Liệt sĩ Lê Văn Dỵ, nguyên đại đội trưởng Đại đội 811, D888, E176, Đại đoàn 316 - người đã lập nhiều chiến công xuất sắc trong 2 cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ, đặc biệt là trong chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử.
Những chiến công và cuộc đời sôi nổi tràn đầy nhiệt huyết trong quân ngũ của liệt sĩ Lê Văn Dỵ cũng đã được chính ông ghi lại rất sinh động trong hồi ký “Đường tôi đi”, trong đó có “Quyết tâm thư” viết bằng máu (2 kỷ vật này hiện được lưu giữ, trưng bày tại Viện Lịch sử Quân sự Việt Nam, riêng “Quyết tâm thư” đã được đưa vào phòng lưu trữ của Tổng cục Chính trị. Viện Lịch sử QSVN cũng đã tuyển chọn, giới thiệu hai kỷ vật trên trong cuốn "Những kỉ vật kháng chiến" tập 4 và được trưng bày tại cuộc triển lãm "Sáng mãi niềm tin” do Tổng cục Chính trị QĐNDVN phối hợp với Bộ Văn hoá - Thông tin, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội tổ chức tại Hà Nội trong tháng 7/2007.
Làm trái lệnh thủ trưởng
Lê Văn Dỵ, đại đội trưởng Đại đội 811 (thuộc D888, E176, Đại đoàn 316) được Đại đoàn trưởng Lê Quảng Ba và Chính uỷ Chu Huy Mân trực tiếp giao nhiệm vụ chỉ huy C811 lên C1 độc lập phòng ngự và tấn công tiêu diệt C1.
Đêm 30/4/1954: C811 mở cuộc tấn công quyết định lên trận địa địch. Ngay sau loạt đạn bắn chế áp của 2 khẩu sơn pháo ta đặt trên Đồi D1 vừa ngừng, đại đội trưởng Lê Văn Dỵ liền hô vang: "Các đồng chí tiến lên!" và chỉ sau 5 phút đã đánh chiếm được lô cốt Cột Cờ - vị trí quan trọng nhất của quân Pháp trên Đồi C1. Và chỉ 40 phút sau, quân ta hoàn toàn làm chủ C1. Ngay sau khi nhận được tin chiến thắng đặc biệt quan trọng này, Đại tướng Võ Nguyên Giáp hết sức khen ngợi và ký lệnh tặng thưởng tại trận cho Đại đội 811 "Huân chương Quân công hạng Ba".
Có một sự kiện ít người biết, trong trận tấn công quyết định đêm 30/4/1954, tại chỉ huy sở ở Khe Chít, Trung đoàn trưởng Vũ Lăng điện thoại yêu cầu đại đội trưởng Lê Văn Dỵ phải cho đại bộ phận lực lượng lùi xuống chân đồi 200m, chỉ để lại trận địa 1 trung đội dự bị và cho 2 khẩu sơn pháo của ta đặt trên Đồi D1 bắn vào trận địa địch trước khi C811 xung phong.
Nhưng Lê Văn Dỵ liền đề nghị được làm ngược lại, với các lý do: Trận địa ta đã được củng cố vững chắc, đủ sức chịu đựng đạn pháo; pháo binh ta đã bắn thử rất chính xác; nếu đại bộ phận lực lượng lùi xuống quá xa sẽ lỡ thời cơ khi xung phong vì không còn yếu tố bất ngờ; pháo địch ở Hồng Cúm đủ thời gian bắn chặn chắc chắn sẽ gây thương vong cho ta; và quân địch trên C1 sẽ kịp củng cố để tổ chức đánh trả. Trung đoàn trưởng Vũ Lăng không đồng ý và kiên quyết yêu cầu Dỵ phải chấp hành mệnh lệnh. Sau ít phút cân nhắc, đại đội trưởng Lê Văn Dỵ quyết định không chấp hành mệnh lệnh của Trung đoàn trưởng, anh cũng dấu không cho chính trị viên Bùi Đình Thận biết. Thực tế trận đánh diễn ra đúng như dự đoán của Lê Văn Dỵ, C811 đã tiêu diệt hoàn toàn cứ điểm C1 chỉ trong vòng 40 phút, một thắng lợi vang dội, kết thúc nhanh chóng ngoài dự kiến của cấp trên.
