Nhiều hạng mục hư hỏng, tiềm ẩn rủi ro
Hiện trên địa bàn TP Đà Nẵng có 92 đập, hồ chứa nước thủy lợi và 5 đập dâng, trong đó có 24 hồ lớn, 25 hồ chứa quy mô trung bình điều tiết bằng cửa van. Bên cạnh đó, thành phố đang triển khai xây dựng 7 hồ chứa mới như Mò Ó, Hố Khế, Cha Mai, Suối Thỏ, Lộc Đại, Phước Hòa, Hố Do.
Theo kết quả kiểm tra đánh giá thực trạng an toàn hồ đập trong mùa mưa bão của Sở NN-MT Đà Nẵng, nhiều công trình đang xuất hiện dấu hiệu xuống cấp đáng lo ngại. Cụ thể, 26 đập bị thấm thân đập; 13 đập sạt lở, trượt mái; 6 tràn xả lũ xói lở nặng; 7 tràn xuất hiện vết nứt…
Ngoài ra, một số dự án hồ chứa đang thi công dở dang, tiến độ chậm làm giảm hiệu quả điều tiết nước, nhất là trong bối cảnh thiên tai diễn biến phức tạp, mưa lớn cực đoan xuất hiện nhiều hơn. Đơn cử như dự án hồ chứa nước Lộc Đại ở xã Quế Sơn Trung được khởi công từ cuối năm 2019, dự kiến hoàn thành cuối năm 2020 nhưng đến nay công trình vẫn dang dở.
Đập An Trạch đã xuống cấp sau hơn 20 năm chống chịu với mưa bão. Ảnh: Lan Anh.
Theo ông Trương Xuân Tý, Phó Giám đốc Sở NN-MT Đà Nẵng, việc triển khai đầy đủ các quy định về an toàn hồ đập theo Nghị định 114/2018/NĐ-CP hiện còn gặp nhiều vướng mắc, chủ yếu do thiếu kinh phí. Các đơn vị quản lý mới chỉ đủ nguồn lực cho vận hành và bảo trì thường xuyên, trong khi những hạng mục quan trọng như đánh giá an toàn đập bằng công nghệ chuyên sâu, lập bản đồ ngập lụt, lắp đặt hệ thống quan trắc và xây dựng phương án ứng phó sự cố chưa thể thực hiện.
Bộ NN-MT đang có chủ trương xây mới đập dâng An Trạch. Ảnh: Lan Anh.
Cần sớm nâng cấp, sửa chữa
Bước vào mưa bão năm nay, UBND TP Đà Nẵng đã yêu cầu các đơn vị quản lý thủy lợi triển khai đồng bộ các giải pháp nhằm bảo đảm an toàn công trình và bảo vệ người dân vùng hạ du.
Công ty Khai thác thủy lợi Đà Nẵng và Công ty Khai thác thủy lợi Quảng Nam phải nhanh chóng sửa chữa các hạng mục hư hỏng nhỏ, không để kéo dài gây mất an toàn khi vận hành hồ chứa. Đồng thời, hai đơn vị cần rà soát và thực hiện đầy đủ các yêu cầu về an toàn đập, hồ chứa theo Nghị định 114/2018/NĐ-CP, bao gồm đánh giá hiện trạng, lập quy trình vận hành và xây dựng phương án ứng phó khi có sự cố.
Hồ chứa nước Suối Thỏ khi hoàn thiện sẽ phục vụ cho hơn 400 ha đất nông nghiệp xã Tiên Phước. Ảnh: Lan Anh
Cùng với đó, các tuyến tràn và kênh thoát lũ cần được phát dọn, nạo vét thường xuyên để bảo đảm dòng chảy thông thoáng, giảm áp lực lên thân đập khi mưa lớn. Việc theo dõi dự báo thời tiết và mực nước hồ cũng phải được tăng cường, kết hợp ứng dụng công nghệ điều tiết nhằm chủ động hơn trong vận hành.
Thành phố đồng thời yêu cầu các địa phương ngăn chặn hành vi lấn chiếm lòng hồ, hành lang bảo vệ công trình, vì đây là yếu tố có thể ảnh hưởng trực tiếp đến an toàn hồ đập.
Về nguồn lực, Sở NN-MT đã đề xuất thành phố bố trí 160 tỷ đồng trong giai đoạn 2026 - 2030 để nâng cấp 11 hồ chứa xuống cấp theo mức độ ưu tiên. Đối với các công trình hư hỏng nặng, Đà Nẵng sẽ kiến nghị Chính phủ và các bộ, ngành Trung ương hỗ trợ vốn.
"5 hồ gồm Hố Quốc, Vũng Tôm, Bà Xá, Trà Cân và Cây Sơn đang được đề nghị đưa vào danh mục sửa chữa sớm nhằm bảo đảm an toàn công trình và ổn định sản xuất cho người dân vùng hạ du”, ông Trương Xuân Tý, Phó Giám đốc Sở NN-MT Đà Nẵng cho biết.
