Xã Thạnh Phong (tỉnh Vĩnh Long) là một điển hình về việc giảm nghèo bền vững gắn với tiếp cận thông tin và kỹ thuật. Chủ tịch UBND xã, ông Phạm Văn Hùng, cho biết hiện có hàng trăm hộ đã chuyển từ nuôi tôm ao đất sang ao lót bạt, nhờ vậy tăng hiệu quả sản xuất và kiểm soát dịch bệnh tốt hơn. Địa phương đặt mục tiêu đến cuối năm đạt 4.000 ha nuôi tôm công nghệ cao, với sản lượng gần 6.500 tấn, đồng thời giai đoạn 2025 - 2030 sẽ mở rộng thêm 120 ha.
Ao nuôi tôm công nghệ cao ở vùng ven biển cùng hệ thống ao lắng xử lý nước thải, giúp nâng cao hiệu quả và bảo vệ môi trường. Ảnh: Hồ Thảo.
Để đạt mục tiêu ấy, xã không chỉ tập trung đầu tư đồng bộ hạ tầng mà còn chú trọng phổ biến thông tin, chuyển giao kiến thức và hướng dẫn kỹ thuật đến từng hộ dân. Các công trình hạ tầng gồm 12 cụm điện ba pha trải dài 12 km kết nối các khu nuôi tập trung; 11 tuyến đường gần 16 km được nâng cấp; 10 tuyến kênh thủy lợi được nạo vét nhằm đảm bảo nguồn nước ổn định. Những hạng mục này được đi kèm với các buổi tập huấn, hội thảo, hướng dẫn sử dụng và quản lý kỹ thuật nuôi tôm, giúp người dân nắm chắc quy trình vận hành, kiểm soát chất lượng nước, mật độ tôm và phòng chống dịch bệnh.
Chính quyền còn kết nối doanh nghiệp giống, thức ăn, chuyển giao kỹ thuật và hỗ trợ vay vốn ưu đãi, đồng thời tổ chức các lớp hướng dẫn sử dụng công nghệ, quan trắc môi trường và áp dụng thiết bị đo đạc tự động. Nhờ đó, mô hình tôm công nghệ cao lan tỏa nhanh, thay thế dần cách nuôi truyền thống. Việc áp dụng thông tin kỹ thuật đã giúp nhiều hộ chủ động kiểm soát quy trình, giảm rủi ro và tăng năng suất, đồng thời hình thành cộng đồng học hỏi lẫn nhau.
Ông Đặng Văn Bảy (ấp Đại Thôn) được xem là người tiên phong phát triển mô hình công nuôi tôm công nghệ tại địa phương. Hơn 20 năm trước, ông chỉ có vài ao đất nhỏ lẻ,
nhưng nhờ tiếp cận thông tin kỹ thuật, học hỏi từ các lớp tập huấn và tư vấn từ các chuyên gia, ông quyết định chuyển đổi toàn bộ ao đất sang mô hình công nghệ cao.
Mỗi hecta trang trại của ông chỉ bố trí khoảng 1.500 m² cho ao nuôi trực tiếp, phần còn lại là ao xử lý, ao ương, ao chứa nước. Nước đi theo quy trình lắng - xử lý - kiểm soát chất lượng trước khi vào ao nuôi. Hệ thống tạo oxy chạy liên tục, các chỉ số như mật độ tảo, pH, độ mặn được theo dõi hằng ngày, nhờ thông tin thu thập từ các cảm biến và dữ liệu kỹ thuật.
Nhờ kiểm soát môi trường tốt, tôm lớn nhanh, ít bệnh, năng suất gấp ba lần cách nuôi cũ. Tôm thường đạt size 30 - 40 con/kg sau hơn hai tháng. Doanh thu tăng mạnh: năm 2019 lãi gần 20 tỷ đồng; năm 2020 đạt khoảng 25 tỷ; năm 2021 lãi 30 - 35 tỷ đồng với sản lượng hơn 400 tấn.
