Từ đồi hoang đến mô hình trồng cam thu lời trăm triệu

Sớm tinh mơ ở xóm Đồng Tiến, xã Đoài Dương, tỉnh Cao Bằng, sương trắng đã phủ mờ những triền đồi thoai thoải. Trong cái lạnh se sắc của miền núi phía Bắc, anh Đinh Ích Linh (sinh năm 1978, người dân tộc Tày) đã quen với việc xách cuốc ra nương từ lúc trời còn lưng chừng sáng.

Con đường đất dốc đứng, đá núi gồ ghề chẳng làm chậm bước chân của người đã coi khu đồi cam là nơi gửi gắm niềm tin và tương lai của cả gia đình. Ít ai nghĩ rằng, chỉ vài năm trước, cuộc sống vợ chồng trẻ vẫn còn chật vật. Ngoài vài sào ngô, khoai và công phụ hồ khi có người thuê, thu nhập bấp bênh, con nhỏ, mọi khoản chi đều phải chắt chiu.

Với anh Linh khi đó, cái khó không chỉ là thiếu vốn, mà còn là thiếu thông tin. “Ngày trước, mình chỉ biết trồng ngô, khoai theo cách ông bà truyền lại. Có nghe nói Nhà nước có nhiều chính sách hỗ trợ, nhưng cụ thể thế nào, vay ra sao, dùng vốn vào việc gì thì không rõ”, anh nhớ lại.

Bước ngoặt chỉ đến khi anh Linh được tham gia các buổi phổ biến pháp luật, tập huấn về các chương trình giảm nghèo, vay vốn do xã và các tổ chức đoàn thể phối hợp tổ chức. Thông qua đó, lần đầu tiên anh hiểu rõ về các chương trình tín dụng ưu đãi, quy trình vay vốn, nghĩa vụ trả nợ cũng như định hướng sử dụng vốn hiệu quả.

Từ việc được tiếp cận thông tin đầy đủ, dễ hiểu, anh Linh đã mạnh dạn đưa ra quyết định quan trọng:  vay 100 triệu đồng từ Chương trình Hỗ trợ tạo việc làm, duy trì và mở rộng việc làm của Ngân hàng Chính sách xã hội tỉnh Cao Bằng (NHCSXH). Từ đồng vốn ưu đãi ấy, mô hình trồng 250 gốc cam, quýt được hình thành, trở thành động lực đưa gia đình anh bước qua những ngày tháng khó khăn.

Nhớ lại quyết định vay vốn năm 2021, anh Linh mỉm cười và cho biết: “Nếu không được cán bộ xã, tổ vay vốn giải thích cặn kẽ thì chắc tôi cũng không dám vay. Lúc đó, thông tin rõ ràng giúp mình tự tin hơn rất nhiều”.

Thời điểm đó, xã Đoài Dương đang vận động người dân chuyển đổi cơ cấu cây trồng, khuyến khích phát triển cây ăn quả như cam, quýt... cây giống được đánh giá phù hợp với khí hậu và thổ nhưỡng địa phương. Thông tin này được truyền tải qua các buổi họp xóm, sinh hoạt chi hội, hệ thống loa truyền thanh và các lớp tập huấn kỹ thuật.

Tuy nhiên, bài toán lớn nhất để chuyển đổi vẫn là nguồn vốn và kiến thức sản xuất. Nhờ được cung cấp đầy đủ thông tin về tín dụng chính sách, được tổ tiết kiệm và vay vốn hướng dẫn làm hồ sơ, hai vợ chồng anh Linh bàn bạc và mạnh dạn vay vốn. Nguồn vốn được giải ngân nhanh, kịp thời, tạo niềm tin lớn cho người dân vùng cao.

Ngay khi nhận tiền, hai vợ chồng anh Linh lập tức bắt tay cải tạo khu đồi vốn chỉ toàn cỏ dại và đất hoang. Gần một tháng liền, họ phát nương, đào hố, vận chuyển phân chuồng, san đất dưới cái nắng gay gắt của mùa hè. Anh Linh nói: “Trồng cây ăn quả mà không chuẩn bị kỹ thì khó thành công. Hôm nào cũng làm đến tối mịt nhưng vui vì thấy đồi đất đang thay đổi từng ngày”.

Từ khoản vay, anh mua 250 cây giống, lắp hệ thống dẫn nước, mua phân bón đúng chu kỳ và sắm thêm trang thiết bị, nông cụ để làm đất. Sau một năm, những gốc cam, quýt bén rễ, phát triển xanh tốt.

