Thành lập từ tháng 10/2023, mô hình này được phát triển dựa trên ý tưởng phân loại, thu gom và tập kết rác thải tái chế (nhựa, giấy, bìa, kim loại, lon, vỏ chai…) sau đó bán lấy tiền tạo quỹ giúp đỡ những phụ nữ, trẻ em có hoàn cảnh khó khăn trên địa bàn. Việc kết hợp biến rác thành tiền để gây quỹ, gắn hoạt động bảo vệ môi trường với trách nhiệm cộng đồng đã ngày càng phát huy hiệu quả rõ rệt.
Việc thu gom rác được tổ chức thường xuyên, định kỳ sau đó bán lấy tiền tạo quỹ giúp đỡ những phụ nữ, trẻ em có hoàn cảnh khó khăn. Ảnh: Phạm Văn.
Theo báo cáo của UBND xã Hải Xuân, mô hình này ban đầu được triển khai tại chi hội xóm 12 và nhanh chóng phát triển lên thành 40 chi hội chỉ trong vòng 2 năm với gần 1.400 người tham gia. Mô hình sử dụng những lốp xe cũ tái chế để làm ra 20 biển hiệu chỉ dẫn, khẩu hiệu tuyên truyền. Mỗi biển hiệu có những thông điệp ý nghĩa khác nhau như: chung tay phòng chống rác thải nhựa; bảo vệ môi trường; không xả rác ra sông; thực hiện tốt công tác vệ sinh môi trường; phân loại rác tại nguồn; thu gom phế liệu bảo vệ môi trường; biển báo an toàn giao thông. Mỗi chi hội treo 5 biển tại các tuyến đường do Hội đảm nhận “sáng -xanh- sạch- đẹp” vừa thu hút sự chú ý của người dân, góp phần nâng cao hiệu quả trong công tác tuyên truyền.
Trao đổi với phóng viên, bà Phạm Thị Liễu, Chủ tịch Hội Phụ nữ xã Hải Xuân cho biết: Rác thải có thể tái chế ở nông thôn lâu nay vẫn được thải bỏ lẫn với chất thải rắn sinh hoạt rồi được chôn lấp hoặc đốt. Cách xử lý này không chỉ gây ô nhiễm môi trường đất, nước, không khí mà còn xâm nhập vào chuỗi thức ăn làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người (ung thư, rối loạn hormone) và môi trường sống xung quanh. Nhận thức được vấn đề này, Hội phụ nữ chúng tôi đã xây dựng mô hình biến rác thành tiền, tổ chức phân loại, thu gom rác thải tái chế định kỳ hàng tháng rồi bán phế liệu, tạo nguồn quỹ hoạt động.
Nguồn quỹ này được công khai, minh bạch, sử dụng để hỗ trợ phụ nữ, trẻ em khó khăn, trồng cây xanh, xây dựng công trình phúc lợi và duy trì phong trào Hội. Tính đến thời điểm hiện tại, mô hình biến rác thành tiền đã thu gom được 35 tấn phế liệu, gây quỹ được 65 triệu đồng; trao tặng 320 suất quà cho 270 phụ nữ, 50 trẻ em khó khăn; đỡ đầu 12 trẻ mồ côi.
Ngoài mô hình “biến rác thành tiền”, Hội Phụ nữ xã Hải Xuân còn triển khai nhiều chương trình có ý nghĩa khác như: Chi hội xanh; Xây dựng gia đình 5 có 3 sạch; Phụ nữ vun trồng tương lai… nhằm tuyên truyền, vận động người dân nhận thức nguy cơ, tác hại của rác thải nhựa gây ra đối với môi trường sống và sức khỏe con người; vận động hội viên phụ nữ thực hiện phân loại rác thải tại hộ gia đình, thay thế đồ nhựa dùng một lần trong sinh hoạt; tái sử dụng, từng bước bỏ thói quen sử dụng túi nilon thay bằng các sản phẩm dễ phân hủy như túi giấy, các sản phẩm bằng tre, cói, túi vải, làn dùng nhiều lần…; vận động mỗi gia đình hội viên có hố chôn lấp rác thải hữu cơ…
Hiện mô hình này đã nhân rộng được 40/54 chi hội sau 2 năm triển khai. Ảnh: Phạm Văn.
Chủ tịch Hội phụ nữ xã Hải Xuân chia sẻ: “Chúng tôi triển khai đồng loạt nhiều mô hình tự quản để giảm rác thải rắn sinh hoạt, từ đó giảm khối lượng rác chôn lấp. Đây là những hoạt động thiết thực, nằm trong khả năng của từng hộ gia đình và có thể nhân rộng ra nhiều cụm dân cư trong cả nước. Việc gắn bảo vệ môi trường với hoạt động gây quỹ nhân đạo, tương trợ, giúp đỡ hội viên nghèo, trẻ em có hoàn cảnh khó khăn không chỉ góp phần giảm phát thải mà còn tạo nguồn lực chăm lo cho các đối tượng yếu thế”.
Ông Hoàng Minh Giang, Phó Chủ tịch UBND xã Hải Xuân khẳng định: Chúng tôi sẽ tiếp tục phối hợp tuyên truyền, nâng cao nhận thức về công tác bảo vệ môi trường trong quần chúng nhân dân, phấn đấu nhân rộng mô hình biến rác thành tiền đạt 100% ở các chi hội phụ nữ trên địa bàn toàn xã (hiện mới đạt 40/54 chi hội - PV). Bên cạnh đó, xã sẽ phối hợp với Hội Phụ nữ tổ chức các hoạt động cụ thể, thiết thực để huy động sự tham gia của cộng đồng trong thu gom, phân loại các sản phẩm đã sử dụng làm từ nhựa, bao bì, túi nilong để xây dựng nông thôn mới văn minh, kiểu mẫu.
Được biết, mô hình “biến rác thành tiền” của Hội phụ nữ xã Hải Xuân đã được UBND tỉnh Ninh Bình lựa chọn là 1 trong 4 mô hình điển hình tiên tiến về bảo vệ môi trường để báo cáo Đoàn giám sát Quốc hội khóa XV.
