Chuyển biến từ nhận thức đến hành động
Đối với một tỉnh miền núi như tỉnh Cao Bằng, tập quán nuôi gia súc dưới gầm sàn nhà ở đã tồn tại lâu đời, gắn với điều kiện sinh hoạt và sản xuất của đồng bào các dân tộc. Tuy nhiên, thực tế cho thấy hình thức chăn nuôi này tiềm ẩn nhiều nguy cơ về ô nhiễm môi trường, phát sinh dịch bệnh, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe con người, đặc biệt là người già và trẻ nhỏ.
Đến ngày 15/12/2025, số hộ đã thực hiện di dời huồng trại gia súc là 654/748 hộ, đạt 87,4%. Ảnh: Bảo Hà.
Việc triển khai di dời chuồng trại không chỉ là yêu cầu bắt buộc trong xây dựng nông thôn mới, mà còn là quá trình thay đổi thói quen, nếp nghĩ của người dân. Do đó, các địa phương trong tỉnh đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động, lồng ghép với các phong trào xây dựng đời sống văn hóa, bảo vệ môi trường, từng bước tạo sự đồng thuận trong nhân dân.
Thực tiễn triển khai cho thấy, khi người dân hiểu rõ lợi ích lâu dài của việc di dời chuồng trại, nhiều hộ đã chủ động bố trí quỹ đất, huy động ngày công để xây dựng khu chăn nuôi riêng biệt, bảo đảm khoảng cách an toàn với khu vực sinh hoạt.
Kết quả thực hiện tiêu chí môi trường trong di dời chuồng trại gia súc trên địa bàn tỉnh ghi nhận nhiều điểm sáng. Một số địa phương đã hoàn thành 100% kế hoạch, gồm các xã Quảng Uyên, Hạnh Phúc, Đoài Dương, Đình Phong, Đàm Thủy, Vinh Quý. Đây là những địa bàn làm tốt công tác tuyên truyền, có cách làm linh hoạt, phù hợp với điều kiện thực tế.
Bên cạnh đó, nhiều địa phương đạt tỷ lệ thực hiện cao như Độc Lập, Bế Văn Đàn, Hạnh Phúc, Trà Lĩnh 100%, Những kết quả này cho thấy sự vào cuộc tích cực của cấp ủy, chính quyền cơ sở, cùng với sự hưởng ứng của người dân.
Tuy nhiên, vẫn còn một số địa phương có tỷ lệ thực hiện thấp, điển hình như Tổng Cọt đạt 44,8%, Trùng Khánh 25%. Nguyên nhân chủ yếu được xác định là do điều kiện địa hình phức tạp, quỹ đất hạn chế, đời sống kinh tế của người dân còn nhiều khó khăn, ảnh hưởng đến khả năng đầu tư xây dựng chuồng trại mới.
Theo đánh giá của ngành chức năng, toàn tỉnh hiện còn khoảng 190/292 hộ hộ là các đối tượng hộ thuộc hộ nghèo, hộ người già neo đơn, hộ không có quỹ đất, trong thời gian tới các xã tiếp tục huy động nguồn vốn như nguồn xã hội hoá để hỗ trợ các hộ dân cải tạo nền chuồng, đảm bảo vệ sinh môi trường trong chăn nuôi; hướng dẫn các hộ sử dụng chế phẩm sinh học trong quá trình xử lý, thu gom chất thải chăn nuôi tại hộ gia đình…
Giải pháp này vừa bảo đảm tính khả thi, vừa phù hợp với điều kiện thực tế của người dân, tránh tạo áp lực hoặc phát sinh nợ xây dựng. Các hộ được hướng dẫn cải tạo nền chuồng, làm rãnh thoát nước, xử lý chất thải chăn nuôi hợp vệ sinh, góp phần giảm thiểu ô nhiễm và nguy cơ dịch bệnh.
Theo kế hoạch năm 2025, toàn tỉnh có 1.042 hộ cần thực hiện di dời chuồng trại. Sau khi chính quyền địa phương hai cấp đi vào hoạt động, các xã, thị trấn đã tiến hành rà soát, điều chỉnh, xác định còn 1.040 hộ có chuồng trại dưới gầm sàn nhà ở, làm căn cứ để xây dựng lộ trình và giải pháp phù hợp.
Việc di dời chuồng trại gia súc ra khỏi gầm sàn nhà ở đã mang lại những chuyển biến rõ nét về môi trường sống tại nhiều khu dân cư nông thôn. Ảnh: Bảo Hà.
Nâng cao chất lượng sống từ những thay đổi thiết thực
Bà Mã Thị Trà My, Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Cao Bằng cho biết. Di dời chuồng trại gia súc ra khỏi gầm sàn nhà ở là nội dung quan trọng trong tiêu chí môi trường, nhưng cũng là vấn đề nhạy cảm, liên quan trực tiếp đến tập quán sinh hoạt lâu đời của người dân. Vì vậy, chúng tôi xác định phải làm từng bước, lấy tuyên truyền, vận động là chính, tránh áp đặt.
Theo bà My, kết quả 87,4% số hộ dự kiến hoàn thành di dời đến hết năm 2025 cho thấy hướng đi của tỉnh là phù hợp. Bên cạnh những địa phương đạt kết quả cao, vẫn còn những nơi gặp nhiều khó khăn. Với các hộ không đủ điều kiện di dời, tỉnh đã thống nhất áp dụng phương án cải tạo chuồng trại, bảo đảm vệ sinh môi trường, vừa đúng quy định, vừa sát thực tế.
“Thời gian tới, Sở sẽ tiếp tục phối hợp với các địa phương tăng cường hướng dẫn kỹ thuật, giám sát chất lượng cải tạo chuồng trại, đồng thời lồng ghép các nguồn lực hỗ trợ để người dân từng bước thay đổi phương thức chăn nuôi theo hướng an toàn, bền vững”, bà My nhấn mạnh.
Việc di dời chuồng trại gia súc ra khỏi gầm sàn nhà ở đã mang lại những chuyển biến rõ nét về môi trường sống tại nhiều khu dân cư nông thôn. Không gian sinh hoạt được cải thiện, mùi hôi, ruồi muỗi giảm đáng kể, nguy cơ lây lan dịch bệnh được kiểm soát tốt hơn. Quan trọng hơn, nhận thức của người dân về bảo vệ môi trường, giữ gìn vệ sinh chung ngày càng được nâng cao.
Trong bối cảnh Cao Bằng đang nỗ lực hoàn thành các tiêu chí xây dựng nông thôn mới theo hướng thực chất, bền vững, việc kiên trì thực hiện tiêu chí môi trường, trong đó có di dời chuồng trại gia súc, được xem là nền tảng quan trọng để nâng cao chất lượng đời sống Nhân dân, xây dựng diện mạo nông thôn ngày càng xanh - sạch - an toàn.
