Chuyện chưa kể về thú y cơ sở: [Bài 9] Nâng tầm đại gia súc sau hợp nhất

Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Tuyên Quang Trịnh Văn Bình chia sẻ Báo Nông nghiệp và Môi trường về định hướng của ngành chăn nuôi, thú y tỉnh Tuyên Quang mới sau hợp nhất.

Chính sách chăn nuôi cần hướng về các thôn bản vùng sâu, xa

Theo ông Trịnh Văn Bình, tỉnh Tuyên Quang mới nằm ở trung tâm vùng Đông Bắc Bộ, tiếp giáp với các tỉnh Cao Bằng, Thái Nguyên, Phú Thọ, Lào Cai và có đường biên giới quốc gia dài 277,556km, tiếp giáp với tỉnh Vân Nam (Trung Quốc) thông qua cửa khẩu quốc tế Thanh Thủy. Đây là vị trí có ý nghĩa chiến lược cả về quốc phòng – an ninh và phát triển kinh tế đối ngoại.

Với đặc thù tỉnh miền núi với nhiều thôn bản vùng sâu, xa, đồng bào dân tộc ít người điều kiện kinh tế vô cùng khó khăn, ngành nông nghiệp và môi trường đã chủ động tham mưu với Tỉnh ủy, UBND tỉnh xây dựng và ban hành các cơ chế chính sách chăn nuôi thú y hướng về các bản làng vùng sâu, xa, đồng bào dân tộc ít người điều kiện kinh tế vô cùng khó khăn.

Trọng tâm nhất là tập trung phục tráng, bảo tồn và phát triển các giống vật nuôi bản địa như bò vàng Hà Giang, lợn đen bản địa, ong mật bạc hà; lợn đen Lũng Pù, ngan hoa, chó Mông, phát triển đàn trâu ở các xã vùng thấp… gắn với hình thành chuỗi giá trị hàng hóa theo tinh thần Nghị quyết số 17 (ngày 10/10/2021 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh) và Kế hoạch số 308 ND ngày 23/12/2021 của UBND tỉnh về phát triển nông nghiệp đặc trưng, hàng hóa chất lượng cao theo chuỗi giá trị giai đoạn 2021-2025.

Trước khi hợp nhất, tỉnh Hà Giang cũ đã có đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp trong đó xác định chăn nuôi là lĩnh vực mũi nhọn, cùng với các định hướng phục tráng giống vật nuôi bản địa quý hiếm, đặc trưng. Chính sách này cho thấy thực sự phù hợp, đã đổi thay diện mạo kinh tế hộ gia đình; thay đổi tư duy, nhận thức của đồng bào.

Tỉnh Tuyên Quang sau hợp nhất đã tiếp tục tổ chức, triển khai tái cơ cấu ngành nông nghiệp, xác định chăn nuôi là lĩnh vực mũi nhọn; tập trung phục tráng, bảo tồn và phát triển các giống vật nuôi bản địa. Các chính sách được triển khai quyết liệt, đồng bộ, tạo chuyển biến rõ rệt trong phát triển kinh tế nông nghiệp và thay đổi tư duy sản xuất của người dân; đem lại một diện mạo mới cho ngành chăn nuôi cũng như nâng cao thu nhập cho người chăn nuôi.

Đối với đàn bò vàng Hà Giang phát triển theo hướng hàng hóa với quy hoạch vùng chăn nuôi, bảo tồn, cải tạo giống, ứng dụng công nghệ thụ tinh nhân tạo. Chương trình này đã tạo ra được gần 7.000 con bê lai; triển khai 614 dự án hỗ trợ với khoảng 16.000 hộ tham gia; thu hút 9 doanh nghiệp/HTX chế biến; hình thành 5 chuỗi giá trị với quy mô 3.506 con tại 16 xã; phát huy hiệu quả chỉ dẫn địa lý “Thịt bò Hà Giang”, đã có 2 sản phẩm OCOP đạt chuẩn 3 sao.

Đối với đàn lợn đen, phát triển tại 23 xã vùng núi cao phía Bắc, tổng đàn đạt 168.708 con, tăng bình quân 2,94%/năm; sản lượng thịt hơi ước đạt 10.629 tấn, tăng bình quân 6,46%/năm. Đã hình thành một mô hình chuỗi liên kết giá trị tại Mèo Vạc thu hút 18 doanh nghiệp/HTX tham gia; tỷ lệ sản phẩm thịt hơi đưa vào chế biến đạt 37,5%.

Sản phẩm mật hoa Bạc hà đã được cấp chỉ dẫn địa lý “Mật ong Bạc hà Mèo Vạc” và trở thành ngành hàng đặc trưng, chủ lực của vùng Cao nguyên đá và của tỉnh. Nhờ chính sách hỗ trợ phát triển nghề và bảo vệ vùng hoa, tổng đàn ong đạt trên 49 nghìn đàn (tăng gần 10 nghìn so với năm 2020), số hộ nuôi gần 3.800 hộ; sản lượng mật đạt khoảng 261 nghìn lít. Địa phương đã hình thành 7 chuỗi liên kết, có 16 cơ sở đạt chứng nhận VietGAP/HACCP, 15 doanh nghiệp/HTX được cấp chỉ dẫn địa lý “Mật ong Bạc hà Mèo Vạc”.

