảm, suy giảm trí nhớ, hoặc sa sút trí tuệ.
Sự vận động có thể giúp cơ thể tiết ra các hormone “hạnh phúc” như endorphin và serotonin là những chất giúp cải thiện tâm trạng, giảm căng thẳng, lo âu và chống trầm cảm. Thậm chí, lối sống năng động còn góp phần làm chậm tiến trình suy giảm trí tuệ và cải thiện khả năng nhận thức của người già.
Tuy nhiên, lối sống năng động của người cao tuổi không phải là sự cạnh tranh hay sự so bì với người thanh niên hay người trung niên. Điều quan trọng là phải chọn lựa hình thức vận động phù hợp với thể trạng và độ tuổi. Không phải mọi bài tập đều tốt cho người cao tuổi, bởi nếu tập sai cách hoặc quá sức, vận động có thể gây phản tác dụng. Vậy đâu là những hình thức vận động phù hợp cho người già?
Trước tiên, đi bộ là lựa chọn hàng đầu. Đây là môn thể dục đơn giản, dễ thực hiện, không cần dụng cụ và có thể thực hiện ở bất cứ đâu, từ công viên, sân nhà cho đến hành lang trong nhà. Đi bộ nhẹ nhàng 20–30 phút mỗi ngày, sẽ giúp người cao tuổi tăng cường tim mạch, cải thiện hô hấp và vận động khớp một cách nhẹ nhàng.
Thứ hai, tập dưỡng sinh là bộ môn được rất nhiều người cao tuổi yêu thích. Các động tác dưỡng sinh chậm rãi, nhịp nhàng, kết hợp với điều hòa hơi thở không chỉ tốt cho cơ thể mà còn giúp tinh thần thư thái, bình an. Ngoài ra, dưỡng sinh còn mang tính cộng đồng cao – nhiều người tập cùng nhau, chia sẻ niềm vui, tạo nên môi trường giao tiếp lành mạnh cho người cao tuổi.
Một hình thức khác là yoga cho người già, tập trung vào việc kéo giãn nhẹ nhàng, giữ thăng bằng và thở sâu. Những động tác yoga phù hợp với người cao tuổi có thể giúp cải thiện độ linh hoạt, sự ổn định của cơ thể và giảm đau mỏi do bệnh lý xương khớp.
Bên cạnh đó, các bài thể dục tay không, bơi lội nhẹ, đạp xe đạp chậm, hoặc khiêu vũ chậm cũng là những hình thức vận động được khuyến khích, tùy theo sức khỏe và sở thích cá nhân. Đối với những người gặp vấn đề về xương khớp hoặc bị bệnh mãn tính, cần tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia vật lý trị liệu trước khi bắt đầu bất kỳ chương trình luyện tập nào.
Một yếu tố phải lưu ý trong lối sống năng động của người cao tuổi là tính đều đặn và thường xuyên. Vận động không phải là việc “làm một lần cho xong”, mà cần duy trì hàng ngày hoặc ít nhất 3–5 lần mỗi tuần. Mỗi buổi tập có thể kéo dài từ 20 đến 45 phút tùy thể trạng. Người cao tuổi cần chủ động lắng nghe cơ thể mình, không nên cố gắng quá sức, không tập lúc quá đói hoặc quá no, và cần nghỉ ngơi hợp lý sau vận động.
Vận động ở tuổi già không chỉ đơn thuần là một hoạt động thể chất, mà là lối sống năng động. Chẳng có gì ái ngại để người cao tuổi tham gia vào các hoạt động văn hóa cũng như các hoạt động thiện nguyện mà mình yêu thích. Khi vẫn còn giữ được sự nhanh nhẹn và sự tự tin trong từng bước đi, thì người cao tuổi không chỉ sống khỏe mà còn truyền năng lượng tích cực cho cả gia đình.
Một cơ thể dẻo dai, một tinh thần minh mẫn, một nụ cười tươi vui để gắn kết cộng đồng mỗi ngày chính là thành quả quý giá mà lối sống năng động mang lại cho người cao tuổi.
