Việt Nam sẵn sàng thực hiện quy định EUDR

Tham dự có ông Hà Công Tuấn, nguyên Thứ trưởng Bộ NN&PTNT, Chủ tịch Hội Khoa học kinh tế Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam; ông Nguyễn Đỗ Anh Tuấn, Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), lãnh đạo các đơn vị thuộc Bộ Nông nghiệp và Môi trường, các Sở Nông nghiệp và Môi trường Gia Lai, Đắk Lắk, Lâm Đồng, Sơn La cùng nhiều tổ chức, đối tác quốc tế như Tổ chức Sáng kiến thương mại bền vững (IDH), Tổ chức Hợp tác Quốc tế Đức (GIZ), Tổ chức Forest Trends, Tổ chức Phát triển Hà Lan cùng một số doanh nghiệp xuất, nhập khẩu cà phê, cao su, gỗ…

Chủ động hội nhập

Ngay khi Liên minh châu Âu ban hành Quy định sản xuất hàng hóa không gây mất rừng, suy thoái rừng (EUDR) vào tháng 6/2023, đặt ra các yêu cầu nghiêm ngặt về tính pháp lý và nguồn gốc các mặt hàng nông sản nhập khẩu vào thị trường EU, Việt Nam đã chủ động triển khai các hoạt động phối hợp giữa các bộ, ngành, địa phương và đối tác quốc tế, điển hình là tổ chức Tọa đàm Đối thoại kỹ thuật với Phái đoàn Liên minh châu Âu tại Việt Nam để làm rõ các yêu cầu của EUDR, thảo luận lộ trình thực hiện, thống nhất quá trình tuân thủ. Bên cạnh đó, Bộ NN&PTNT (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường) có nhiều cuộc trao đổi cấp kỹ thuật và cấp lãnh đạo với Liên minh châu Âu về giải pháp thực hiện. Các cơ quan chuyên môn của Bộ đã chuẩn bị sẵn sàng kế hoạch hành động thích ứng với EUDR theo từng giai đoạn như xây dựng khung hợp tác công - tư, tìm các giải pháp kỹ thuật phù hợp, xây dựng kênh đối thoại, huy động nguồn lực…

Theo các cơ quan chuyên môn, các chuỗi cung ứng nông sản tại Việt Nam đang đối mặt với nhiều thách thức để đáp ứng EUDR, nhất là dữ liệu định vị, truy xuất nguồn gốc, triển khai hệ thống giám sát chống phá rừng…

Tại hội nghị, các đại biểu đã thảo luận và cập nhật công tác chuẩn bị của Việt Nam trong quá trình triển khai thực hiện EUDR, đồng thời chia sẻ kinh nghiệm trong nước và quốc tế, đối thoại về cơ chế phối hợp, quản trị dữ liệu, truy xuất nguồn gốc và quản lý vùng nguyên liệu sản xuất không gây mất rừng, đồng thời khảo sát thực tế tại một số vùng sản xuất tại Gia Lai về điều kiện canh tác và tiềm năng phát triển chuỗi cung ứng không gây mất rừng…

Ông Nguyễn Văn Hoan, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Gia Lai cho biết, Gia Lai là địa phương có thế mạnh trong phát triển nông lâm nghiệp với diện tích cà phê trên 105 ngàn ha, sản lượng hàng năm đạt khoảng 300 ngàn tấn nhân, trong đó 45% xuất khẩu sang thị trường EU. Ngoài ra có hơn 86 ngàn ha cao su, năng suất ước đạt 15,2 tạ/ha, sản lượng ước đạt trên 112 ngàn tấn mủ khô, tổng khối lượng xuất khẩu 9 tháng đầu năm 2025 đạt 1,3 triệu tấn, thu về 2,32 tỷ USD, hàng năm kim ngạch xuất khẩu ngành gỗ đạt khoảng 900 triệu USD...  

Thời gian qua, tỉnh Gia Lai đã chủ động triển khai các giải pháp thích ứng toàn diện với Quy định EUDR như xây dựng dữ liệu cơ sở cấp tỉnh, cấp xã về khu vực vùng trồng tạo sản phẩm hàng hóa bị ảnh hưởng bởi Quy định EUDR; xây dựng và triển khai hoạt động truy xuất nguồn gốc theo chuỗi cung ứng đến vùng có gắn với định vị điểm (Points) và ranh giới số (Polygon) của từng vườn đối với các ngành hàng bị ảnh hưởng bởi Quy định EUDR. Bên cạnh đó, tăng cường công tác quản lý, bảo vệ rừng, giám sát biến động rừng, kiểm kê theo dõi diễn biến rừng.

