Trại lợn ngàn con bức tử môi trường Nghĩa Lộc

Sai phạm có hệ thống

Toàn xã Nghĩa Lộc, tỉnh Nghệ An có 4 trang trại chăn nuôi quy mô rải đều ở 2 xóm Thọ Đông và Khe Sài. Ngoài ra phải kể thêm mô hình gia trại của ông Nguyễn Văn Công, nơi địa điểm nuôi nằm kề sát Hòn Mát, vốn là hồ điều hòa khổng lồ với diện tích mặt nước lên đến hàng chục héc-ta.

Trao đổi với PV Báo Nông nghiệp và Môi trường, ông Lại Văn Dương, Phó Chủ tịch UBND xã Nghĩa Lộc thừa nhận công tác chăn nuôi trên địa bàn còn tồn tại nhiều nút thắt, trong đó vấn đề ô nhiễm môi trường được cử tri, người dân quan tâm đặc biệt. Gây bức xúc nhất là trang trại chăn nuôi lợn thịt ở xóm Khe Sài 2 của ông Vũ Đình Huấn, địa chỉ tại xóm Đập Đanh, xã Nghĩa Lộc, tỉnh Nghệ An.

Lãnh đạo xã Nghĩa Lộc bật mí thêm, dù đứng tên trên cơ sở pháp lý nhưng thực chất ông Vũ Đình Huấn đã “nhượng” lại cho người khác đầu tư từ lâu. Trại lợn thịt nói trên để lại nhiều điều tiếng trong quá trình hoạt động, riêng năm 2025 thông tin phản ánh dồn dập.

Tiếp nhận thông tin “nước khe có màu đen bất thường”, UBND xã Nghĩa Lộc đã thành lập đoàn kiểm tra xác minh. Kết quả cho thấy trang trại có 4 ao chứa (1 ao mới làm), đáng nói chủ cơ sở mới chỉ lót bạt 2 ao, 2 ao còn lại để lộ thiên. Hệ thống xử lý không đảm bảo khiến nước thải bị thẩm thấu ra ngoài, Đoàn kiểm tra đã yêu cầu trang trại phải khẩn trương gia cố.

Trong diễn biến mới nhất, sau khi “bắt quả tang” hành vi xả thải gây ô nhiễm vào tháng 8/2025, người dân xóm Khe Sài 2 đã lập rào chắn, đồng thời yêu cầu trang trại phải tuân thủ nghiêm quy định pháp luật, phải nuôi đúng số lượng tổng đàn cho phép, trường hợp không đáp ứng được phải tiến hành di dời.

Hơn 10 năm trước, vợ chồng chị Lê Thị Phượng, anh Vi Văn Nhỏ chuyển về sinh sống ở xóm Khe Sài 2, xã Nghĩa Lộc. Kỳ vọng sẽ sớm an cư lập nghiệp nhưng chẳng ngờ quãng thời gian sau đó hóa ác mộng toàn tập, tất cả đều bắt nguồn từ quá trình vận hành của trại lợn nhiều điều tiếng mà ra.

“Chúng tôi thấy khó hiểu khi cơ quan chuyên môn chấp thuận phương án xây dựng trại lợn ở khu vực đầu nguồn, vị trí lại nằm kề sát khu vực dân sinh nhưng không tham vấn ý kiến của nhân dân. Nhà tôi gần trại lợn nhất nên thấm hơn ai hết nỗi bức bí thường ngày, quy mô trang trại càng mở rộng mức độ ảnh hưởng càng gia tăng. Trại lợn thay chủ nhiều lần nhưng thực trạng buồn vẫn tồn tại dai dẳng, chung quy người dân vẫn thiệt thòi nhất.

Bao năm rồi chúng tôi bị “tra tấn” suốt ngày đêm bởi mùi hôi thối nồng nặc, tanh nồng đặc trưng, khiếp đảm đến mức phải cửa đóng then cài 24/24h. Môi trường bị bức tử nặng nề khiến nỗ lực thoát nghèo của người dân hóa công cốc, nhà tôi trước đào ao thả cá nhưng đành bỏ dở giữa chừng. Chuyển sang trồng lúa cũng chẳng ăn thua, 3, 4 năm nay gần như ko được hạt nào, đến kỳ trổ bông chỉ trắng phau một màu, thẳng đứng như cờ. Về sau trồng ngô cũng thất bại toàn tập”. Chúng tôi đã nhiều lần kiến nghị nhưng họ chỉ hỗ trợ 600.000 đồng/ sào, rất bèo bọt”.

