
Học sinh Trường Tiểu học Đăk Hà được học tập, vui chơi trong một môi trường không có khói thuốc lá. Ảnh: TV.
Một thói quen đẹp
Người ta biết đến Trường Tiểu học xã Đăk Hà (tỉnh Quảng Ngãi) với câu chuyện giáo viên tự nuôi lợn, bán lấy tiền để lấy kinh phí nấu ăn trưa miễn phí cho học sinh mồ côi. Người ta còn biết đến một quy định nghiêm ngặt tại ngôi trường này, đó là cấm hút thuốc lá trong khuôn viên nhà trường. Quy định này áp dụng đối với cả giáo viên nhà trường, phụ huynh học sinh và với tất cả người dân khi đến trường liên hệ công việc.
Trường Tiểu học xã Đăk Hà có 720 học sinh, 46 giáo viên, nằm bên Quốc lộ 40B, Trên những khoảnh đất trống, giáo viên tự tay xây dựng khu vườn chăn nuôi để cải thiện bữa ăn cho học sinh. Những gian vui chơi bằng tre được dựng lên để học sinh giải trí.
Dù đang là thời điểm nghỉ hè, sân trường vẫn rộn ràng tiếng giáo viên. Họ cùng nhau tính toán kinh phí để nấu ăn trưa miễn phí và nuôi học sinh mồ côi trong năm học tới. Khi thấy kinh phí nấu ăn gần cạn kiệt, giáo viên lên kế hoạch trồng rau, chăn nuôi gà, lợn để tạo nguồn lực duy trì hoạt động nhân văn này.
Quanh khuôn viên trường, bất cứ nơi đâu cũng có thể bắt gặp những tấm biển nhỏ được treo trang trọng với nội dung: “Cấm hút thuốc lá”, đặc biệt là ở cổng trường và khu vực hành lang lớp học. Hỏi chuyện mới biết, không phải là khẩu hiệu treo cho có, chủ trương “nói không với thuốc lá trong nhà trường” ở Trường Tiểu học Đăk Hà đã trở thành một nề nếp, được duy trì đều đặn suốt 4 năm nay, kể từ khi cô giáo Hồ Thị Thùy Vân về nhận nhiệm vụ làm hiệu trưởng nhà trường.

Giáo dục cho học sinh về một môi trường không có khói thuốc. Ảnh: TV.
Chia sẻ với phóng viên, cô Hồ Thị Thùy Vân cho biết, khi mới nhận công tác tại trường vào năm 2020, điều mà cô quan tâm nhất không chỉ là chất lượng giáo dục đối với học sinh Xơ Đăng ở vùng cao này, mà còn là làm sao để xây dựng một môi trường học đường thực sự lành mạnh, nơi mà học sinh được học tập, vui chơi và lớn lên trong không gian an toàn cả về thể chất lẫn tinh thần. “Cấm hút thuốc trong khuôn viên trường học là một trong những bước đầu tiên để thực hiện điều đó. Quy định này áp dụng không chỉ với giáo viên, học sinh mà cả phụ huynh và người dân khi đến làm việc với nhà trường”, cô Thùy Vân chia sẻ.
Lâu rồi thành nếp
Cũng theo Hiệu trưởng Trường Tiểu học Đăk Hà, cô Hồ Thị Thùy Vân thì ban đầu, cũng có những phản ứng trái chiều. Có người tới trường, tiện tay rút điếu thuốc, bị giáo viên nhắc nhở thì ngạc nhiên, thắc mắc sao lại cấm. Nhưng sau khi được giải thích đây là vì sức khỏe của chính con em họ, vì môi trường học tập tốt hơn, thì họ vui vẻ chấp hành. Lâu dần rồi cũng thành cái nếp, thành một thói quen đẹp.
