Cùng tham gia đoàn có đại diện lãnh đạo các sở, ngành, đơn vị: Nông nghiệp và Môi trường, Tài chính, Xây dựng, Văn phòng UBND tỉnh, Giám đốc Công ty TNHH Nhà nước một thành viên Khai thác công trình thủy lợi Phú Thọ, cùng Chủ tịch UBND hai xã Thanh Sơn và Thanh Thủy.
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Phú Thọ Đinh Công Sứ cùng đoàn đi kiểm tra khắc phục hậu quả thiên tai tại Thanh Thủy, Thanh Sơn, chỉ đạo sửa chữa khẩn cấp hai hồ Suối Cái, Suối Rồng. Ảnh: Bảo Hà.
Qua kiểm tra thực tế, đoàn ghi nhận cả hai hồ chứa đều đã xuống cấp nghiêm trọng sau nhiều năm khai thác, đặc biệt chịu tác động nặng nề của bão số 3 năm 2024 (Yagi) và bão số 5 năm 2025 (Kajiki). Các hạng mục chính như đập đầu mối, cống lấy nước, tràn xả lũ và hệ thống kênh tưới đanh tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn cao, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống, sản xuất của người dân vùng hạ du.
Tại hồ Suối Cái, công trình có quy mô lớn với đập đầu mối bằng đất đồng chất, dài khoảng 123m, cao 25,5m, cung cấp nước tưới cho hơn 249ha đất nông nghiệp của xã Thanh Sơn. Tuy nhiên, hiện nay công trình đã xuống cấp nghiêm trọng, trên thân đập và hai vai đập xuất hiện nhiều vị trí thấm nước, một số vị trí có dòng thấm mạnh chảy tràn ra mặt mái hạ lưu, gây xói lở, sụt lún cục bộ.
Một số hố xói có đường kính tới 1 - 1,5m, sâu 0,5 - 0,8m, nếu không xử lý kịp thời có thể dẫn tới mất ổn định thân đập. Cống lấy nước cũng bị rò rỉ tại các khớp nối, đặc biệt khu vực gần nhà van hạ lưu, gây nguy cơ xói ngầm và phá hoại kết cấu đập. Hệ thống kênh tưới đã được xây dựng từ lâu, nay xuống cấp nặng, nhiều đoạn bị vỡ, sụp, làm giảm khả năng dẫn nước phục vụ sản xuất, ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất cây trồng của người dân địa phương.
Tại hồ Suối Rồng, quy mô trung bình với đập đất dài khoảng 100m, cao 12,1m, cung cấp nước cho hơn 100ha đất nông nghiệp xã Thanh Thủy. Lớp bê tông gia cố mái thượng lưu đã bị bục, vỡ nhiều vị trí, các bậc lên xuống mái đập bị đứt gãy, lún không đều, gây khó khăn cho việc kiểm tra, vận hành định kỳ.
Mặt đập chưa được gia cố, vào mùa mưa thường xuyên sụt lún, lầy lội, hạn chế khả năng tiếp cận khi cần ứng phó khẩn cấp. Tràn xả lũ tự do bị hư hỏng nghiêm trọng, bể tiêu năng sập gãy, kênh dẫn sau cống sạt lở nhiều đoạn, khiến công trình không đảm bảo tiêu thoát lũ an toàn, tiềm ẩn nguy cơ sự cố đập trong điều kiện mưa lớn kéo dài.
Trước thực tế hư hỏng nghiêm trọng, Sở Nông nghiệp và Môi trường kiến nghị UBND tỉnh xem xét, giao Công ty TNHH Nhà nước một thành viên Khai thác công trình thủy lợi Phú Thọ khẩn trương lập, thẩm định và phê duyệt Báo cáo kinh tế - kỹ thuật đầu tư sửa chữa lớn hai hồ Suối Cái và Suối Rồng. Nguồn vốn thực hiện được đề xuất từ kinh phí bảo trì, sửa chữa thường xuyên và sửa chữa lớn các công trình thủy lợi năm 2026.
Hiện trạng hệ thống sau tràn xả lũ tự do hồ Suối Rồng bị hư hỏng nghiêm trọng. Ảnh: Bảo Hà.
Việc đầu tư kịp thời sẽ giúp đảm bảo an toàn hồ đập, ổn định sản xuất, giảm thiểu rủi ro thiên tai và góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội bền vững của địa phương.
Sau khi nghe báo cáo và trực tiếp kiểm tra hiện trường, Phó Chủ tịch UBND tỉnh, Đinh Công Sứ nhận định, thiệt hại do mưa lũ gây ra đối với hệ thống hồ đập trên địa bàn là rất nghiêm trọng. Các công trình bị sạt lở, hư hỏng nặng, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn trong mùa mưa bão sắp tới.
Phó Chủ tịch nhấn mạnh, nguyên nhân chủ yếu là do nhiều năm qua hệ thống thủy lợi chưa được đầu tư, nâng cấp đúng mức, dẫn tới tình trạng xuống cấp, giảm năng lực phòng, chống thiên tai và tích trữ nước phục vụ sản xuất nông nghiệp.
Trước thực trạng đó, Phó Chủ tịch UBND tỉnh đề nghị các đơn vị quản lý hồ đập khẩn trương phối hợp với các sở, ngành liên quan tổ chức khảo sát, đánh giá toàn diện hiện trạng kỹ thuật của toàn bộ hệ thống hồ đập trên địa bàn tỉnh. Trên cơ sở đó, xây dựng đề án tổng thể về cải tạo, nâng cấp và đảm bảo an toàn hồ đập, hoàn thiện hồ sơ trình cấp có thẩm quyền phê duyệt trong năm 2025.
Đồng thời, cần ưu tiên sửa chữa những hồ đập đã xuống cấp nghiêm trọng, không còn đảm bảo an toàn vận hành, đặc biệt là những công trình ảnh hưởng trực tiếp đến tính mạng, tài sản của Nhân dân.
Phó Chủ tịch UBND tỉnh yêu cầu các đơn vị hoàn thành công tác khảo sát, đánh giá hiện trạng trong năm 2025, đảm bảo đủ điều kiện về thủ tục để sớm triển khai khắc phục, cải tạo hồ đập theo hướng an toàn, bền vững. Việc này không chỉ giúp bảo vệ sản xuất và đời sống của người dân vùng hạ du, mà còn là bước đi cần thiết để thích ứng chủ động với biến đổi khí hậu, phòng ngừa, giảm nhẹ rủi ro thiên tai và bảo đảm phát triển kinh tế - xã hội ổn định, bền vững cho tỉnh trong những năm tới.