Phát triển chuỗi cung ứng bền vững

Hiện tỉnh Gia Lai đã và đang phối hợp chặt chẽ với các tổ chức quốc tế như IDH, GIZ và cộng đồng doanh nghiệp để xây dựng cơ sở dữ liệu vùng trồng, thiết lập cơ sở truy xuất nguồn gốc và bảo vệ rừng.

Kết quả đạt được trong lộ trình thích ứng với Quy định EUDR của tỉnh là hành trình kế thừa và thống nhất sau hợp nhất tỉnh, giúp tỉnh quản lý đồng bộ từ khâu trồng, thu hoạch (vùng cao nguyên) đến chế biến, xuất khẩu (vùng duyên hải) tạo chuỗi cung ứng khép kín và minh bạch...

“Quy định chống mất rừng của châu Âu không chỉ là hàng rào kỹ thuật mà còn là cú hích để tái cơ cấu ngành nông lâm nghiệp trong bối cảnh Gia Lai vừa có vùng nguyên liệu cà phê, cao su rộng lớn, vừa là trung tâm chế biến và xuất khẩu gỗ hàng đầu khu vực…”, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Gia Lai nói.

Theo ông Nguyễn Đỗ Anh Tuấn, Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế thì, trong bối cảnh thương mại toàn cầu ngày càng gắn liền với các tiêu chuẩn xanh và phát triển bền vững, quy định EUDR đặt ra yêu cầu rất cao về nguồn gốc và tính hợp pháp của sản phẩm nông lâm sản. Đây là những yêu cầu có tác động trực tiếp đến các ngành hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam như cà phê, cao su và gỗ, có sự tham gia sản xuất của hàng triệu nông hộ và hàng ngàn doanh nghiệp có nhiều đóng góp vào sự phát triển kinh tế của địa phương, nhất là khu vực Tây Nguyên. Quy định EUDR không chỉ là một thách thức mà còn là cơ hội để Việt Nam nâng cấp hệ thống quản trị tài nguyên rừng, quy hoạch sử dụng đất, chuẩn hóa dữ liệu, hoàn thiện cơ chế truy xuất nguồn gốc và phát triển chuỗi cung ứng bền vững trong những năm tới.

Cũng theo ông Tuấn thì hội nghị là cơ hội để chuẩn bị sẵn sàng thực hiện quy định EUDR tại Việt Nam, trong đó tập trung 3 mục tiêu trọng tâm: Cập nhập tình hình chuẩn bị của Việt Nam cũng như diễn biến quốc tế  trong quá trình thực thi EUDR để nắm bắt kịp thời các yêu cầu, thay đổi và kinh nghiệm quốc tế giúp chúng ta có cái nhìn đầy đủ, chủ động đề ra những giải pháp ưu tiên. Tăng cường trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm giữa các bộ, ngành, địa phương, các hiệp hội ngành hàng và cộng đồng doanh nghiệp cà phê, cao su, gỗ giữa các cơ quan quản lý và đối tác quốc tế.

“Đây là nền tảng thống nhất cơ chế phối hợp, quản trị dữ liệu, truy xuất nguồn gốc quản lý vùng nguyên liệu không gây mất rừng; thúc đẩy hợp tác công - tư và huy động nguồn lực quốc tế về tài chính, kỹ thuật, công nghệ... là điều kiện quan trọng để Việt Nam xây dụng chuỗi cung ứng phù hợp với các tiêu chuẩn quốc tế.

Đây là những nhiệm vụ không chỉ phục vụ yêu cầu tuân thủ  EUDR mà còn là bước đi chiến lược giúp Việt Nam phát triển bền vững, nâng cao năng lực cạnh tranh, giữ vững thị trường xuất khẩu nông lâm sản sang EU”, ông Tuấn nhấn mạnh.

Trong bối cảnh thời hạn thực thi EUDR sắp được áp dụng, hội nghị lần này là bước chuẩn bị quan trọng của Việt Nam trong lộ trình phát triển ngành nông nghiệp bền vững, minh bạch phù hợp với các tiêu chuẩn quốc tế…