Hình ảnh đẹp trong hồi ký của Đại tướng Võ Nguyên Giáp
Sự kiện trên và hình ảnh quyết đoán của đại đội trưởng Lê Văn Dỵ đã được Đại tướng Võ Nguyên Giáp ghi nhận như sau: “Đại đội 811 của ta đã có 20 ngày đêm phòng ngự tại C1, được lệnh rời khỏi trận địa 200m cho hoả pháo chuẩn bị. Đại đội trưởng Lê Văn Dỵ thấy công sự đã được củng cố vững chắc đủ sức chịu đựng đạn pháo và tin vào sự chính xác của pháo binh ta, quyết định chỉ cho bộ phận dự bị lui về phía sau, toàn đơn vị vẫn bám trận địa để không lỡ thời cơ xung phong... Sơn pháo đặt trên đồi D1 nhằm từng hoả điểm trên C1 bắn rất chính xác.
Dứt tiếng pháo, Dỵ lập tức ra lệnh mở những hàng rào cự mã ngăn cách giữa ta và địch, đưa bộ đội xông lên phía Cột Cờ. Thủ pháo và lựu đạn của ta trùm lên trận địa địch, tiểu liên nổ ran… Chỉ sau 5 phút, ta đã chiếm được Cột Cờ. Đại đội dù tiêm kích số 3 mới thay thế choáng váng trước đòn tiến công chớp nhoáng và quyết liệt. Quân dù bắn xối xả vào khu vực Cột Cờ... Những trận đánh giáp lá cà diễn ra.
Viên trung uý Lơghe (Leguère) chỉ huy đại đội số 3 cố chống cự chờ lực lượng tiếp viện. Brêxinhắc quyết định đưa đại đội 1 lên tăng viện. Nhưng đã quá muộn, Trung uý Pêriu (Périou) chỉ huy đại đội chết ngay khi mới đặt chân lên đồi. Lát sau, đến lượt trung uý Lơghe bị trọng thương. Quân địch ở C1 mất dần sức chiến đấu. Có tên phủ bạt trên người nằm giả chết chờ tiếng súng yên sẽ đầu hàng. Nửa đêm, toàn bộ quân địch bị tiêu diệt... ” (Đại tướng Võ Nguyên Giáp, “Điện Biên Phủ - Điểm hẹn lịch sử ”, NXBQĐND, Hà Nội - 2000, tr.370-373).
Sau này Lê Văn Dỵ tình nguyện chiến đấu tại chiến trường Lào vì nghĩa vụ Quốc tế cao cả trong 10 năm liên tục (từ 1960 tới lúc anh dũng hy sinh - ngày 13/3/1970). Ông đã tham gia tất cả các chiến dịch lớn, quan trọng: Chiến dịch giải phóng Nậm Thà (1962); Chiến dịch giải phóng Nậm Bạc lần thứ nhất (1965); Chiến dịch giải phóng Nậm Bạc lần thứ hai (11/1967 - 1/1968); đập tan Chiến dịch Cù Kiệt của địch (1968); Chiến dịch Cánh Đồng Chum - Xiêng Khoảng (1968 - 3/1970).
Những cựu binh Điện Biên Phủ chúng tôi, nay ai còn đều nhớ Lê Văn Dỵ, người đại đội trưởng quả cảm, một trong những chiến sỹ ưu tú nhất làm nên chiến thắng Điện Biên; người nói câu nói nổi tiếng: "Đời chúng ta đâu có giặc là ta cứ đi". Tên anh vẫn sống mãi cùng với chiến công oanh liệt: C1, C2- những trận đánh làm nên một Điện Biên Phủ oai hùng.
