Gà bản Đầm Hà nổi tiếng thịt thơm ngon, thân tròn, cổ ngắn, lông sặc sỡ. Ảnh: Nguyễn Thành.
Đầm Hà là huyện miền núi ven biển nằm ở phía đông tỉnh Quảng Ninh. Nơi đây có nhiều đặc sản nổi tiếng như củ cải phên Đầm Hà, trứng vịt biển, ngan sao... trong đó, đặc biệt nhất là giống gà bản Đầm Hà nổi tiếng thịt thơm ngon, thân tròn, cổ ngắn, lông sặc sỡ, gà mái còn vừa có râu, vừa có mũ.
Gà bản Đầm Hà là giống gà bản địa của huyện Đầm Hà (Quảng Ninh) đang được anh Nguyễn Văn Tuyền, Giám đốc HTX Tuyền Hiền phục tráng và nhân giống thành công trong nhiều năm qua.
Hiện nay, HTX Tuyền Hiền (xã Quảng Tân, huyện Đầm Hà) là đơn vị nhân giống gà bản Đầm Hà bằng phương pháp thụ tinh nhân tạo, cung cấp gà giống đặc sản cho các hộ chăn nuôi toàn huyện.
Anh Tuyền cho biết, gà bản Đầm Hà được bà con dân tộc Hoa nuôi giữ giống từ nhiều đời, là sản vật nổi tiếng của địa phương, thơm ngon không kém giống gà Tiên Yên. Bởi vậy, để có được gà giống bố mẹ, anh Tuyền phải lặn lội lên tận các xã vùng cao như Quảng Lâm, Quảng An của huyện Đầm Hà, thậm chí vào tận các bản của bà con đồng bào dân tộc thiểu số để thu gom.
Tháng 5/2016, anh Tuyền vận động thêm một số hộ trong thôn, xã cùng thành lập HTX Tuyền Hiền, chuyên nuôi, nhân giống gà bản Đầm Hà và nuôi gà bản thương phẩm tạo thương hiệu cho giống gà đặc sản này.
Lúc mới thành lập HTX, anh Tuyền và các hộ chăn nuôi trong HTX Tuyền Hiền gặp nhiều khó khăn do đường xá, điện lưới phục vụ nuôi gà chưa được ổn định. Ngoài ra, mặt bằng để phục vụ cho việc chăn thả gà tự nhiên khi đó còn khá hạn hẹp. Nhưng chỉ một năm sau, HTX Tuyền Hiền đã giải quyết được các vấn đề trên, tạo điều kiện thuận lợi để bà con làm giàu từ nuôi giống gà bản địa có bộ lông sặc sỡ như khoác áo hoa này.
Trứng gà được khử trùng, bảo quản trước khi đưa vào máy ấp. Ảnh: Nguyễn Thành.
Anh Tuyền đã đứng ra liên kết với 80 hộ nuôi ở Đầm Hà nuôi gà bản, tạo thành chuỗi chăn nuôi theo hướng bán hoang dã và đứng ra bao tiêu tất cả số gà thương phẩm hiện nay cho bà con trên địa bàn, để người chăn nuôi yên tâm hơn vì có đầu ra ổn định.
"Lúc đầu, khi tôi làm thụ tinh nhân tạo cho gà bản Đầm Hà, do còn ít kinh nghiệm nên tỷ lệ trứng ấp thành gà con chỉ đạt 50-60%, dẫn đến việc nhân giống, chọn giống gặp nhiều khó khăn. Phải mất khoảng 4 năm, tôi mới có thể làm chủ được việc thụ tinh nhân tạo, nhân giống, từ đó cung cấp giống gà bản Đầm Hà cho bà con chăn nuôi. Đến nay, tỷ lệ thành công khi thụ tinh nhân tạo gà bản Đầm Hà đạt trên 90%", anh Tuyền chia sẻ.
Để gà không bị nóng, anh Tuyền còn đầu tư máy lạnh vào khu vực nuôi gà ấp trứng, nhiệt độ ở bên trong nhà nuôi thấp hơn bên ngoài khoảng 10 độ C. Ngoài ra, khi gà trống được 75 - 90 ngày tuổi, anh sẽ thiến để gà cho chất lượng thịt cao hơn, da giòn, thịt ngọt thơm.
Anh Tuyền cho biết: "Khi gà bản Đầm Hà được công nhận thương hiệu tập thể, số người đăng ký mua gà giống rất đông, đến nay đã có khoảng 200 hộ nuôi từ 1.000 - 3.000 con/hộ. Hiện HTX đang sản xuất 3 loại gà giống là gà hoa mơ, gà râu và gà mũ. Đây đều là các giống gà đặc sản. Không chỉ cung cấp gà giống trong huyện, HTX đã mở rộng thị trường sang các địa phương khác như Móng Cái, Tiên Yên, Ba Chẽ..."
Trung bình mỗi năm, HTX Tuyền Hiền cung cấp ra thị trường khoảng 200.000 - 250.000 con gà bản Đầm Hà giống. Gà thịt thương phẩm bán ra thị trường ước đạt 60 - 70 tấn một năm nhưng có lúc vẫn thiếu hàng.
Gà bản Đầm Hà giống được anh Tuyền bán với giá 16.000 đồng/con/1 ngày tuổi. Gà mái bán với giá 145.000 đồng/kg, còn gà trống thiến được bán với giá 170.000 đồng/kg.
Hệ thống chuồng gà được đầu tư máy móc tự động cung cấp thức ăn, nước uống. Ảnh: Nguyễn Thành.
Anh Tuyền cho biết thêm, nhằm hỗ trợ bà con địa phương chăn nuôi giống gà bản địa này, anh không chỉ cung cấp con giống, tiêm phòng, cung cấp thức ăn mà còn bao tiêu đầu ra cho bà con. Khi bà con bán được gà thương phẩm, anh Tuyền mới thu chi phí từ các hộ tham gia HTX.
Ông Phạm Văn Vượng (xã Quảng Tân, huyện Đầm Hà) tham gia HTX từ nhiều năm nay và đã mạnh dạn đầu tư nuôi 2.000 con gà. Gà được chăn thả bán tự nhiên trên đồi cây để có không gian thoải mái vận động, thức ăn cho gà gồm ngô, thóc và các loại rau. Với 2.000 gà nuôi gối vụ mỗi năm cho thu nhập trên 200 triệu đồng.
Hiện HTX Tuyền Hiền đã mở rộng quy mô đàn gà đẻ, nâng sản lượng gà giống để đảm bảo nguồn cung cấp gà giống trên thị trường. Bên cạnh đó là hệ thống chuồng úm gà có dây chuyền tự động đưa thức ăn, nước uống cho giống gà đặc sản.
Gà bản Đầm Hà đã được công nhận là sản phẩm OCOP đạt 4 sao của địa phương. Sản phẩm gà bản Đầm Hà không chỉ nổi tiếng ở nơi đây, mà còn được thiêu thụ tại nhiều chuỗi siêu thị, nhà hàng ở Hạ Long, Móng Cái, Cẩm Phả, Hà Nội...
Tháng 6/2019, sản phẩm Gà bản Đầm Hà đã được Cục Sở hữu trí tuệ cấp giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu tập thể. Trước đây, nhiều hộ không dám nuôi theo hướng sản xuất hàng hóa vì sợ không bán được, nhưng kể từ khi có nhãn hiệu Gà bản Đầm Hà đã thực sự giải tỏa nỗi lo của nhiều người chăn nuôi.
