‘Vượt núi’ bằng công nghệ

Khát vọng đổi đời từ vùng đất khó

Từ vùng miền núi cao xã Tam Hợp (tỉnh Nghệ An), nơi kinh tế còn nhiều khó khăn, HTX nông dược Tĩnh Sáng Đường đang trở thành một điểm sáng nhờ hành trình khác biệt: kết hợp tri thức bản địa với công nghệ hiện đại để phát triển cây dược liệu. Câu chuyện khởi nghiệp của ba anh em người Thái - Lá Văn Duy, Lá Văn Cường và Lá Văn Khôi không chỉ là nỗ lực thoát nghèo, mà còn là minh chứng cho hướng đi bền vững của kinh tế nông nghiệp miền núi.

Trên những sườn đồi dưới chân núi Lèn Xạt, vùng nông dược rộng hơn 20 ha của HTX hiện lên xanh mướt với cà gai leo, dây thìa canh, trinh nữ hoàng cung, bách bộ… phát triển theo đường đồng mức. Mỗi gốc cây đều được trồng, chăm sóc và thu hái theo tiêu chuẩn GACP-WHO - một chuẩn mực mà cả nước không nhiều HTX đạt được.

Từ nền tảng kiến thức y học cổ truyền, anh Lá Văn Khôi, Trưởng khoa Y học Cổ truyền Bệnh viện Đa khoa Tây Bắc Nghệ An đã khởi xướng giấc mơ dược liệu. Hai người anh trai đồng lòng, góp đất, góp sức và cùng nhau xây dựng HTX vào tháng 4/2022. Con đường ấy không dễ: thiếu vốn, thiếu kinh nghiệm tổ chức sản xuất hiện đại, khó vận động người dân liên kết. Nhưng chính sự đoàn kết của gia đình và sự đồng lòng của chính quyền địa phương đã tạo nên những nền móng đầu tiên.

Đến nay, HTX đã hình thành hệ sinh thái sản xuất - chế biến - phân phối gồm: vùng dược liệu hơn 20 ha, hai phòng khám Đông y do anh Khôi phụ trách, hai cửa hàng sản phẩm và hàng chục hộ dân liên kết bền vững. Toàn bộ quy trình được đầu tư đồng bộ máy sấy nhiệt, máy sấy lạnh, máy nấu cao, máy nghiền bột, máy ép màng, máy khử khuẩn… giúp sản phẩm đạt chuẩn chất lượng cao.

Không chỉ mang lại thu nhập ổn định cho thành viên HTX, mô hình còn tạo sinh kế mới cho người dân. Hàng chục hộ dân tham gia trồng dược liệu và nuôi ong tự nhiên có thể thu về từ 40 - 80 triệu đồng mỗi năm. Nhiều gia đình trước đây chỉ trông vào cây keo nay đã có hướng đi hiệu quả hơn.

Chuyển đổi số - chìa khóa đưa dược liệu Tam Hợp ra thị trường lớn

Nếu vùng nguyên liệu là nền tảng, thì chuyển đổi số chính là bước ngoặt đưa Tĩnh Sáng Đường bứt phá. Sau những năm đầu ổn định sản xuất, HTX bắt đầu đầu tư mạnh mẽ vào công nghệ chế biến, theo dõi sản xuất và tiếp cận thị trường.

Trong khu xưởng 500 m², các thiết bị hiện đại được tích hợp vào phần mềm quản lý: theo dõi nhiệt độ máy sấy, quản lý nồi nấu cao, kiểm soát công đoạn sấy lạnh và đóng gói tự động. Nhờ số hóa quy trình, HTX dễ dàng truy xuất nguồn gốc, đánh giá chất lượng theo từng lô hàng, từng ngày thu hoạch.

Tất cả sản phẩm đều được gắn mã QR, chỉ cần quét, khách hàng biết toàn bộ hành trình từ cây giống đến sản phẩm cuối cùng. Đây là điều kiện quan trọng để HTX đưa hàng vào các siêu thị, cửa hàng đặc sản ở Hà Nội, Đà Nẵng, TP Hồ Chí Minh và nhiều tỉnh, thành khác.

Không dừng lại ở sản xuất, Tĩnh Sáng Đường sớm tiếp cận thị trường trực tuyến. HTX xây dựng website, fanpage, kênh TikTok, hệ thống livestream bán hàng, đồng thời triển khai mô hình cộng tác viên online trên toàn quốc. Nhờ đó, doanh thu thương mại điện tử chiếm tới 70% tổng doanh thu, một con số hiếm thấy ở các HTX miền núi.

Hiện HTX có 40 điểm ký gửi và 5 đại lý tại Quế Phong, Quỳ Châu, Thái Hòa cũ, Diễn Châu và các phường đô thị tại TP Vinh cũ, cùng hàng trăm cộng tác viên bán hàng trên môi trường số. Việc tiếp cận khách hàng không còn giới hạn bởi địa lý, chỉ bằng một cú nhấp chuột, sản phẩm từ Tam Hợp có thể đến tay người tiêu dùng cả nước.

Anh Lá Văn Duy, chia sẻ: “Chuyển đổi số giúp chúng tôi rút ngắn khoảng cách giữa miền núi và đô thị. Chỉ cần điện thoại và mạng Internet, người dân vùng cao có thể bán sản phẩm đi khắp mọi miền”.

Nhờ chiến lược này, 5 sản phẩm của HTX đã đạt OCOP 3 sao và nhanh chóng lan tỏa trên thị trường. Nhiều dòng sản phẩm bột, trà túi lọc, mật ong… đang hoàn thiện hồ sơ OCOP năm tới, hứa hẹn mở rộng quy mô thương mại.

Tĩnh Sáng Đường không chỉ là câu chuyện thoát nghèo mà còn là mô hình đáng tham khảo cho nhiều HTX miền núi, kết hợp nông nghiệp bản địa với công nghệ hiện đại, gắn sản xuất với chuyển đổi số, liên kết cộng đồng để phát triển chung.

Hành trình ấy được khởi nguồn từ triết lý trong chính tên gọi HTX: “Tâm tĩnh, trí sáng”. Tâm có tĩnh mới đủ kiên định vượt khó; trí có sáng mới tìm được hướng đi đúng trong thời đại cạnh tranh mạnh mẽ.