Lâm Đồng siết chặt chất lượng sầu riêng xuất khẩu

Nhiều thách thức trong kiểm soát chất lượng

Chiều 14/8, Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật Lâm Đồng tổ chức hội nghị “Triển khai công tác quản lý chất lượng sản phẩm sầu riêng đảm bảo an toàn thực phẩm phục vụ xuất khẩu” với sự tham dự của đại diện Sở Nông nghiệp và Môi trường Lâm Đồng, doanh nghiệp, hợp tác xã, tổ hợp tác và nông dân trồng sầu riêng.

Theo Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực Lâm Đồng, toàn tỉnh hiện có 43.960 ha sầu riêng, trong đó 22.058 ha đang cho thu hoạch, sản lượng niên vụ 2025 ước đạt 266.700 tấn. Tuy nhiên, công tác quản lý mã số vùng trồng và cơ sở đóng gói vẫn còn hạn chế, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng và uy tín xuất khẩu.

Việc sử dụng mã số chưa được quan tâm đúng mức, thu mua tại vùng trồng đăng ký chưa được kiểm soát chặt, tiềm ẩn nguy cơ bị thị trường Trung Quốc cảnh báo hoặc đóng mã số. Nhiều hộ dân và hợp tác xã vẫn xem nhẹ ghi chép nhật ký sản xuất khiến việc truy xuất nguồn gốc khó khăn.

Đặc biệt, Lâm Đồng vẫn chưa có phòng kiểm định được Việt Nam và Trung Quốc chỉ định để phân tích các chỉ tiêu cadimi, chì và vàng O trên sầu riêng trước khi xuất khẩu. Điều này buộc doanh nghiệp phải gửi mẫu về TP.HCM, vừa tốn thời gian, chi phí, vừa ảnh hưởng đến tiến độ giao hàng.

Đại diện một hợp tác xã thu mua sầu riêng tại Khu vực 3 (Lâm Đồng) cho biết, việc chờ kết quả kiểm định vàng O hay kim loại nặng có khi mất từ 3 đến 5 ngày, trong khi sầu riêng là trái cây tươi, thời gian bảo quản ngắn khiến hợp đồng xuất khẩu dễ bị chậm, gây khó cho doanh nghiệp.

Ngoài ra, việc giám sát các doanh nghiệp ngoài tỉnh được ủy quyền sử dụng mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói của Lâm Đồng vẫn chưa thực sự hiệu quả, tiềm ẩn nguy cơ giảm uy tín sản phẩm trên thị trường quốc tế.

Giải pháp từ chính quyền và người trồng

Chia sẻ về phương pháp khắc phục tình trạng sượng nước, sượng cơm quả sầu riêng do ảnh hưởng thời tiết mưa nhiều trong thời gian qua, ông Lầu A Si, đại diện Công ty TNHH Thương mại Xuất nhập khẩu Nghiệp Xuân (thôn Phú Xuân, phường Đông Gia Nghĩa, Lâm Đồng) cho biết,  bà con cần tăng bón kali, giảm đạm và nếu sau 130 ngày làm hoa vẫn chưa đạt chuẩn thì bón qua lá. Giải pháp này sẽ giúp cơm sầu riêng vàng, ngọt và đạt chất lượng xuất khẩu.

Tại hội nghị, các doanh nghiệp xuất khẩu ở Khu vực 3 (Lâm Đồng) cam kết tuân thủ nghiêm quy trình sản xuất và mong tỉnh kiến nghị bộ, ngành làm việc với đối tác nhập khẩu để điều chỉnh một số tiêu chuẩn, tạo điều kiện xuất khẩu ổn định.

Ông Nguyễn Hoàng Phúc, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Lâm Đồng cho biết, sầu riêng là mặt hàng bị kiểm soát chặt về an toàn thực phẩm, chỉ cần một lô hàng bị cảnh báo sẽ ảnh hưởng uy tín cả ngành. Vì vậy Sở kiên quyết giám sát từ khâu sản xuất, thu hoạch, sơ chế, đóng gói đến xuất khẩu.

“Sở đề nghị chính quyền địa phương tăng cường tuyên truyền canh tác an toàn, sử dụng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật đúng danh mục, hạn chế thấp nhất tồn dư cadimi, chì, tuyệt đối không dùng vàng O. Các chủ thể phải thu mua đúng vùng trồng đã cấp mã số, thiết lập hệ thống truy xuất nguồn gốc, kiểm soát kim loại nặng và sinh vật gây hại”, ông Phúc nhấn mạnh.

Về lâu dài, Lâm Đồng kiến nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường hỗ trợ xây dựng phòng kiểm định đạt chuẩn tại tỉnh giúp giảm chi phí và thời gian cho doanh nghiệp, đồng thời sớm ban hành cơ chế phối hợp liên tỉnh trong quản lý doanh nghiệp ngoài địa phương sử dụng mã số vùng trồng của Lâm Đồng.

Ông Phúc khuyến cáo, việc mở rộng diện tích sầu riêng cần bám sát quy hoạch, điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng, không phát triển ở khu vực không phù hợp, cơ sở sản xuất, đóng gói phải chấp hành nghiêm quy trình.

Sau khi hợp nhất 3 tỉnh, Lâm Đồng hiện sở hữu diện tích sầu riêng lớn nhất nước. Nếu quản lý tốt và nâng cao ý thức từ người trồng đến doanh nghiệp, sầu riêng Lâm Đồng hoàn toàn có thể giữ vững vị trí dẫn đầu và nâng cao giá trị thương hiệu quốc tế.

Khu vực 3 của Lâm Đồng hiện có 13.480 ha sầu riêng, sản lượng dự kiến năm 2025 đạt 60.000 tấn. Toàn tỉnh có 337 mã số vùng trồng được Tổng cục Hải quan Trung Quốc phê duyệt cùng 53 cơ sở đóng gói với tổng diện tích nhà xưởng hơn 134.000 m². Từ đầu 2025, Chi cục đã giám sát 134 mã số vùng trồng và 12 cơ sở đóng gói, riêng Khu vực 3 giám sát 46 mã số vùng trồng và 7 cơ sở đóng gói phục vụ xuất khẩu.