Quy định cấm hút thuốc lá không dừng lại ở điểm trường chính, nhà trường còn triển khai đồng bộ tại ba điểm trường lẻ là Kon Pia, Ty Tu và Ngọc Leng. Thầy Phạm Văn Hùng, Phó hiệu trưởng nhà trường cho biết: “Việc cấm hút thuốc được chúng tôi thống nhất trong tập thể lãnh đạo trường. Sau khi thống nhất, giáo viên đồng loạt triển khai gắn biển cấm hút thuốc ở tất cả các điểm trường. Để phát huy hiệu quả, giáo viên phải làm gương. Để việc cấm được triển khai thông suốt, chúng tôi kiên trì giải thích để phụ huynh hiểu. Từ đó họ đồng hành, ủng hộ chủ trương cấm hút thuốc khi đến trường. Giờ đây, ngôi trường đã không còn mùi khói thuốc, giúp các em học sinh có không gian lành mạnh để học tập”.
Việc “làm gương” mà thầy Hùng nhắc tới chính là trường hợp của thầy Phan Hồng Thắng. Chia sẻ về việc bỏ thuốc lá, thầy Phan Hồng Thắng cho biết: “Tôi từng hút thuốc nhiều năm. Nhưng từ khi trường có chủ trương này, tôi nhận ra mình cần phải thay đổi để giúp học sinh có môi trường học tập tốt. Từ bỏ thuốc không dễ, nhưng vì học trò, tôi quyết tâm từ bỏ. Đến nay tôi đã bỏ thuốc lá được ba năm rồi”. Nhiều giáo viên khác cũng dần từ bỏ thuốc lá, chung tay xây dựng một môi trường xanh- sạch- không khói thuốc. Năm học vừa qua, Trường Tiểu học Đăk Hà có 17 giáo viên nam, tất cả đều “lắc đầu” với thuốc lá.

Thầy Phan Hồng Thắng đã bỏ thuốc lá được 3 năm. Ảnh: Đăng Lâm.
Với người Xơ Đăng ở Tu Mơ Rông, cũng như đồng bào dân tộc thiểu số ở Tây Nguyên nói chung, hầu hết đều có thói quen hút thuốc từ bé. Họ hút thuốc để đuổi muỗi, hút thuốc để tránh vắt rừng, và họ hút thuốc, đơn giản chỉ là vì... thói quen. Do vậy, việc từ bỏ thuốc lá, với họ là vô cùng khó khăn.
Anh A Khoan, bố của em Y Ngọc Khuyên, học sinh lớp 3A1 là một trong những trường hợp nêu trên. A Khoan cho biết, anh hút thuốc từ nhỏ, khi còn đi học tiểu học đã hút thuốc. Lớn lên dù đi làm ruộng, làm nương hay bất cứ là đi đâu, trong túi không thể thiếu gói thuốc. Vậy rồi những lần đến trường đón con gái, trong lúc đợi con, vừa lấy điếu thuốc ra châm lửa, đã có giáo viên đến nhắc nhở.
“Ban đầu thấy khó chịu lắm. Nhưng khi nghe thầy cô giáo nhiều lần nhắc nhở, giải thích tác hại của thuốc lá, nhất là ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của chính con em mình, rồi nhìn thấy xung quanh mọi người cũng dần bỏ thuốc nên tôi làm theo. Tôi đã bỏ thuốc lá được gần hai năm rồi”, A Khoan nói.
Với Trường Tiểu học Đăk Hà thì giờ đây, bên cạnh không gian xanh- sạch- đẹp với ngăn nắp những luống hoa, những vườn rau, còn là một môi trường sạch sẽ, lành mạnh, một môi trường không hề có khói thuốc lá.
Ngoài việc cấm hút thuốc lá trong khuôn viên nhà trường, thông qua những buổi họp phụ huynh học sinh, nhà trường còn vận động phụ huynh tuyên truyền đến người thân trong làng nên bỏ dần thuốc lá để giữ sức khỏe cho bản thân của chính mình, giữ sức khỏe cho người thân trong gia đình, cho cộng đồng, từ đó tạo ra một môi trường trong lành, môi trường không khói thuốc lá.