Đau thương một khúc sông Cầu: [Bài 7] Khóc lợn

Chạy lợn quên cả chạy con

Đêm 6 đến cả ngày 7 tháng 10 dưới tác động của cơn bão Matmo trời mưa to, sấm sét đùng đùng. Những tiếng nổ lớn cảm tưởng ngay trên đỉnh đầu khiến tóc dựng lên vì sợ nhưng cả nhà chị Dương Thị Quỳnh (thôn Kiều Chính, xã Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên) vẫn cố gắng cứu đàn lợn nái, lợn con, lợn bột. Lúc đầu mọi người chạy lợn từ trang trại lên sân nhà mẹ chồng gần đấy. Khi nước to thì chạy tiếp vào bếp. Khi nước ngập bếp thì lại chạy vào nhà. Cuối cùng mọi thứ đều ngập hết, rắn rết tràn cả vào theo thì đành phải bỏ.

Lúc này chị Quỳnh mới sực nhớ ra hai đứa con nhỏ, một 8 tuổi, một 4 tuổi đang ở nhà cách trại hơn 1 km không ai chạy cho, hoảng quá gọi chị dâu thì mới biết chũng đã được đưa lên tầng hai, an toàn rồi. Chị thương hai con nhỏ lắm, nhất là đứa út, 3 tháng hè không được gặp mẹ bởi lúc đó đang có dịch tả lợn châu Phi, phải cách ly. Tối nào nó cũng mếu máo gọi: "Mẹ ơi, con nhớ mẹ lắm nhưng cô giáo bảo phải cố chịu, con ngoan mà".

Bản thân vợ chồng chị cũng 3 tháng không được gặp nhau bởi anh trực ở trại giống, còn chị trực ở trại lợn thịt, phải cách ly. Họ hẹn nhau, hết dịch thì về nhà ăn cơm, cùng xem bốn đứa con học hành như thế nào. Thế mà nay lại đến trận lụt lịch sử.

Trở lại chuyện hôm lũ, mải vào giúp em gái chạy lợn nên anh Dương Hữu Sáu không kịp chạy dàn xe gồm 1 xe con, 1 máy múc, 3 xe tải, 1 xe đầu kéo, để chúng bị ngập nước, dự kiến tiền sửa phải hết nửa tỷ đồng. Mải vào giúp chị Quỳnh chạy lợn, lúc ông Nguyễn Khắc Minh, Trưởng thôn Kiều Chính, quay ra thì chiếc xe máy để ngoài đường đã ngập lút. Bơi ngược bãi tha ma về nhà mình thì hơn 1 tấn cá trong ao đã tràn ra ngoài, hơn 100 m hàng rào đã đổ, 2 ô tô bị ngập nước, rồi vô số máy như phát điện, xay xát, máy giặt, nồi cơm điện bị trôi, bị hỏng. Tổng thiệt hại hơn 300 triệu đồng.

Khi lũ vẫn còn cuồn cuộn chảy ngoài sông Cầu, không có phương tiện vợ chồng chị Quỳnh sốt ruột phải đóng bè chuối để bơi từ nhà vào trong trại tìm lợn. Trong 4 ngày lụt nhiều con lợn trèo cả lên giường cắn nát đệm ăn vì quá đói.

"Người ngâm nước bẩn mấy ngày liền, quần áo ướt rồi lại tự khô nên nứt da, ngứa ran nhưng không xót bằng con của anh ạ. Nhiều lợn nái uống phải nước bẩn còn sảy cả thai. Biết là còn người, còn của nhưng vợ chồng em mất khoảng 300 con lợn con, 7 con lợn nái và trên 30 con lợn nhỡ cùng các loại máy móc, tổng thiệt hại cũng phải cỡ 2 tỷ đồng. Nếu đàn lợn nái ra uống nước bẩn mà không bị bệnh thì còn có cơ hội cứu, gột lên từ đấy, còn nếu mà bị là hết, chỉ còn nước đi làm thuê mà thôi”. Chị Quỳnh tâm sự trong lúc hai đứa lớn vẫn còn đang tất bật dọn dẹp trong nhà, còn hai đứa nhỏ vẫn còn đang đi tìm hai con lợn nhựa tiết kiệm đã bị trôi lúc nào chẳng rõ.

Bữa trưa đó tôi ăn cùng họ trên chiếc bàn và những chiếc ghế nhựa vẫn còn lấm bùn. Cơm, cà, nước mắm là của đoàn cứu trợ cho, còn ruốc thì của chị gái cho. Lúc ngồi uống nước, tôi hỏi chồng chị Quỳnh rằng có muốn con mình sau tiếp nối nghề nông của bố mẹ hay không thì anh trả lời: “Dù thằng đầu đang học nông nghiệp nhưng tôi không hề muốn cho nó theo nghề bởi rủi ro quá. Giá mà nước mình cũng có bảo hiểm nông nghiệp như các nước khác, thì dù cao một tí, 100 triệu đồng/năm tôi cũng mua cho trang trại của gia đình. Còn để thoát khỏi cảnh ngập lụt như thế này tôi kiến nghị nên mở rộng thêm cống Năm Cửa bởi nước từ bao làng, xã chảy ra ngòi Rừng Nứa đến cống này là tắc…”.

