Chuyện chưa kể về thú y cơ sở: [Bài cuối] Đồng bộ hạ tầng chăn nuôi

Đồng bộ hạ tầng mạng lưới chăn nuôi thú y sau sáp nhập

Những đổi thay để phù hợp với mô hình chính quyền 2 cấp đang được nhiều tỉnh, thành trên cả nước triển khai đồng bộ, phù hợp với tình hình mới.

Tại tỉnh Tuyên Quang, lực lượng cán bộ thú y phụ trách thôn bản đang được thu giảm tiến tới cắt bỏ. Điều này cũng dẫn tới những khó khăn nhất định đối với công tác phòng chống dịch bệnh trong chăn nuôi, nhất là sản xuất nông nghiệp - chăn nuôi ở thôn bản có những đặc thù riêng.

Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Tuyên Quang Trịnh Văn Bình cho biết, hiện hệ thống Chăn nuôi, Thú y và Thủy sản tỉnh Tuyên Quang được bố trí từ tỉnh đến cấp xã theo phương án: Tại cấp tỉnh có Chi cục Chăn nuôi, Thú và Thủy sản (tổng số 25 biên chế) là đơn vị tham mưu cho Sở Nông nghiệp và Môi trường tổ chức thực hiện các chức năng, nhiệm vụ quản lý nhà nước về Chăn nuôi, Thú y và Thủy sản trên địa bàn toàn tỉnh.

Tại cấp xã, tổ chức 8 Trạm Chăn nuôi, Thú y và Thủy sản Khu vực với 82 biên chế, là “cánh tay nối dài” của Chi cục trong việc tổ chức, triển khai thực hiện các nhiệm vụ phòng, chống dịch bệnh, phát triển chăn nuôi gia súc, gia cầm và thủy sản.

Đối với nhân viên chăn nuôi, thú y cấp xã: tiếp tục sử dụng đội ngũ nhân viên chăn nuôi, thú y xã đang hoạt động đến hết ngày 31/5/2026 theo chỉ đạo tại Công văn số 12-CV/BCĐ ngày 20/6/2025 của Ban chỉ đạo sắp xếp đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 02 cấp của Chính phủ để thực hiện nhiệm vụ công tác phòng, chống dịch và phát triển chăn nuôi trên địa bàn tỉnh.

Khó khăn gặp phải khi bỏ thú y viên thôn, bản: Thú y viên thôn, bản là người trực tiếp hỗ trợ, đồng hành thực hiện công tác phát triển chăn nuôi, phòng, chống dịch bệnh ngay tại thôn, tổ nhân dân. Đối với công tác phòng chống dịch bệnh, nhân viên thú y thôn, tổ là người đầu tiên của hệ thống chăn nuôi, thú y và thủy sản phát hiện các dấu hiệu dịch bệnh, góp phần đáng kể trong việc thực hiện mục tiêu phát hiện, xử lý dịch bệnh ngay tại hộ chăn nuôi.

Việc không có nhân viên thú y thôn, tổ nhân dân làm cho việc phát hiện dịch bệnh, phát triển chăn nuôi ngay tại cơ sở gặp nhiều khó khăn.

Phương án “lấp chỗ trống” khi vắng bóng thú y cơ sở

Khi chúng tôi tâm sự việc đồng bào vùng cao đặc biệt rất yêu động vật nuôi, họ chăm sóc, bảo vệ vật nuôi của mình rất chu đáo, tuy nhiên nhận thức của bà con vẫn còn nhiều hạn chế. Thời gian qua, sự có mặt của cán bộ thú y Vùng và cán bộ thú y cơ sở thực sự là “cánh tay phải” giúp đỡ bà con, thậm chí “cầm tay chỉ việc” cho bà con. Sự vắng mặt của cán bộ thú y bản làng, nhiều xã miền núi “trắng” thú y cơ sở. Sở có phương án gì để “lấp chỗ trống” đối với những vùng trắng này?

Ông Trịnh Văn Bình chia sẻ, với phương châm “chỗ nào có ổ dịch, chỗ đó có cán bộ thú y”, ngành Nông nghiệp và Môi trường Tuyên Quang đã có nhiều phương án nhằm khắc phục lỗ hổng.

Khi có dịch xảy ra, Sở Nông nghiệp và Môi trường đã thành lập các tổ công tác, tổ hướng dẫn hỗ trợ công tác phòng chống dịch bệnh (62 tổ trong thời gian có dịch tả Châu Phi) Tổ công tác cơ động, kiểm tra phòng chống dịch. Các tổ công tác nằm ngay tại cơ sở, hộ chăn nuôi hướng dẫn, phối hợp tham mưu, tổ chức công tác phòng, chống dịch bệnh.

