'Mắt thần' canh gác ruộng lúa

Vựa lúa An Giang đang chuyển mình mạnh mẽ với những cánh đồng thông minh. Trên những cánh đồng lúa chất lượng cao đã xuất hiện thêm những “trạm canh gác” chỉ rộng chừng vài mét vuông. Đó là hệ thống giám sát sâu rầy thông minh, kết nối IoT, hoạt động 24/24 giờ để theo dõi sinh vật hại trên đồng ruộng.

Hệ thống giám sát sâu rầy thông minh gồm bẫy đèn đặt trên bờ ruộng, camera chuyên dụng, cảm biến môi trường (nhiệt độ, độ ẩm, lượng mưa), bộ xử lý và tấm pin năng lượng mặt trời. Côn trùng bị thu hút bởi dãy đèn LED nhiều bước sóng, rơi vào khoang bẫy và được camera chụp ảnh định kỳ.

Tại các HTX tham gia Đề án 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao, phát thải thấp ở các xã Tân Hội, Thạnh Đông, Giồng Riềng, hàng chục trạm giám sát tự động được đặt giữa cánh đồng rộng mênh mông. Nông dân có thể theo dõi tình hình sâu bệnh trên điện thoại thông minh thông qua ứng dụng chạy trên iOS và Android.

Khác với bẫy đèn truyền thống phải “đốt đèn, đếm tay, vào sổ”, hệ thống mới ứng dụng trí tuệ nhân tạo, học máy và công nghệ điện toán để tự động nhận dạng, thống kê mật độ sâu rầy ngay tại trạm. Hệ thống này có khả năng nhận diện khoảng trên 100 loài côn trùng khác nhau, phân biệt được nhóm gây hại và nhóm thiên địch có lợi. Chỉ khi mật độ đạt đến ngưỡng cảnh báo, dữ liệu đã xử lý mới được gửi về trung tâm và đồng bộ lên ứng dụng cho cán bộ kỹ thuật, HTX và nông dân.

Lợi ích lớn nhất mà hệ thống mang lại cho vùng lúa chất lượng cao ở An Giang là thay đổi cách quyết định phun thuốc BVTV. Anh Nguyễn Văn Huỳnh, Giám đốc HTX Dịch vụ nông nghiệp Thanh niên Phú Hòa (xã Tân Hội) cho biết: “Thay vì thấy sâu rầy là xịt, nhờ có công nghệ nên nông dân chỉ phun khi hệ thống và cán bộ kỹ thuật cảnh báo mật độ đã vượt ngưỡng kinh tế, đồng thời khuyến cáo ưu tiên các biện pháp sinh học thay cho hóa chất. Nhờ đó, lượng thuốc BVTV giảm rõ rệt, chi phí sản xuất giảm, sức khỏe người lao động và môi trường đồng ruộng được bảo vệ tốt hơn”.

Nhiều cánh đồng tại An Giang còn được trang bị hệ thống tưới thông minh theo kỹ thuật ngập - khô xen kẽ (AWD), ruộng lúa được theo dõi mực nước, độ ẩm… thông qua cảm biến. Khi ruộng đủ khô theo ngưỡng định sẵn, máy bơm sẽ tự động được kích hoạt, tránh tưới ngập thường xuyên.

Khi tích hợp với các giải pháp khác như tưới ngập - khô luân phiên, quản lý dinh dưỡng thông minh, sử dụng drone phun thuốc, canh tác lúa chất lượng cao, phát thải thấp cho thấy hiệu quả kinh tế rõ rệt. Năng suất ổn định, chi phí giảm, lợi nhuận tăng cao so với tập quán canh tác truyền thống.

Việc áp dụng công nghệ cảm biến thông minh giúp thu thập dữ liệu, vừa tăng hiệu quả kinh tế cho nông dân vừa bảo vệ tốt môi trường. Nhờ kiểm soát lượng nước tưới vừa đủ, cây lúa phát triển tối ưu, lượng nước sử dụng giảm rõ rệt, ruộng không bị ngập nước liên tục, giúp giảm phát thải khí nhà kính.

Khi đất được luân phiên ngập - khô xen kẽ, môi trường hiếu khí được duy trì, hạn chế sự phát sinh khí mê-tan. Không chỉ vậy, năng suất và chất lượng lúa cũng tăng lên nhờ đất được giữ ở điều kiện tốt hơn, có thời gian cho đất "thở”, rễ lúa phát triển khỏe, ít sâu bệnh, cây cứng cáp hơn...

Áp dụng công nghệ và số hóa quản lý đồng ruộng thể hiện quyết tâm chuyển đổi nền nông nghiệp truyền thống sang sản xuất hàng hóa lớn, minh bạch và thân thiện với môi trường. Thực hiện Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao và phát thải thấp, sản xuất lúa ở An Giang đang dần thoát khỏi cách làm thủ công, manh mún. Đây là nền tảng để tiến tới xây dựng chuỗi giá trị lúa gạo xanh, đáp ứng yêu cầu truy xuất nguồn gốc, chứng nhận phát thải thấp, mở rộng cơ hội xuất khẩu.