Cộ trâu “lên voi”!

Mấy thuở “xuống chó”!

Một thời, con trâu đã được ông bà chúng ta đặt lên làm “đầu cơ nghiệp”! Điều này chứng tỏ con trâu đã cống hiến sức lực không ít cho cuộc sống con người. Thuở những chiếc máy cày còn ở tít trời Tây thì trên khắp các cánh đồng của một đất nước có đến hơn 80% dân số làm nông nghiệp như nước ta con trâu đã phải gánh trọng trách thực hiện việc làm đất. Vào mùa, con trâu hầu như chẳng mấy khi được nghỉ ngơi. Hết tròng vào ách cày thì chuyển sang ách bừa. Hết ruộng nhà làm sang ruộng người.

Ngày xưa, chỉ những hộ phú nông mới có đủ khả năng sắm được cặp trâu cày. Chúng là những cái “máy in tiền” cho chủ. Thật ra việc cày bừa lũ bò làm cũng tốt chán nhưng nhà nông thích các đường cày sâu của trâu hơn. Bởi đường cày sâu là yếu tố quyết định cho năng suất của mùa màng.

Thế nhưng trong tiến trình CNH-HĐH nông nghiệp, những chiếc máy cày đã đẩy những con trâu về lại chuồng và đẩy chúng ra khỏi sự “sủng ái” của nhà nông. Từ là “đầu cơ nghiệp”, con trâu bỗng trở thành một món thịt thương phẩm chẳng được mấy ưa chuộng ở các buổi chợ, mặc dù theo các nhà nghiên cứu thì thịt trâu có hàm lượng dinh dưỡng cao hơn nhiều so với các loại thịt gia súc khác.

Khi những con trâu tưởng là đời mình chỉ còn mỗi con đường là “đi đến lò mổ” thì sự bùng nổ giao thông nông thôn đã cứu vớt chúng. Sức kéo của chúng lại được tận dụng vào phương tiện vận chuyển thô sơ phục vụ nhu cầu thiết yếu ở các vùng nông thôn như: chuyên chở lúa gạo, phân bón và và nhất là vật liệu xây dựng. Mỗi ngày mỗi chiếc cộ trâu có thể mang lại cho chủ của chúng hàng trăm ngàn đồng..

Thế rồi những chiếc xe lam, xe ba bánh ồ ạt ra đời chiếm hết công việc của những chiếc cộ trâu chậm chạp. Những chiếc cộ trâu dần bị xếp xó vườn và con trâu lại lâm cảnh “xuống chó”!

Một bước “lên voi”

Thế rồi những chiếc xe công nông, ba gác bị cấm lưu hành, vắng dần từ giữa năm 2007 đến nay thì “đứt bóng” hẳn. Trong khi đó nhu cầu vận chuyển ở các vùng nông thôn ngày càng tăng cao. Những chủ xe ba gác có khả năng lên đời xe Chiến Thắng chẳng có bao nhiêu nên người ta lập tức nghĩa ngay đến những chiếc cộ trâu thuở nào.

Vậy là những phần việc của xe công nông ngày trước đang trở thành công việc kiếm tiền của những chiếc cộ trâu. Giá trâu lên vùn vụt. Anh Nguyễn Văn Hy ở thôn An Hoà, xã Nhơn Khánh (An Nhơn-Bình Định) vừa thong thả lái chiếc cộ trâu chở đầy gạch vừa cho biết: “Tôi chạy cộ trâu đã lâu, lúc xe công nông ra đời, vì “thất nghiệp” tôi đã định bán nó nhưng người ta trả mua chỉ có 2,5 triệu đồng nên tôi giữ lại. May quá chứ nếu không bây giờ mua lại 1 con trâu như nó phải mất đến 14 triệu đồng. Trâu lên giá vùn vụt như vậy nhưng hiện nay nhiều người sắm cộ trâu lắm”.

Qua tết, các vùng trồng mai thường cần thay đất cho mai mà xe công nông không còn nên nay cũng gọi cộ trâu. Lái cộ trâu dễ lắm, trẻ con, phụ nữ, người già ai làm cũng được. Trâu là loài vật khôn ngoan, có trí nhớ tốt nên ở những tuyến đường quen thuộc thì người cầm lái chỉ cần ra một roi là nó có thể đủng đỉnh đi đến nơi về đến chốn. “Lạc đường nắm đuôi chó, lạc ngõ nắm đuôi trâu” mà! Còn trên tuyến đường lạ thì việc điều khiển cũng không khó bằng những động tác giật dây cương theo hai hướng dí, thá”.

Hiện nay ở khắp nơi nhanh chóng nổi xuất hiện các “dịch vụ” cung cấp trâu kéo cộ. Bởi không phải con trâu nào mua về là kéo cộ ngay được nên những lái trâu nhiều kinh nghiệm trong nghề lại có việc làm. Anh Võ Ngọc Anh, một lái trâu, bò chuyên nghiệp từ những năm đầu giải phóng ở thị trấn Bình Định (An Nhơn) cho biết: “Trâu kéo cộ phải được mua từ các tỉnh Tây Nguyên vì giống trâu ở các vùng ấy thường rất tốt, đa số chúng đều vạm vỡ, con nào cũng nặng trên 2 tạ và chúng có sức chịu đựng rất bền dưới thời tiết nắng nóng. Nhưng do quen tự do theo kiểu nuôi thả rông của đồng bào dân tộc nên khi đưa về phải cho qua 1 lớp huấn luyện thì chúng mới kéo cộ được. Cánh thương lái chúng tôi ai muốn “ăn dày” thì lên Tây Nguyên, đi rong mua trâu tơ về huấn luyện thuần thục rồi bán lại cho các nhà cộ sẽ kiếm được nhiều lãi hơn”.

Chỉ trong vài tháng nay mà mật độ “tham gia giao thông” của những chiếc cộ trâu đã nhanh chóng tăng cao trên khắp các nẻo đường nông thôn. Có nhiều làng như làng Nhạn Tháp (Nhơn Hậu-An Nhơn) trở thành làng cộ trâu. Và chắc chắn nó sẽ còn tăng cao hơn nữa trong thời gian tới...