Gian nan thử thách bản lĩnh vùng biên
Theo UBND tỉnh Cao Bằng, đặc thù địa hình ở địa phương là chia cắt mạnh, độ dốc lớn và diện tích đất nông nghiệp chỉ chiếm gần 10% tổng diện tích tự nhiên. Đây là những rào cản hữu hình ngăn trở sự phát triển quy mô lớn. Tính đến năm 2020, tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh chiếm tới 22,06% và hộ cận nghèo là 15,25%.
Cao Bằng đẩy mạnh xây dựng nông thôn mới gắn tái cơ cấu nông nghiệp, chuyển đổi số và sinh kế bền vững. Ảnh: Bảo Hà.
Tuy nhiên, toàn tỉnh Cao Bằng với bản lĩnh "không cúi đầu" trước khó khăn, chuyển mình mạnh mẽ trong tư duy sản xuất và quyết tâm tinh gọn bộ máy hành chính, vùng đất cách mạng này đang viết nên một câu chuyện thoát nghèo chân thực, từ những xóm bản xa xôi nhất.
Từ năm ngoái tới nay, cơn bão số 3 và các đợt lũ lụt, sạt lở lịch sử đã gây thiệt hại nặng nề về người, tài sản và hạ tầng kinh tế - xã hội, trực tiếp ảnh hưởng đến toàn bộ người dân Cao Bằng.
Tuy nhiên, thay vì oán thán, người dân Cao Bằng với hơn 95% là đồng bào dân tộc thiểu số (Tày, Nùng, Mông, Dao...) đã phát huy tinh thần tự lực tự cường, chủ động khắc phục hậu quả thiên tai theo phương châm "4 tại chỗ".
Ông Hoàng Văn Thạch, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Cao Bằng, cho biết: “Tại các xóm bản, hình ảnh bà con tự nguyện hiến đất, đóng góp ngày công lao động và vật chất để xây dựng đường giao thông nông thôn đã trở thành nét đẹp tiêu biểu. Tỉnh đã ban hành những chính sách đặc thù như hỗ trợ xây dựng chuồng trại để đưa gia súc ra khỏi gầm sàn nhà ở, hỗ trợ mua thẻ bảo hiểm y tế cho các đối tượng yếu thế và xóa nhà tạm, nhà dột nát”.
Lãnh đạo tỉnh Cao Bằng đánh giá những quyết sách này không chỉ cải thiện môi trường sống mà còn là đòn bẩy quan trọng để người nghèo có thêm động lực vươn lên, không để ai bị bỏ lại phía sau trong tiến trình phát triển.
Điểm sáng nhất trong công cuộc giảm nghèo tại Cao Bằng chính là việc cơ cấu lại ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng. Cao Bằng đã triển khai Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP), giúp nâng tầm các loại nông sản đặc trưng vùng cao.
Hiện nay, tỉnh địa đầu đất nước duy trì 130 kế hoạch hỗ trợ phát triển sản xuất liên kết theo chuỗi giá trị, tạo thu nhập bền vững cho người dân.
Kinh tế tập thể cũng đóng vai trò then chốt khi có tới 180 hợp tác xã nông nghiệp đang hoạt động, là cầu nối giữa hộ nông dân với thị trường. Thay vì sản xuất nhỏ lẻ, nông dân Cao Bằng đã bắt đầu quen dần với khái niệm "nông nghiệp thông minh" và liên kết sản xuất.
Các làng nghề truyền thống như làng đá cổ Khuổi Ky, làng rèn Pác Rằng hay xóm Khuổi Khon cũng được bảo tồn và gắn kết với du lịch cộng đồng, tạo thêm việc làm và sinh kế đa dạng cho người dân vùng biên.
Các làng nghề truyền thống được bảo tồn và gắn kết với du lịch cộng đồng, tạo thêm việc làm và sinh kế đa dạng cho người dân vùng biên. Ảnh: Bảo Hà.
Nhờ các biện pháp đồng bộ từ hỗ trợ tín dụng ưu đãi, đào tạo nghề đến nhân rộng các mô hình giảm nghèo hiệu quả, tỷ lệ nghèo đa chiều tại khu vực nông thôn đã giảm đáng kể qua từng năm.
Động lực mới từ chuyển đổi số và cải cách hành chính
Không chỉ dừng lại ở các giá trị truyền thống, Cao Bằng đang mạnh mẽ tiến vào kỷ nguyên số. Đến nay, 100% UBND cấp xã đã được kết nối Internet băng rộng cố định cáp quang và mạng di động 4G; thậm chí mạng 5G đã được triển khai tại các trung tâm huyện và thành phố. Tỷ lệ xã đạt tiêu chí Thông tin và Truyền thông đạt 68,3%, vượt xa mục tiêu kế hoạch ban đầu.
Việc phủ sóng Internet và ứng dụng công nghệ thông tin đã giúp rút ngắn khoảng cách địa lý, đưa các chính sách hỗ trợ giảm nghèo và kiến thức khoa học kỹ thuật đến tận tay người dân thông qua các đài truyền thanh ứng dụng công nghệ thông tin - viễn thông và điện thoại thông minh. Điều này càng trở nên ý nghĩa hơn khi tỉnh đang chuẩn bị kết thúc hoạt động của đơn vị hành chính cấp huyện để chuyển sang mô hình quản lý hai cấp (tỉnh và xã) từ tháng 7/2025.
Trong mô hình mới, chính quyền cấp xã sẽ được trao quyền mạnh mẽ hơn, đòi hỏi năng lực lãnh đạo và quản lý của cán bộ cơ sở phải được nâng cao. Tỉnh đã triển khai các đề tài khoa học nhằm nâng cao năng lực chấp hành, điều hành của cấp ủy, chính quyền xã để đảm bảo thực hiện thắng lợi các tiêu chí NTM trong bối cảnh hành chính tinh gọn. Sự thay đổi này hứa hẹn sẽ giúp việc phân bổ và sử dụng nguồn vốn hỗ trợ giảm nghèo trở nên trực tiếp, hiệu quả, giảm bớt các khâu trung gian rườm rà.
Kết thúc giai đoạn 2021-2025, dù vẫn còn những khó khăn về nguồn lực và hạ tầng chưa đồng bộ, nhưng với sự đồng thuận của nhân dân và những bước đi bài bản, Cao Bằng đã tạo ra một nền móng vững chắc cho giai đoạn tiếp theo. Những con đường bê tông uốn lượn qua các sườn núi, những ngôi nhà văn hóa khang trang và nụ cười rạng rỡ của người dân khi thoát nghèo chính là câu trả lời đanh thép nhất cho ý chí kiên cường của vùng đất biên cương. Chương mới của nông thôn mới Cao Bằng đang mở ra với khát vọng về một vùng biên viễn giàu đẹp, văn minh và bền vững.