Phân công cán bộ các Trạm Thú y khu vực phụ trách trực tiếp các xã, phường để phát hiện sớm, hỗ trợ kịp thời công tác phòng, chống dịch bệnh.

Tiếp tục phối hợp, tuyên tuyền, hướng dẫn những người hành nghề thú y tại địa phương (có nhân viên chăn nuôi, thú y cấp xã và thú y viên thôn, tổ cũ) để nắm thông tin, qua đó hướng dẫn, tuyên truyền đến các hộ chăn nuôi các nội dung mới trong công tác phòng, chống dịch bệnh, phát triển chăn nuôi.

"Đặc biệt, sau đợt chống dịch tả lợn Châu Phi bùng phát tại một số địa phương của tỉnh Tuyên Quang, chúng tôi nhận thấy, khi dịch bệnh xảy ra ở các hộ, trại chăn nuôi còn có những hạn chế sau: chưa thực hiện kê khai chăn nuôi theo quy định; chưa thực hiện chăn nuôi an toàn dịch bệnh, an toàn sinh học; chăn nuôi chuồng hở có tiếp xúc với các nguồn lây bệnh hoặc côn trùng mang bệnh." Ông Bình cho biết.

Cũng theo ông Bình, người dân mua con giống không rõ nguồn gốc, chưa thực hiện các biện pháp kiểm tra, xét nghiệm trước khi nhập đàn, công tác tiêm phòng chưa (hoặc không) đầy đủ các loại vaccine phòng bệnh.

Để phòng, chống dịch bệnh gia súc, gia cầm hạn chế tối đa những thiệt hại về kinh tế do dịch bệnh gây ra, Sở Nông nghiệp và Môi trường Tuyên Quang mong người chăn nuôi tích cực thực hiện thường xuyên, đồng bộ các biện pháp phòng, chống dịch bệnh gia súc, gia cầm và phát triển chăn nuôi, như: Kê khai hoạt động chăn nuôi đầy đủ theo quy định với chính quyền địa phương, chăn nuôi theo hướng an toàn dịch bệnh có kiểm soát; chăm sóc, nuôi dưỡng và theo dõi, giám sát chặt chẽ diễn biến đàn gia súc, gia cầm.

Vệ sinh tiêu độc, khử trùng môi trường, chồng trại chăn nuôi, đảm bảo an toàn sinh học trong chăn nuôi; tiêm phòng đầy đủ các loại vaccine theo quy định cho đàn gia súc, gia cầm; khi mua con giống về chăn nuôi phải rõ nguồn gốc, khỏe mạnh và đã tiêm phòng các loại vaccine; đảm bảo cung cấp đầy đủ thức ăn cho gia súc, gia cầm.

Khi phát hiện có gia súc, gia cầm mắc bệnh, nghi mắc bệnh báo cáo ngay cho UBND xã hoặc nhân viên thú y xã để có biện pháp xử lý kịp thời.

Để giữ chân cán bộ thú y ở lại với bà con, gắn bó với bản làng, cần có những thay đổi như thế nào về chính sách đãi ngộ, chính sách thu hút cán bộ lên vùng sâu, vùng xa…, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Tuyên Quang Trịnh Văn Bình cho rằng, nhiệm vụ phát triển chăn nuôi, phòng chống dịch bệnh tại cơ sở là nhiệm vụ đặc thù, chưa mang lại thu nhập cho người làm nghề, chủ yếu dựa vào tình yêu nghề của thú y viên cơ sở.

"Trong những năm qua, ngành Nông nghiệp và Môi trường cũng đã đề xuất một số chính sách đãi ngộ đối với Nhân viên chăn nuôi, thú y cấp xã, thú y viên cơ sở như: đề xuất một số xã hỗ trợ mua bảo hiểm y tế; một số đồng chí được đào tạo từ trung cấp đến đại học bố trí kiêm nhiệm một số chức danh tại xã, thôn bản; một số trạm đã bố trí cán bộ nhân viên thú y cấp xã làm kiêm nhiệm công tác kiểm soát giết mổ và đóng bảo hiểm xã hội....

Tuy nhiên, vẫn có nhân viên chăn nuôi, thú y cấp xã xin thôi việc.Trong thời gian tới, ngành tiếp tục nghiên cứu về vấn đề này, phối hợp chặt chẽ với chính quyền cấp xã trong việc đề xuất cơ chế, chính sách đối với Hệ thống Thú y viên cơ sở", ông Bình chia sẻ.