Không chỉ làm giàu cho gia đình, trang trại của ông tạo việc làm ổn định cho 50 - 60 lao động địa phương, với mức lương trên 10 triệu đồng/người/ tháng. Đồng thời ông còn là cố vấn kỹ thuật của Câu lạc bộ Nông dân tỷ phú tại địa phương, truyền đạt kiến thức, chia sẻ kinh nghiệm vận hành mô hình, góp phần nâng cao khả năng tiếp cận thông tin và kỹ năng nghề cho cộng đồng.
Anh Trọng nuôi tôm đạt cỡ 25 con mỗi kg, với mật độ 400 con trên mỗi m² ao. Ảnh: Hồ Thảo.
Không chỉ có những nông dân lão luyện, nhiều bạn trẻ cũng trở về quê theo đuổi mô hình nuôi tôm công nghệ cao. Anh Trương Thái Trọng là một ví dụ: rời thành phố, anh về xã Đông Hải bắt đầu với 11,5 ha đất ven rừng mà gia đình để lại.
“Những vụ đầu tôi lỗ 500 - 600 triệu đồng là chuyện bình thường. Từ bệnh đốm trắng đến đỏ thân, rồi các vấn đề về nguồn nước nhiều lần muốn bỏ cuộc. Nhưng tôi xác định muốn làm thì phải hiểu tôm, hiểu kỹ thuật”, anh Trọng nhớ lại.
Anh tự học cách xử lý nước, thiết kế ao lắng, dùng hệ thống cho ăn tự động để giảm nhân công và ổn định dinh dưỡng. Sau vài năm, mô hình đi vào ổn định. Hiện anh quản lý khoảng 10 ao, mỗi ao mật độ thả 200 - 400 con/m². Mỗi vụ kéo dài 3 - 3,5 tháng; nếu giá thuận lợi, một ao có thể lãi 500 - 800 triệu đồng, thậm chí hơn. Tổng thu nhập mỗi năm lên đến vài tỷ đồng. Đồng thời anh thuê 4 - 5 lao động địa phương, trả công khoảng 400.000 đồng/người/ngày. Hành trình của anh Trọng chứng minh sự tiếp cận thông tin và kiến thức kỹ thuật là chìa khóa giúp người trẻ nông thôn làm chủ công nghệ, tăng thu nhập và giảm nghèo bền vững.
Phó Chủ tịch UBND xã Đông Hải, ông Lữ Minh Tâm nhận xét: Mô hình này cho thấy người trẻ hoàn toàn có thể tiếp cận thông tin, kiến thức và làm chủ kỹ thuật, qua đó góp phần giảm nghèo bền vững. Nhờ hướng đi mới, tỷ lệ nghèo tại Đông Hải giảm mạnh. Đến ngày 30/10, xã chỉ còn 25 hộ nghèo (0,85%) và 69 hộ cận nghèo (2,35%), cho thấy đời sống đã cải thiện rõ rệt.
Nông dân vùng ven biển phấn khởi khi vụ tôm vừa trúng mùa, năng suất đạt cao. Ảnh: Hồ Thảo.
Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Vĩnh Long cho biết, địa phương đã đề xuất trung ương đưa 14 công trình hạ tầng ở các vùng nuôi trọng điểm (khu vực Trà Vinh cũ) vào kế hoạch đầu tư công trung hạn 2026 - 2030, với tổng kinh phí 1.900 tỷ đồng, nhằm ưu tiên phát triển tôm công nghệ cao. Trước đó, tỉnh đã triển khai 11 công trình trên diện tích 13.900 ha, bao gồm đường, cầu, cống, nạo vét kênh và hệ thống điện. Các công trình này đều đi kèm chương trình tập huấn, hướng dẫn kỹ thuật, chia sẻ dữ liệu và quản lý môi trường, nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng hạ tầng và giúp người dân tiếp cận thông tin, áp dụng vào sản xuất.
Tỉnh cũng sẽ tiếp tục rà soát và đề xuất những khu vực cần đồng bộ hạ tầng để phát triển nuôi trồng thủy sản trong thời gian tới. Những dự án đồng bộ này được kỳ vọng tạo nền tảng hạ tầng vững chắc, nâng cao hiệu quả sản xuất, phát triển ngành thủy sản bền vững và góp phần giảm nghèo lâu dài cho vùng ven biển.
