Sốt xuất huyết thường bùng phát trong thời tiết giao mùa.
Sốt xuất huyết đang có dấu hiệu tăng nhanh ở nhiều địa phương, đặc biệt là tại các tỉnh, thành phố thuộc khu vực phía Nam và miền Trung. Thời tiết nắng nóng xen kẽ những cơn mưa đầu mùa đã tạo điều kiện thuận lợi cho muỗi truyền bệnh phát triển mạnh.
Theo ghi nhận từ các cơ sở y tế, số ca nhập viện do sốt xuất huyết đã tăng đáng kể so với cùng kỳ năm trước. Điều này đặt ra cảnh báo lớn cho cộng đồng trong việc nâng cao ý thức phòng bệnh, đặc biệt trong thời điểm giao mùa, đây là giai đoạn được xem như “mùa vàng” cho dịch bệnh sốt xuất huyết bùng phát.
Sốt xuất huyết là một bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus Dengue gây ra, lây lan chủ yếu qua muỗi vằn. Người bị nhiễm virus có thể gặp nhiều triệu chứng nghiêm trọng như sốt cao, đau đầu dữ dội, đau sau hốc mắt, đau cơ và khớp, nổi ban đỏ, xuất huyết dưới da, chảy máu cam hoặc chảy máu chân răng. Một số trường hợp có thể tiến triển nặng dẫn đến sốc, trụy mạch, thậm chí tử vong nếu không được điều trị kịp thời.
Một trong những câu hỏi thường gặp là: vì sao sốt xuất huyết lại thường xảy ra vào lúc giao mùa, đặc biệt là từ khoảng tháng đầu tháng 7 đến cuối tháng 8 hằng năm? Câu trả lời nằm ở yếu tố khí hậu và vòng đời sinh sản của muỗi vằn.
Thời điểm giao mùa, thời tiết thường ẩm ướt, mưa nắng đan xen, khiến nước mưa dễ ứ đọng ở các vật chứa xung quanh nhà như chậu hoa, lốp xe cũ, chai lọ, lu vại, máng xối… Đây là môi trường lý tưởng để muỗi sinh sôi nảy nở.
Mặt khác, nhiệt độ tăng cao cũng rút ngắn thời gian phát triển từ trứng đến muỗi trưởng thành, đồng thời làm tăng khả năng lan truyền virus trong cộng đồng. Một con muỗi nhiễm virus có thể truyền bệnh cho nhiều người trong khu vực, làm cho dịch bệnh lan nhanh theo cấp số nhân.
Đáng lo ngại hơn, nhiều người vẫn còn chủ quan, xem sốt xuất huyết là bệnh nhẹ, có thể tự điều trị tại nhà bằng thuốc hạ sốt. Tuy nhiên, virus Dengue không có thuốc điều trị đặc hiệu. Người bệnh chỉ có thể điều trị triệu chứng và theo dõi chặt chẽ các dấu hiệu chuyển nặng. Nếu không được theo dõi sát sao và can thiệp kịp thời, bệnh có thể tiến triển nguy hiểm trong vòng vài ngày sau khi khởi phát.
Để chủ động bảo vệ bản thân và gia đình, mỗi người cần ghi nhớ và thực hiện nghiêm túc các biện pháp phòng tránh sốt xuất huyết. Trước hết là loại bỏ nơi sinh sản của muỗi bằng cách thường xuyên kiểm tra và dọn dẹp môi trường sống: đổ bỏ nước đọng trong các vật dụng chứa nước không cần thiết, úp các vật chứa không sử dụng, thay nước bình hoa mỗi ngày, vệ sinh bể chứa nước và máng xối định kỳ.
Ngoài ra, cần ngủ mùng kể cả ban ngày, đặc biệt với trẻ nhỏ và người già – đối tượng dễ bị muỗi đốt. Sử dụng kem chống muỗi, vợt điện hoặc nhang xua muỗi, nhất là khi sáng sớm và chiều tối luôn xuất hiện nhiều muỗi vằn.
Một yếu tố quan trọng không kém là tăng cường sức đề kháng bằng chế độ ăn uống hợp lý, uống nhiều nước, bổ sung vitamin, luyện tập thể dục đều đặn. Khi cơ thể khỏe mạnh, khả năng chống chọi với bệnh tật cũng được cải thiện rõ rệt. Những người có hệ miễn dịch yếu như trẻ nhỏ, phụ nữ mang thai, người già, người mắc bệnh nền cần được đặc biệt chú ý và có biện pháp bảo vệ nghiêm ngặt hơn.
Trong trường hợp không may bị sốt xuất huyết, việc nhận biết sớm các triệu chứng nặng để kịp thời đưa người bệnh đến cơ sở y tế là điều sống còn. Một số triệu chứng ban đầu có thể dễ gây nhầm lẫn với cảm cúm thông thường như sốt cao đột ngột (thường trên 39°C), đau đầu, nhức mỏi toàn thân, buồn nôn, nổi ban.
Tuy nhiên, nếu xuất hiện các dấu hiệu sau, người bệnh cần nhập viện ngay. Thứ nhất là đau bụng dữ dội, liên tục. Thứ hai là chảy máu bất thường, chảy máu cam, chảy máu chân răng, đi ngoài ra máu, tiểu ra máu. Thứ ba là lạnh tay chân, da lạnh, mạch nhanh và yếu. Thứ tư là mệt mỏi li bì, không tỉnh táo, vật vã, lơ mơ. Thứ năm là tiểu ít hoặc không tiểu trong nhiều giờ.
Những dấu hiệu trên cho thấy cơ thể đang mất máu hoặc dịch nghiêm trọng, cần can thiệp y tế gấp. Bởi lẽ, sốt xuất huyết thường chuyển nặng vào ngày thứ 3 đến ngày thứ 7. Trên thực tế, đây chính là giai đoạn nguy hiểm nhất vì người bệnh có thể bị tụt huyết áp, xuất huyết nội tạng và rơi vào tình trạng sốc.
Các chuyên gia y tế cũng khuyến cáo người dân không tự ý truyền dịch hoặc dùng thuốc giảm đau kháng viêm như aspirin, ibuprofen tại nhà, vì các loại thuốc này có thể làm tăng nguy cơ chảy máu. Việc điều trị nên được thực hiện dưới sự theo dõi của cơ sở y tế có chuyên môn.
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, đô thị hóa nhanh và mật độ dân cư đông đúc như hiện nay, nguy cơ bùng phát dịch sốt xuất huyết là điều không thể xem nhẹ. Chỉ cần một khu vực chủ quan, không diệt muỗi, lăng quăng thì cả cộng đồng xung quanh đều có thể chịu ảnh hưởng. Do đó, mỗi người cần chủ động bảo vệ bản thân và góp phần vào công cuộc phòng chống dịch bệnh bằng những hành động thiết thực từ chính nơi mình sinh sống.
Sốt xuất huyết là bệnh phổ biến lúc giao mùa, hoàn toàn có thể phòng tránh được nếu cộng đồng có ý thức và hành động kịp thời. Mỗi người dân không chỉ là đối tượng dễ mắc bệnh mà còn là chiến sĩ y tế dự phòng quan trọng trong “cuộc chiến” ngăn chặn sốt xuất huyết.
