Nhu cầu cấp thiết từ thực tiễn sản xuất
Những năm gần đây, tỉnh Đắk Nông thường xuyên chịu ảnh hưởng nặng nề bởi biến đổi khí hậu, đặc biệt là tình trạng khô hạn kéo dài gây thiếu nước tưới trầm trọng cho cây trồng. Dù đã có nhiều nỗ lực triển khai giải pháp phòng, chống hạn nhưng thực tế cho thấy hiệu quả chưa như mong muốn, người dân và chính quyền vẫn phải chật vật mỗi mùa khô.
Gia đình anh Trần Thái Lâm, thôn Phú Xuân, xã Đắk Nia, TP. Gia Nghĩa, Đắk Nông canh tác 15 hecta sầu riêng đang trong giai đoạn kinh doanh, nhu cầu nước tưới rất lớn. Theo anh, cây sầu riêng cần được cung cấp nước đều đặn, đủ lượng, đặc biệt trong những ngày nắng nóng cao điểm.
“Để đảm bảo vườn cây phát triển ổn định, tôi đã đầu tư hệ thống tưới béc bán tự động kết hợp tưới nước và bón phân. Tuy nhiên, tưới béc đòi hỏi phải có nguồn nước ổn định và dồi dào. Do đó, nếu được nhà nước hỗ trợ xây dựng các công trình thủy lợi nhỏ chứa nước, người dân như chúng tôi yên tâm sản xuất”, anh Lâm chia sẻ.
Người dân trên địa bàn tỉnh Đắk Nông đầu tư hệ thống tưới béc bán tự động kết hợp tưới nước và bón phân để đảm bảo cây trồng đủ nước và tiết kiệm nguồn nước vào mùa khô. Ảnh: Phạm Hoài.
Tình trạng tương tự cũng diễn ra tại nhiều địa phương khác trên địa bàn tỉnh Đắk Nông. Người dân mong muốn được hỗ trợ nâng cấp ao, hồ nhỏ và hệ thống tưới tiên tiến để chủ động nước tưới trong mùa khô.
Theo thống kê của Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Đắk Nông, tính đến năm 2024, tỷ lệ diện tích cây trồng được đảm bảo nước tưới đạt 84,04%. Tuy nhiên, trong số 185.000 hecta cây trồng toàn tỉnh, chỉ khoảng 51.481 hecta, tương đương 27,76%, được tưới từ các công trình thủy lợi hiện có.
Phần lớn diện tích còn lại khoảng 56,28% phụ thuộc vào nguồn nước nhỏ lẻ như ao, hồ hộ gia đình, giếng đào, giếng khoan, sông suối và hồ thủy điện. Riêng trong năm 2024, hạn hán khiến hơn 8.800 hecta cây trồng bị giảm năng suất, thiệt hại ước tính hơn 430 tỷ đồng. Toàn bộ 8/8 huyện, thành phố đều bị ảnh hưởng bởi khô hạn, thiếu nước tưới trầm trọng.
Đầu tư thủy lợi nhỏ, giải pháp thiết thực và bền vững
Trước thực trạng trên, UBND tỉnh Đắk Nông đã ban hành kế hoạch triển khai Nghị quyết 07 về hỗ trợ phát triển thủy lợi nhỏ, thủy lợi nội đồng và tưới tiên tiến, tiết kiệm nước trên địa bàn. Đây được xem là một trong những giải pháp trọng tâm nhằm nâng cao năng lực phòng chống hạn hán, bảo đảm sản xuất nông nghiệp bền vững.
Hiện nay, hệ thống hồ thuỷ lợi lớn không thể đáp ứng đầy đủ cho cây trồng, nhất là vào cao điểm mùa khô. Ảnh: Phạm Hoài.
Ông Trần Văn Diêu, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Đắk Nông cho biết, để giảm thiểu thiệt hại do hạn hán, ngành nông nghiệp đang khẩn trương phối hợp với các địa phương rà soát, tổng hợp nhu cầu đầu tư các công trình thủy lợi nhỏ. Việc triển khai Nghị quyết 07 được thực hiện đồng bộ, khuyến khích người dân tham gia đầu tư tưới tiết kiệm, nâng cao hiệu quả sử dụng nước.
Theo kế hoạch, danh mục công trình cho năm 2025 và giai đoạn 2026–2030 đã được Sở Tài chính tỉnh Đắk Nông tiếp nhận, đề xuất phân bổ nguồn vốn triển khai. Tổng nhu cầu vốn hơn 125 tỷ đồng, phục vụ tưới cho khoảng 4.000 hecta cây trồng. Trong đó, bốn huyện Cư Jút, Đắk Glong, Krông Nô và Tuy Đức, mỗi huyện có nhu cầu khoảng 18 tỷ đồng để phục vụ tưới cho 500 hecta.
Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Đắk Nông Lê Trọng Yên nhận định: Đầu tư công trình lớn tốn kém và gặp nhiều khó khăn trong giải phóng mặt bằng. Vì vậy, phát triển thủy lợi nhỏ, hỗ trợ đầu tư hệ thống tưới tiết kiệm tại hộ và nhóm hộ là hướng đi lâu dài, phù hợp điều kiện thực tế địa phương.
Bên cạnh giải pháp về công trình, UBND tỉnh yêu cầu các địa phương tăng cường tuyên truyền, vận động người dân thay đổi tư duy sản xuất, chuyển từ tự phát sang sản xuất theo quy hoạch, an toàn, thích ứng biến đổi khí hậu và thị trường.
Thời gian tới, tỉnh sẽ tiếp tục chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ triển khai các chương trình, dự án đã đề ra, trong đó đặc biệt chú trọng phát triển thủy lợi nhỏ và tưới tiết kiệm nhằm từng bước xây dựng nền nông nghiệp sinh thái, hiện đại, giá trị cao, phát triển bền vững.