Đối với chăn nuôi trâu hàng hóa, hình thành vùng sản xuất giống tại các xã Chiêm Hóa, Hàm Yên, Yên Sơn, Sơn Dương; triển khai thụ tinh nhân tạo trên 3.200 lượt trâu, giai đoạn 2019–2025 sinh ra 8.505 nghé, chất lượng giống cải thiện 20–30%. Liên kết nuôi trâu thịt tại Chiêm Hóa, Yên Sơn tiêu thụ trên 2.000 con/năm, đã hoàn thành chỉ dẫn địa lý “Thịt trâu Chiêm Hóa”.

Một số vật nuôi đặc hữu khác như chó Mông cộc, ngan xám… bước đầu được bảo tồn theo hình thức nhóm sở thích, tạo nền tảng phát triển thành sản phẩm hàng hóa trong thời gian tới.

Nhìn lại có thể thấy, các chương trình, đề án đã được triển khai đúng hướng, đem lại hiệu quả rõ nét; góp phần nâng cao thu nhập, thay đổi tập quán sản xuất từ tự cung tự cấp sang hàng hóa, đồng thời khẳng định thương hiệu và nâng tầm giá trị các sản phẩm đặc sản của địa phương.

Tập trung chăn nuôi đại gia súc theo hướng hàng hóa

Chăn nuôi đại gia súc, nhất là trâu, bò đang được Tuyên Quang xác định là một trong những trụ cột quan trọng của ngành nông nghiệp, góp phần nâng cao thu nhập cho người dân khu vực nông thôn, miền núi và thúc đẩy phát triển kinh tế nông nghiệp theo hướng hàng hóa, bền vững.

Toàn tỉnh hiện có trên 391 nghìn con trâu, bò; trong đó đàn trâu khoảng 226 nghìn con, đàn bò hơn 165 nghìn con. Bò vàng bản địa, trong đó bò H’Mông vẫn chiếm tỷ lệ lớn, phân bố chủ yếu ở các xã vùng cao. Các sản phẩm thịt trâu, bò của tỉnh không chỉ được tiêu thụ trong tỉnh mà còn cung ứng cho hệ thống siêu thị, nhà hàng tại các thành phố lớn như Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh, Hải Phòng, Bắc Ninh.

Để phát triển chăn nuôi đại gia súc, những năm gần đây, tỉnh từng bước đẩy mạnh cải tạo giống, đưa các giống bò lai có năng suất, chất lượng cao như BBB, Sind, Brahman vào chăn nuôi, kết hợp áp dụng tiến bộ kỹ thuật, chuyển từ nuôi nhỏ lẻ sang nuôi hàng hóa gắn với thị trường. Một trong những điểm nhấn là việc phát triển các mô hình chăn nuôi bò vỗ béo theo chuỗi liên kết.

Không chỉ tập trung vào phát triển tổng đàn, tỉnh Tuyên Quang còn chú trọng phát triển chăn nuôi theo hướng bền vững, thân thiện với môi trường. Các mô hình kinh tế tuần hoàn trong chăn nuôi trâu, bò được triển khai, tận dụng phụ phẩm nông nghiệp làm thức ăn, xử lý chất thải bằng chế phẩm sinh học để sản xuất phân hữu cơ, giảm ô nhiễm môi trường và chi phí đầu vào cho người chăn nuôi.

5 định hướng ngành chăn nuôi sau hợp nhất 2 tỉnh Hà Giang - Tuyên Quang:

Theo ông Trịnh Văn Bình, thời gian tới, tỉnh Tuyên Quang mới sẽ kế thừa và phát huy những kết quả đạt được, tiếp tục phát triển ngành chăn nuôi theo hướng bền vững, hiện đại, đảm bảo giá trị gia tăng và khả năng cạnh tranh, tập trung vào 5 nhóm nhiệm vụ trọng tâm: tiếp tục bảo tồn và phát triển nguồn gen vật nuôi bản địa, mở rộng quy mô chăn nuôi hàng hóa; nâng cao chất lượng giống thông qua chọn lọc, nhân thuần, thụ tinh nhân tạo và tăng cường chuyển giao tiến bộ kỹ thuật cho người dân;

Phát triển chăn nuôi theo chuỗi giá trị gắn với tiêu chuẩn thị trường, khuyến khích doanh nghiệp, HTX đầu tư chế biến sâu, xây dựng thương hiệu, truy xuất nguồn gốc, phát triển sản phẩm OCOP; mở rộng thị trường tiêu thụ trong nước và định hướng xuất khẩu;

Đẩy mạnh chuyển đổi số và chuyển đổi xanh trong chăn nuôi, áp dụng dữ liệu số trong quản lý đàn, quản lý dịch bệnh, truy xuất nguồn gốc; tăng cường giải pháp xử lý chất thải, phát triển mô hình kinh tế tuần hoàn và chăn nuôi thân thiện môi trường.

Gắn phát triển chăn nuôi với du lịch sinh thái, trải nghiệm nông nghiệp, khai thác thế mạnh văn hóa bản địa để hình thành sản phẩm đặc sản, sản phẩm du lịch có giá trị gia tăng cao.

Tăng cường liên kết vùng và hợp tác nghiên cứu khoa học, đẩy mạnh hợp tác với các viện, trường, doanh nghiệp nhằm ứng dụng khoa học, công nghệ mới trong sản xuất con giống, phát triển thức ăn chăn nuôi, nâng cao năng suất, chất lượng và mở rộng thị trường tiêu thụ bền vững.