Không chỉ dừng lại ở vốn, điều quan trọng với anh Linh là được tiếp cận kiến thức kỹ thuật. Từ người chỉ quen với ngô, khoai, anh Linh trở thành người nắm rõ từng loại sâu bệnh, kỹ thuật bón phân, cắt tỉa sau khi tham gia nhiều lớp tuập huấn của chính quyền địa phương tổ chức.

Vụ thu bói đầu tiên đem lại nguồn thu hơn chục triệu đồng, mặc dù không lớn nhưng là tín hiệu khả quan. Năm nay, sản lượng dự kiến tăng gấp đôi, gấp ba, thương lái trong vùng đã đến khảo giá, đặt vấn đề bao tiêu.

Trong chuyến công tác, ông Đặng Trung Hồng - Phó Giám đốc NHCSXH tỉnh Cao Bằng cùng đoàn đến thăm mô hình của gia đình anh Linh. Con đường nhỏ men theo sườn đồi, một bên là vách đá dựng đứng, một bên là thung sâu mờ sương. Nhưng khi lên đến đỉnh, một bức tranh hoàn toàn khác lạ hiện ra, đó là vườn cam, quýt xanh mướt, tán cây tròn đều, thẳng tắp như những hàng quân đang hành lễ.

Dừng lại quan sát từng gốc cam, ông Trung vui mừng, chia sẻ: “Những triền đất hoang ngày nào nay đã được phủ xanh bằng mô hình cây ăn quả. Đây là minh chứng rõ ràng cho hiệu quả của vốn tín dụng chính sách khi đi cùng với công tác tuyên truyền, phổ biến thông tin đúng và trúng. Khi người dân hiểu chính sách, biết cách làm, họ sẽ chủ động vươn lên”.

“NHCSXH tỉnh Cao Bằng sẽ tiếp tục phối hợp với chính quyền hỗ trợ kỹ thuật, đồng thời mở rộng đối tượng thụ hưởng. Khi một hộ làm tốt thì hiệu quả lan tỏa sẽ nhanh lan đến cả cộng đồng”, ông Trung nhấn mạnh.

Thành công bước đầu của gia đình anh Linh đã tác động tích cực đến nhiều hộ trong xóm. Một số hộ đã đến tham quan, học hỏi kỹ thuật, hỏi kinh nghiệm quản lý chi phí và chăm sóc cây giống. Mỗi mùa chăm cây đều có vài lao động địa phương đến làm thời vụ, giúp tăng thu nhập cho bà con.

Bà Nông Thị Nhớ, tổ trưởng tổ vay vốn xóm Đồng Tiến nhận xét: “Gia đình anh Linh là ví dụ tiêu biểu của việc mạnh dạn chuyển đổi mô hình sản xuất và sử dụng vốn vay hiệu quả. Mô hình này có sức lan tỏa rõ rệt trong cộng đồng”.

Vợ anh, chị Lương Thị Lành, cũng là “cánh tay phải” không thể thiếu. Chị chia sẻ:“Anh đi phụ hồ thì tôi ở nhà chăm vườn cam. Chiều về hai vợ chồng lại lên đồi kiểm tra từng gốc một. Nhờ có thu nhập bước đầu, gia đình sửa lại căn nhà cũ, mua được xe máy phục vụ sản xuất, rồi đầu tư thêm dụng cụ làm đất”.

Nhìn từ đỉnh đồi, khu vườn trồng 250 gốc cam, quýt phủ cả triền đất từng bị xem là hoang hóa. Đường dẫn nước được thiết kế bài bản, hệ thống thoát nước chống xói mòn được gia đình tự học và tự làm. Khu vườn hôm nay không chỉ là tài sản kinh tế, mà còn là kết quả của khát vọng đổi thay.

Anh Linh khẳng định: "Tôi sẵn sàng làm 'cây tuyên truyền' để phổ biến các chính sách của Nhà nước về giảm nghèo, xóa nhà tạm, chương trình vay vốn... tới với người dân. Đồng thời sẽ hướng dẫn, chia sẻ kinh nghiệm trồng, chăm sóc kỹ thuật cây cam, cây quýt cho người dân địa phương và các địa phương khác".

Nắng chiều buông nhẹ xuống vườn cam, trong khoảnh khắc ấy, hình ảnh người nông dân Tày cần mẫn cúi xuống kiểm tra từng gốc cây cam, cây quýt đã trở thành biểu tượng giản dị của nghị lực. Nó cũng cho thấy rằng, khi người dân được tiếp cận vốn, có kiến thức, có định hướng và có khát vọng, họ hoàn toàn có thể tự vượt qua nghèo khó.