Shisha có phải ma túy?
Hơn một thập kỷ qua, shisha đã len lỏi vào đời sống giới trẻ Việt Nam, trở thành một trào lưu phổ biến trong các quán bar, vũ trường và thậm chí là quán cà phê. Nhiều người nhầm tưởng đây là một hình thức giải trí vô hại, một loại ‘thuốc lá nhẹ’ mang hương trái cây thơm ngon. Nhưng đằng sau làn khói mờ ảo ấy là một cuộc chiến vô hình giằng xé về sức khỏe của tương lai và của cả cộng đồng.
Thực tế, theo quy định của pháp luật Việt Nam, shisha không phải là ma túy. Nghị định 57/2022/NĐ-CP về Danh mục chất ma túy và tiền chất ma túy không hề liệt kê shisha vào danh sách này. Còn tại Công văn 2483/BYT-KCB năm 2021 của Bộ Y tế cũng chỉ xếp shisha vào nhóm ‘sản phẩm thuốc lá mới’ cùng với thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng. Đây là điểm mấu chốt khiến nhiều người lầm tưởng rằng shisha là hợp pháp và vô hại.
Shisha, thuốc lá điện tử là những chất gây nghiện, gây tác hại cho sức khỏe con người. Ảnh: Minh họa/TVPL.
Tuy nhiên, ý kiến chuyên gia lại nói lên một sự thật hoàn toàn khác. Dù shisha không phải ma túy, nhưng nó có khả năng gây nghiện và tác hại nghiêm trọng đến sức khỏe. Người hút shisha thường hít sâu hơn và giữ khói lâu hơn trong phổi. Khói shisha chứa nhiều chất độc hại như carbon monoxide, kim loại nặng (niken, chì) và các hợp chất gây ung thư.
Ít nhất 82 hợp chất độc hại và gây ung thư đã được xác định trong khói của Shisha. Mặc dù khói đi qua nước, điều này không loại bỏ các hợp chất nguy hiểm và gây nghiện được phát ra từ lá thuốc. Sự đốt cháy của than hoạt tính có thể gây ra các rủi ro sức khỏe đáng kể vì quá trình đốt cháy này tạo ra các chất độc hại như carbon monoxide, kim loại và các chất hóa học khác.
Theo nghiên cứu từ CDC, với một giờ hút shisha người dùng có thể hít vào lượng khói gấp 100 - 200 lần lượng khói mà họ hít vào khi hút một điếu thuốc lá, nguy cơ tiếp xúc với lượng carbon monoxide cao gấp 9 lần và lượng nicotine cao gấp 1,7 lần.
Shisha tác động trực tiếp vào đường hô hấp, nếu hút trong vòng một giờ, lượng khói hút vào cơ thể sẽ cao hơn 150 lần lượng nicotin, cao hơn 70% so với hút thuốc lá. Từ đó, người hút shisha còn có nguy cơ hít độc chất từ hắc ín gồm monoxide carbon, các kim loại nặng và các chất gây ung thư gấp 100 lần so với hút thuốc lá...
Khi shisha trở thành ‘cửa ngõ’ tệ nạn
Điều đáng báo động hơn cả là shisha đang dần trở thành ‘cửa ngõ’ dẫn giới trẻ đến với ma túy. Các lực lượng chức năng phát hiện nhiều trường hợp shisha bị tẩm ướp các chất ma túy tổng hợp như cần sa, ketamine, hay thậm chí là ma túy đá. Các đối tượng tội phạm thường trộn các chất này vào shisha để bán cho những người nhẹ dạ cả tin. Sau khi sử dụng, người dùng có cảm giác ‘phê’ nhanh chóng và dần dần trở thành con nghiện.
Anh N.T.T – Việt Trì (Phú Thọ) chia sẻ, lúc đầu tôi hút shisha vì bạn mời, sau dần dần bất kỳ cuộc gặp gỡ bạn bè nào chúng tôi cũng đều hút. Cùng với shisha tôi vẫn đang sử dụng thuốc lá điện tử. Tôi cũng nhận thấy sức khỏe của mình bị ảnh hưởng như ho nhiều, hay bị đau nửa đầu, đặc biệt là phần tài chính chi cho hút shisha không phải nhỏ. Nhiều khi đi làm đầu óc tôi bị mụ mị không tập trung vào công việc được. Tôi cũng nhận thức rõ về tác hại của shisha và thuốc lá điện tử. Tôi rất mong muốn được tư vấn cũng như hỗ trợ để tôi từ bỏ shisha”.
Đáng ngại hơn là nhiều người trẻ khi được hỏi đều thừa nhận ban đầu họ chỉ hút shisha ‘để vui, để thể hiện'. Nhưng sau đó, họ cảm thấy shisha không đủ 'đô' và dễ dàng bị lôi kéo vào con đường ma túy.
Một thống kê gần đây của Tổng cục Thống kê Việt Nam cho thấy, tỷ lệ thanh thiếu niên sử dụng ma túy lần đầu tiên sau khi sử dụng shisha và thuốc lá điện tử đã tăng lên đáng kể trong 5 năm qua. Đây là một con số đáng báo động, cho thấy sự thiếu hiểu biết và sự chủ quan của giới trẻ đang đẩy họ vào vòng xoáy nguy hiểm.
Những tác hại khi sử dụng shisha. Ảnh: NT
Các chuyên gia y tế khuyên cáo những giải pháp để giảm thiểu tác hại của hút Shisha đến phổi là cấm hút shisha trong các khu vực công cộng như quán cà phê, nhà hàng, bar và các khu vực giải trí khác. Tuyên truyền và giáo dục cho người dân về tác hại của hút Shisha đến sức khỏe, đồng thời khuyến khích họ chuyển sang các hình thức giải trí khác không liên quan đến hút thuốc. Cùng với đó, hỗ trợ cho người dân muốn từ bỏ hút shisha bằng cách cung cấp các chương trình hỗ trợ cai nghiện thuốc lá.
Hút shisha có nhiều tác hại đáng lo ngại đối với sức khỏe con người, từ tác hại về hô hấp, tim mạch, đến nguy cơ ung thư phổi. Việc giảm thiểu tác hại của hút shisha là cần thiết và có thể thực hiện bằng cách tăng cường nhận thức về nguy hiểm của nó, đồng thời áp dụng những biện pháp kiểm soát và hạn chế hút shisha.
Đừng để những lời mời chào hút shisha cho vui, thử cho biết làm mờ mắt mỗi người. Cuộc đời là một hành trình dài và mỗi lựa chọn đều để lại dấu ấn. Shisha không phải là ma túy, nhưng nó có thể là cánh cửa đầu tiên dẫn chúng ta đến một con đường đầy chông gai và bi kịch.
Nguồn gốc của Shisha được cho là đến từ Ả Rập, nơi mà nó được gọi là shishe hoặc shisha, có nghĩa là “chai thủy tinh”. Tuy nhiên, cũng có những lý thuyết cho rằng nó có thể có nguồn gốc từ Ấn Độ hoặc Iran. Hút Shisha còn được gọi là hút nargile hoặc hút hookah có nguồn gốc từ Ả Rập và các nước Trung Đông. Nó có thể đã được phát minh từ thế kỷ 16 hoặc 17 và được sử dụng như một phương tiện để giải trí.
