Vụ cà phê năm nay ở Mường Ảng đang vào độ rộ nhất. Trên các tuyến đường từ xã Búng Lao tới trung tâm xã Mường Ảng, xe công nông, xe tải nhỏ nối nhau chở cà phê tươi, tiếng máy nổ xen lẫn tiếng bà con gọi nhau cân hàng tạo nên không khí đặc trưng của một mùa thu hoạch bội thu. Tại nhà máy cà phê Việt Bắc, sân phơi và khu tiếp nhận nguyên liệu luôn trong tình trạng hoạt động hết công suất. Lượng nông sản đổ về tăng mạnh khiến nhiều cơ sở thu mua nhỏ lẻ trong vùng trở tay không kịp.
Khác với tình trạng “ngợp hàng” ở một số điểm thu gom, Công ty TNHH xuất nhập khẩu cà phê Việt Bắc chủ động lên kế hoạch từ sớm, bố trí nhân lực trực 24/24 giờ trong những ngày cao điểm. Doanh nghiệp cũng đang triển khai mở rộng nhà máy nhằm nâng cao năng lực chế biến và giảm áp lực dồn ứ vào vụ thu hoạch. Song song với đó, hệ thống xử lý nước thải, bã cà phê và khí thải được nâng cấp theo tiêu chuẩn môi trường mới, bảo đảm sản xuất không gây ảnh hưởng tới khu dân cư lân cận.
Ông Vương Bá Trung, Phó Giám đốc Công ty TNHH xuất nhập khẩu cà phê Việt Bắc kiểm tra chất lượng cà phê trước khi đóng gói thành phẩm. Ảnh: Hoàng Châu.
Ông Vương Bá Trung, Phó Giám đốc Công ty TNHH xuất nhập khẩu cà phê Việt Bắc, cho biết việc tuân thủ quy định môi trường được doanh nghiệp coi như “điều kiện bắt buộc”.“Hàng năm chúng tôi đều quan trắc nước thải đầy đủ. Nếu mở rộng công suất thì hồ thu gom, bể lắng, hệ thống xử lý cũng phải mở rộng theo. Quan điểm của công ty là đầu vào - đầu ra phải sạch thì mới được phép xả,” - ông Trung, nhấn mạnh.
Năm nay, công ty thu mua cà phê tươi với giá 26.000 đồng/kg - mức giá được bà con xã Mường Ảng, Búng Lao đánh giá là “dễ thở” hơn nhiều so với các vụ thấp giá trước đây. Đến thời điểm hiện tại, doanh nghiệp đã tiếp nhận hơn 5.000 tấn cà phê tươi, chiếm gần nửa sản lượng toàn vùng. Công ty niêm yết rõ ràng và thông báo trước cho các xã trồng cà phê trên địa bàn. “Cà phê đẹp giá cao, cà phê xấu giá thấp, tiêu chí chất lượng công khai ngay tại điểm cân. Một số đại lý tư nhân thu gom ngoài thì công ty không kiểm soát được, nhưng phần thu mua trực tiếp tại nhà máy luôn minh bạch.”
Tuy nhiên, chất lượng cà phê chưa thật đồng đều, nguyên nhân chính là thiếu lao động thu hái. Năm nay nhân công ít, chi phí thuê tăng thêm 4.000-5.000 đồng/kg. Nhiều hộ phải hái vội, quả xanh quả chín lẫn lộn khiến chất lượng bị kéo xuống. Dù vậy, sản lượng chung vẫn tăng khoảng 4% so với năm ngoái, một năm mất mùa do hạn hán. Năng suất bình quân đạt khoảng 15 tấn/ha, đủ để đem lại nguồn thu khá cho nhiều hộ trồng cà phê.
Công nhân nhà máy cà phê Việt Bắc thu gom và xử lý cà phê tại khu tiếp nhận nguyên liệu trong những ngày cao điểm thu hoạch ở Mường Ảng. Ảnh: Hoàng Châu.
Nhà máy cà phê Việt Bắc hiện có diện tích 2,6 ha, với thiết kế ban đầu chỉ xử lý 100-150 tấn/ngày đêm. Nhưng trên thực tế, để đáp ứng nhu cầu của vùng nguyên liệu, doanh nghiệp phải vận hành tới 250-300 tấn/ngày đêm, nhất là vào thời điểm cà phê chín rộ. “Nhiều hôm cao điểm, xe cà phê nối đuôi nhau từ cổng ra tận đường. Chúng tôi vẫn cố xử lý hết nhưng về lâu dài nhất định phải mở rộng.” - ông Trung, nói thêm.
Công ty TNHH xuất nhập khẩu cà phê Việt Bắc đã gửi hồ sơ xin bổ sung 1,8 ha đất liền kề để bố trí khu phơi, sấy, kho bãi và sắp xếp lại mặt bằng sản xuất. Nếu xã Mường Ảng còn quỹ đất phù hợp, doanh nghiệp dự kiến tiếp tục mở rộng nhằm thu mua thêm sản lượng từ các dự án tái canh và mở mới diện tích cà phê của tỉnh Điện Biên.
Khu hệ thống hồ lắng và xử lý nước thải của nhà máy cà phê Việt Bắc được đầu tư nâng cấp nhằm bảo đảm yêu cầu môi trường. Ảnh: Hoàng Châu.
Theo ông Trung, mục tiêu mở rộng không phải chạy theo sản lượng bằng mọi giá, mà hướng tới vận hành ổn định, hạn chế ùn ứ và giảm áp lực môi trường. “Nhà máy đủ rộng, đủ công suất thì việc xử lý nước thải, bã cà phê, khí thải mới bài bản. Công nghệ xử lý cũng sẽ được đầu tư đồng bộ ngay khi mở rộng,” - ông Trung, cho biết.
Việc công ty TNHH xuất nhập khẩu cà phê Việt Bắc chủ động kế hoạch dài hạn, không làm kiểu “chạy vụ”, giúp người trồng cà phê Mường Ảng yên tâm hơn về đầu ra. Trong bối cảnh diện tích tái canh tăng mạnh và sản lượng dự báo tiếp tục đi lên, sự nâng cấp đồng bộ của nhà máy sẽ góp phần ổn định chuỗi thu mua - chế biến, giảm rủi ro cho nông dân và tạo nền tảng để Mường Ảng hướng tới những mùa cà phê chất lượng cao hơn trong những năm tới.