Hai trang trại tan hoang của hai anh em ruột 

Sau cả ngày dầm mình chống lũ để cứu lợn, cuối cùng anh Đồng Văn Thắng (thôn Kiều Chính, xã Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên) cũng bất lực, buông tay trước làn nước hung dữ. Phải hai người xốc nách mới dìu được anh lên thuyền đi lánh nạn. Trang trại của anh trước trận lụt lịch sử do bão Matmo gây ra có 200 con lợn thịt, 15 con lợn nái và 15 con ngựa, mỗi năm cho lãi khoảng 200 triệu đồng, trở thành hộ làm kinh tế điển hình của xã. Ngôi nhà ngang lưng đồi, cao hơn con suối 6-7 m chưa bao giờ bị ngập, kể cả cơn bão Yagi năm 2024 trước nước cũng chỉ xâm xấp đến vườn nhưng trận lụt vừa qua mọi thứ còn nằm ngoài trí tưởng tượng:

“Cứ vài phút nước lại lên cả gang tay. Chúng tôi chạy lợn từ chuồng lên đồi thì đồi cũng ngập. Đàn ngựa sợ nước phá chuồng mà tan. Khi quay lại ngôi nhà hai tầng thì đồ đạc đã ngập hết. Nước làm vỡ khoảng 500m tường rào, cuốn trôi mái chuồng lợn nái, làm chết và mất tích 5 con ngựa bạch, 32 con lợn, 1 ao chứa vài tấn cá, nhận chìm 1 ô tô, 1 máy phát điện, 1 tivi, 1 tủ lạnh và hàng chục các loại máy móc, thiết bị khác.

Tổng thiệt hại ước khoảng 1 tỷ đồng. Hai cuốn sổ đỏ của gia đình tôi vẫn còn trong ngân hàng vì vay nợ 1 tỷ đồng. Nay lại bị như này, chắc phải 5 năm nữa mới khôi phục lại được. Vợ xót của nên sinh ốm, tôi phải động viên mãi, còn người là còn của”.

Vợ anh Thắng dẫn tôi đi một vòng thăm cảnh đổ nát trong trang trại rồi bần thần đứng trước đống thóc 9 tạ bị ngấm nước đang bốc lên mùi bùn và mùi thối. Suốt mấy ngày lụt, mặc cho chồng con khuyên can, chị vẫn nhất định bơi thuyền trở ngược lại nhà, một mình cố thủ ở tầng hai trong hai ngày liền giữa biển nước mênh mông để trông coi đồ đạc.

Lúc mẹ gửi cho một bao gạo chị còn cho luôn đội nấu cơm từ thiện để tiếp tế cho người khác, cần hơn mình. Sáng ngày 15/10, khi tôi đến, có người đem 3 con ngựa đến trả cho chị, còn trước đó gia đình tự tìm lại được 7 con đi lạc trên đồi. Nhưng xót nhất là 5 con ngựa bạch trị giá cỡ 250-300 triệu đồng vẫn bị mất tích. Chị ngậm ngùi: "Tôi lấy chồng về đây chỉ ba gian nhà đất, có chiếc giường tre đang nằm ngủ thì sập. Đầu tiên, chúng tôi làm ruộng, sau đốt gạch rồi chăn nuôi. Vất vả suốt 39 năm mới có được như ngày hôm nay, xây được căn nhà hai tầng cho mình, mua được mảnh đất cho con trai và còn mua ô tô nữa.

Năm 2024 dịch tả lợn Châu Phi làm chết 10 con lợn nái, hơn 100 con lợn bột chúng tôi đã mất khoảng 600 triệu đồng rồi. Năm nay thì lại bị lũ, giờ chỉ còn mỗi cái xác nhà thôi. Sắp tới để sửa chữa các loại máy móc chúng tôi phải vay ngân hàng tiếp…".

Kế bên nhà anh Thắng là trang trại của người anh ruột Đồng Văn Chiến có hơn 20 con lợn nái, 90 con lợn thương phẩm. Trận lũ vừa rồi làm chết 5 con nái, lợn con phần chết trôi, phần chết vì khát sữa mất 130 con, còn lợn thương phẩm chết 40 con. Đó là chưa kể các loại máy phát điện, máy nghiền, máy bơm, máy rửa, quạt hút, đồ đạc sinh hoạt và 1,5 ha keo 2 năm tuổi trên đồi cũng bị tàn phá bằng hết. Tổng thiệt hại vào khoảng 600-700 triệu đồng.

"Khi nước dâng lên, chúng tôi chạy lợn và bò từ trong chồng lên chỗ cao nhất của trại. Bò cao, lại biết ngẩng đầu lên thở nên còn đi được, chứ lợn thấp, chân không tới đất phải người đẩy đít, người kéo tai mà lôi. Do lạ chuồng, nhốt chung một chỗ lợn cứ cắn nhau, con nào xô ra ngoài là trôi mất. Ngày hôm đó cháu ruột tôi mất mà không đi đám tang được vì nước đã vây kín. Cả ngày mấy bố con dầm mình trong lũ, trở lại nhà thì đã bị ngập, hỏng hết đồ đạc rồi. Chắc phải ba năm nữa mới có thể khôi phục lại được”, anh vừa nói vừa nhìn xa xôi về phía trang trại đổ nát.