Chiến dịch Fossil Ad Ban (FAB) xuất phát từ thực tế rằng, quảng cáo từ lâu đã trở thành công cụ lợi hại của ngành nhiên liệu hóa thạch trong việc định hình nhận thức công chúng, trì hoãn hành động ứng phó khí hậu và tô vẽ cho hình ảnh “xanh” của các tập đoàn gây ô nhiễm lớn nhất thế giới.
Mới đây, Alkemi Collective, công ty truyền thông sáng tạo tại Nam Phi, đã trở thành đơn vị tiên phong ở châu Phi ủng hộ FAB, sau khi ký cam kết Clean Creatives nhằm từ chối hợp tác với các tập đoàn than, dầu và khí. Giám đốc điều hành Bradly Howland khẳng định: “Nhiên liệu hóa thạch như loại thuốc lá mới, chỉ khác là mức độ hủy diệt còn lớn hơn. Nếu hai thập kỷ trước, việc cấm quảng cáo thuốc lá từng bị xem là phi lý, thì nay đã được ủng hộ rộng rãi. Một ngày nào đó, thế giới cũng sẽ nhìn lại và ước rằng quảng cáo nhiên liệu hóa thạch đã bị cấm sớm hơn".
Chiến dịch Fossil Ad Ban (FAB) kêu gọi cấm mọi quảng cáo về nhiên liệu hoá thạch. Ảnh: Fossil Free SA.
Những cảnh báo này không phải là vô căn cứ. Biến đổi khí hậu đang để lại hậu quả khốc liệt: Năm 2022, lũ lụt tại KwaZulu-Natal (Nam Phi) đã cướp đi sinh mạng của 500 người, với tần suất gia tăng gấp đôi do tác động khí hậu. Trong khi đó, hạn hán ở vùng Sừng châu Phi có khả năng xảy ra cao gấp 100 lần vì biến đổi khí hậu, khiến hàng triệu người thiếu ăn, thiếu nước.
Theo báo cáo Chỉ số Rủi ro Khí hậu 2025 của Germanwatch, giai đoạn 1913–2022, hơn 9.400 hiện tượng thời tiết cực đoan đã gây ra hơn 765.000 ca tử vong trên toàn cầu.
Gần 90% lượng khí thải carbon bắt nguồn từ việc đốt nhiên liệu hóa thạch. Thế nhưng, thay vì giảm phát thải để đạt mục tiêu Thỏa thuận Paris, nhiều tập đoàn năng lượng hàng đầu thế giới lại tiếp tục mở rộng khai thác, khiến triển vọng hạn chế khủng hoảng khí hậu ngày càng xa vời. Trong bối cảnh đó, quảng cáo vẫn là “vũ khí mềm” để ngành này duy trì ảnh hưởng, thao túng thông tin và che đậy trách nhiệm.
Theo ông Lazola Kati, quản lý chiến dịch FAB, việc Alkemi Collective công khai ủng hộ FAB có ý nghĩa quan trọng, chứng minh rằng ngành truyền thông và quảng cáo hoàn toàn có thể trở thành công cụ thúc đẩy minh bạch, chống lại “greenwashing” (tẩy xanh).
“Với vai trò là những người kể chuyện và định hình văn hóa, các công ty sáng tạo có sức mạnh to lớn để thách thức sự ngụy xanh của ngành nhiên liệu hóa thạch và thay đổi nhận thức công chúng", bà Noxolo Mfocwa, chuyên gia vận động của FAB, bổ sung.
FAB không chỉ là một chiến dịch truyền thông, mà còn là lời kêu gọi toàn cầu: Hãy ngăn chặn các quảng cáo che giấu sự thật, để nhân loại có cơ hội kiến tạo một tương lai không nhiên liệu hóa thạch và công bằng.
