Đồng ngô đẹp như mơ

Ở đó, nông dân không cần còng lưng bới đất, lật luống; rẫy cỏ; những hạt ngô giống mây mẩy được gieo thẳng xuống nền ruộng phẳng lỳ, vốn là nơi đứng chân của cây lúa.
 

Năng suất đạt khoảng 6,5 tấn/ha

Ai đi qua cũng bị những thửa ruộng ken đặc cây ngô cũng kinh ngạc. Bởi chúng được trồng với mật độ dầy gần gấp đôi so với kỹ thuật truyền thống mà hầu hết nông dân Mộc Bắc đang thực hành. Càng kỳ lạ hơn khi sống chen chúc trong những không gian chật chội, những cây ngô vẫn to cao lừng lững, lá xanh mướt từ gốc lên tận ngọn dù đã chuẩn bị đến kỳ thu hoạch bắp.

Mô hình trồng ngô đông không làm đất trên đất 2 lúa ở xã Mộc Bắc giúp giảm chi phí, năng suất đạt trên 6 tấn/ha
 

Ông Lê Quốc Thanh, Giám đốc Trung tâm Chuyển giao công nghệ và Khuyến nông, cao khoảng 175cm, dáng hình tầm thước. Thế mà, hôm dẫn đoàn tham quan đầu bờ tại hội nghị tổng kết mô hình sản xuất ngô đông trên đất hai lúa, ông phải thú thực: “Cây ngô cao quá, chắc tôi phải bắc thêm cái ghế đẩu dưới chân mới với tới ngọn”.

3 nhân viên Cty Sygenta Việt Nam (đơn vị hỗ trợ giống ngô biến đổi gen có tên NK4300 BT/GT) lụi hụi chăng thước dây, đo lấy 10m2 một ruộng ngô trong mô hình rồi khoanh lại, cắt được 70 cây ngô đang đeo bắp chuẩn bị cho thu hoạch. Tổng trọng lượng số ngô trên đạt 73kg (tức khoảng 1 kg/cây).

Ông Trần Hồng Quang, Chủ tịch UBND xã Mộc Bắc nhẩm tính: "Hiện tại, nông dân đang bán ngô tươi nguyên liệu làm thức ăn cho bò với giá 800 đồng/kg. Như vậy, doanh thu 1ha ngô sẽ đạt gần 60 triệu đồng. Một con số mà trước đây nông dân Mộc Bắc chưa bao giờ dám mơ tới. Còn nếu trồng ngô để thu hạt già, chắc chắn năng suất sẽ đạt 6,5 tấn/ha trở lên.

Nhớ lại vụ đông năm 2014, khi mô hình sản xuất ngô đông không làm đất trên đất hai lúa được triển khai, cả xã Mộc Bắc chỉ có lác đác vài thửa ruộng trồng ngô do dân đầu tư. Còn lại, đa phần diện tích để hoang hóa, bởi trồng cây gì lợi nhuận cũng bấp bênh. Cán bộ Trung tâm Chuyển giao công nghệ và khuyến nông vẫn bền bỉ tổ chức các lớp tập huấn để dân thực hiện mô hình với 20ha.

Nhiều người thắc mắc: “Chúng tôi bỏ công đánh luống, đào rãnh cho cây ngô thoát nước tốt mà năng suất chẳng ăn thua gì. Làm sao có chuyện vừa lười vừa tăng thêm thu nhập”. Cán bộ giải thích: “Thủy lợi tưới tiêu đất trồng lúa vốn đã rất chủ động, linh hoạt rồi, vậy thì việc gì phải mất công lên luống, đào rãnh cho tốn diện tích”.

Bên cạnh đó, mô hình này còn tích hợp rất nhiều công nghệ tiên tiến. Thứ nhất, dự án đã chọn giống ngô chuyển gen NK4300 BT/GT, bởi đây là giống có góc lá hẹp, bộ rễ khỏe và quang hợp tốt trong điều kiện ánh nắng tán xạ và cho năng suất cao. Nông dân có thể trồng với mật độ dầy từ 7 - 7,5 vạn cây/ha (thông thường nông dân trồng khoảng 4,5 vạn cây/ha) trong điều kiện ánh sáng vụ đông.

Hơn thế, ngô NK4300 BT/GT chứa hai gen quan trọng, có khả năng kháng sâu đục thân, sâu xám và kháng thuốc trừ cỏ Glyphosate không chọn lọc. Khoảng 20 - 25 ngày đầu tiên, bà con cứ để cho cỏ mọc um tùm cùng cây ngô mới trồng. Sau đó, bà con phun trùm thuốc trừ cỏ Glyphosate lên toàn bộ mặt ruộng, cỏ sẽ chết nhưng 100% cây ngô vẫn sống và sinh trưởng khỏe mạnh. Đồng thời, cây ngô không bị sâu đục thân, đục bắp phá hại, không cần phun thuốc phòng trừ; không cần mất công rẫy cỏ nhưng vẫn đạt năng suất tối ưu.
 

Sức lan tỏa mạnh mẽ

Muốn thâm canh ngô với mật độ dầy và đạt năng suất cao, Viện Khoa học nông nghiệp Việt Nam mà trực tiếp là Trung tâm Chuyển giao công nghệ và khuyến nông đã nghiên cứu, đưa ra công thức bón phân cân đối để đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng cao của cây trồng. Nhờ những “bí kíp” trên, hiệu quả trồng ngô đông trên đất hai lúa tăng lên rõ rệt. Từ đó, nông dân xã Mộc Bắc đua nhau học tập kỹ thuật sản xuất ngô đông không làm đất. Diện tích trồng ngô theo phương pháp này tăng lên phi mã, đạt hơn 150ha trong năm 2016.

Giám đốc HTX Nông nghiệp Mộc Bắc, ông Phạm Công Sứ chia sẻ: "Hiện tại, đàn trâu, bò trong xã đã lên tới 2.200 con, trong đó bò sữa là 920 con. Dự kiến số đàn đại gia súc sẽ tăng nhanh trong thời gian tới. Nếu không có thức ăn xanh thì ngành chăn nuôi của địa phương không thể phát triển được. Và, mô hình trồng ngô đông không làm đất trên đất 2 vụ lúa giống như sự “cứu cánh” cho ngành chăn nuôi của địa phương. Bởi, với tốc độ thu hồi đất phục vụ các dự án công nghiệp như hiện nay, diện tích đất nông nghiệp ngày càng bị thu hẹp".

Ông Ngô Văn Liên, Phó Chủ tịch UBND huyện Duy Tiên rất tâm đắc với mô hình khuyến nông tích hợp nhiều công nghệ mới trong sản xuất ngô đông này. Thực tế, từ hiệu quả trồng ngô ở Mộc Bắc, nhiều địa phương trong huyện đã học tập và nhân rộng mô hình này.

Ông cũng lưu ý, nếu muốn ứng dụng kỹ thuật trồng ngô không làm đất, cần phải chọn những cánh đồng trồng lúa có bề mặt bằng phẳng và hoàn toàn chủ động trong việc tiêu, thoát nước. Như vậy, đây là một mô hình mang tính cộng đồng, thích hợp với các vùng trồng ngô hàng hóa. Chỉ khi nào vùng trồng ngô liền vùng liền thửa, thì việc điều tiết nước mới thuận lợi được.