Các lực lượng chức năng tăng cường kiểm tra, chống khai thác IUU

Liên kết lực lượng trên biển

Vùng biển Tây Nam có mật độ tàu thuyền dày, nhiều khu vực chồng lấn, giáp ranh với các nước trong khu vực, luôn được xác định là điểm nóng về nguy cơ tàu cá vi phạm khai thác IUU. Trên không gian biển rộng lớn ấy, hiện có nhiều lực lượng đóng quân, tuần tra, kiểm soát, đảm bảo an ninh trật tự.

Lực lượng trung ương có Vùng Cảnh sát biển 4, Chi cục Kiểm ngư Vùng 5. Địa phương có Chi cục Thủy sản và Kiểm ngư tỉnh An Giang, cùng các lực lượng biên phòng, công an, chính quyền địa phương. Thời gian qua, các lực lượng đã thiết lập cơ chế phối hợp chặt chẽ, hình thành mạng lưới kiểm soát liên hoàn từ bờ ra khơi.

Đặc biệt giai đoạn 2024 - 2025, Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 4 liên tục mở các đợt cao điểm tuần tra, kiểm soát chống khai thác IUU trên vùng biển Tây Nam, kết hợp tuyên truyền pháp luật cho ngư dân ngay trên biển và tại các cửa sông, cảng cá.

Nhờ đẩy mạnh chuyển đổi số, khai thác dữ liệu VMS, hệ thống giám sát từ bờ, giúp cho việc phát hiện dấu hiệu vi phạm ngày càng chính xác, kịp thời. Qua đó, đã phát hiện, xử lý nhiều trường hợp tháo thiết bị giám sát hành trình, vi phạm ranh giới vùng biển nước ngoài.

Trên cùng ngư trường, Chi cục Kiểm ngư Vùng 5 là “mắt xích” quan trọng trong thực thi pháp luật chuyên ngành. Đây là đơn vị trực tiếp phụ trách vùng biển có nhiều khu vực chồng lấn, nơi từng ghi nhận hàng chục tàu cá Việt Nam bị nước ngoài bắt giữ mỗi năm.

Chi cục Kiểm ngư Vùng 5 đã ký quy chế phối hợp với lực lượng chuyên ngành các tỉnh ven biển chia sẻ dữ liệu tàu cá, giám sát hành trình VMS, phối hợp tuần tra chung, xác minh và xử lý vi phạm. Qua đó, đã phát hiện, xử lý hàng trăm vụ vi phạm, số tiền xử phạt lên tới hàng tỷ đồng, góp phần kéo giảm rõ rệt tình trạng tàu cá xâm phạm vùng biển nước ngoài.

Ở khu vực ven bờ, Chi cục Thủy sản và Kiểm ngư tỉnh An Giang vừa là đầu mối quản lý đội tàu cá của địa phương, vừa là cầu nối phối hợp với các lực lượng tuyến biển. Sau khi bộ máy quản lý thủy sản, kiểm ngư trên địa bàn được kiện toàn, sắp xếp tinh gọn, sự phối hợp giữa các lực lượng càng chặt chẽ hơn: từ khâu cấp phép, đăng ký tàu cá, cập nhật dữ liệu VMS, kiểm soát tàu ra, vào cảng, đến kiểm tra truy xuất nguồn gốc thủy sản.

Nhờ thế trận liên kết ấy, công tác chống khai thác IUU của tỉnh An Giang trên vùng biển Tây Nam bộ không còn là nỗ lực đơn lẻ của từng lực lượng, mà là chuỗi hành động thống nhất, đồng bộ từ Trung ương tới địa phương, từ trên bờ tới ngoài khơi. Đây là nền tảng quan trọng cho mục tiêu lâu dài xây dựng một nghề cá có trách nhiệm, phát triển bền vững và đủ sức hội nhập sâu với thị trường quốc tế.

Chuyển biến từ nhận thức đến hành động

Song song với công tác kiểm tra, kiểm soát, các lực lượng chức năng còn đẩy mạnh tuyên truyền trực tiếp đến từng chủ tàu, thuyền trưởng, ngư dân về các quy định của pháp luật trong khai thác thủy sản, đặc biệt là các quy định liên quan đến chống khai thác IUU. 

Một trong những chuyển biến rõ nét trong công tác chống khai thác IUU tại An Giang là ý thức của ngư dân ngày càng được nâng cao. Từ thuyền trưởng đến ngư dân đều hiểu rằng, ra khơi bây giờ không chỉ phải giỏi nghề, mà còn phải thuộc luật. Làm đúng thì yên tâm bám biển, làm sai là mất luôn cần câu cơm. 

Ở góc độ lâu dài, tỉnh xác định chống khai thác IUU không chỉ là nhiệm vụ trước mắt để gỡ thẻ vàng mà còn là yêu cầu bắt buộc trong phát triển nghề cá bền vững. Do đó, An Giang đang thúc đẩy chuyển đổi mô hình khai thác theo hướng hiện đại, giảm áp lực khai thác ven bờ, khuyến khích ngư dân tham gia các chuỗi liên kết khai thác, chế biến, tiêu thụ có truy xuất nguồn gốc rõ ràng.

Ngoài ra, các chính sách hỗ trợ ngư dân chuyển đổi nghề, đào tạo nghề, tiếp cận vốn vay ưu đãi cũng được lồng ghép triển khai, nhằm giảm dần sự phụ thuộc vào khai thác thủy sản đơn thuần, từng bước ổn định sinh kế cho người dân vùng biển.

Cuộc chiến chống khai thác IUU tại An Giang đang được triển khai bằng sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị, từ cấp tỉnh đến cơ sở, từ lực lượng chức năng đến từng ngư dân. Những chuyển biến tích cực hôm nay không chỉ góp phần cùng cả nước nỗ lực gỡ thẻ vàng của Ủy ban châu Âu, mà quan trọng hơn là đặt nền móng cho một nghề cá có trách nhiệm, bền vững và hội nhập sâu với thị trường quốc tế.

Sự thay đổi đến từ chuyển biến trong nhận thức của chính ngư dân. Qua nhiều đợt tuyên truyền, đối thoại trực tiếp, ngư dân dần hiểu rõ tác hại khi vi phạm khai thác IUU không chỉ đối với uy tín quốc gia mà còn trực tiếp ảnh hưởng đến sinh kế lâu dài của chính mình.