Ngày 1/3/2017 UBND huyện Nghĩa Đàn cấp Giấy phép xây dựng số 15/GPXD-UBND cho ông Vũ Đình Huấn, cho phép xây dựng trang trại chăn nuôi lợn thịt tại xóm Khe Sài 2, xã Nghĩa Lộc trên quy mô hơn 13.871 m2, bao gồm 2 chuồng lợn thịt. Nhiều hộ dân xóm Khe Sài 2 khẳng định, họ sống tại vùng này trước khi có chủ trương xây dựng trại lợn.

“Không đảm bảo sẽ dừng hoạt động”

Chị Lê Thị Phượng một mực khẳng định, trang trại là tác nhân chính kìm hãm cuộc sống của nhiều hộ dân xóm Khe Sài 2, xã Nghĩa Lộc. Dù sự thực đã rõ rành rành nhưng phía trại lợn luôn viện cớ để thoái thác. Đơn cử như khi tiếp nhận thông tin “xả nước thải đen ngòm ra môi trường”, đại diện cơ sở này cho rằng “do người dân trồng keo trên đồi, khi phát đốt thành ra như vậy”. 

Bức xúc khi sự thể bị “tẩy trắng thay đen”, cuối tháng 8/2025 người dân trong vùng đã theo dõi, bắt quả tang hành vi xả thải trực tiếp của trại lợn. Sau khi báo cáo tình hình cho chính quyền địa phương, bà con đã mời 3 tổ liên gia đến làm việc trực với đại diện trang trại hòng làm rõ trắng đen, qua đây mong mỏi sớm chấm dứt tình cảnh buồn.

“Họ thường lợi dụng trời mưa và buổi đêm để xả thải, trong tháng 8 họ xả thải 3 ngày liên tiếp. Cực chẳng đã người dân mới phải dựng barie (cổng chắn) phản đối, mục đích chính là ngăn không cho nhập lợn con về nuôi khi chưa khắc phục xong các vấn đề tồn đọng. Chúng tôi đã gửi đơn yêu cầu chính quyền địa phương, cơ quan chức năng vào cuộc giải quyết, đây là nhu cầu chính đáng.

Tại buổi làm việc, phía trang trại thông báo còn tồn đọng tổng đàn khá lớn, bước đầu họ xin giãn thời gian thêm 5 tháng để xử lý, nhận thấy càng kéo dài mức độ ảnh hưởng càng lớn nên người dân không đồng tình”, chị Phượng chia sẻ.

Từ kết quả kiểm tra thực tế, mới đây UBND xã Nghĩa Lộc đã ban hành Quyết định “Xử phạt vi phạm hành chính” đối với ông Vũ Đình Huấn, chủ trại lợn thịt tại xóm Khe Sài do hành vi xả nước thải vượt quy chuẩn (thông số COD vượt 3,92 lần; BOD5 vượt hơn 2,1 lần; Coliforms vượt 2 lần), được quy định tại điểm C khoản 4 Điều 18 và khoản 7 Điều 18 Nghị định số 45/2022/NĐ-CP của Chính phủ về xử phạt hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường.

Hành vi này tương ứng với mức xử phạt 56 triệu đồng. Ngoài ra, trang trại buộc phải chi trả khoản kinh phí thu mẫu và phân tích mẫu môi trường hơn 5,4 triệu đồng.

Xoay quanh công tác khắc phục hậu quả, ông Lại Văn Dương, Phó Chủ tịch UBND xã Nghĩa Lộc nhấn mạnh: “Quan điểm của chính quyền địa phương rất rõ ràng, chúng tôi không chấp nhận đánh đổi môi trường, bất kỳ cá nhân, tổ chức nào cũng phải tuân thủ theo quy định. Trại lợn muốn tiếp tục hoạt động phải xử lý các vấn đề tồn đọng, nếu không đảm bảo phải dừng. Đồng thời phải có phương án phù hợp đối với số lợn đang nuôi, nếu ô nhiễm phải di dời đi nơi khác”.

Lãnh đạo xã Nghĩa Lộc cũng thông tin thêm, trại lợn chỉ được phép nuôi tối đa khoảng 900 con, tuy nhiên thời điểm kiểm tra ghi nhận tổng đàn lên đến 1.200 con, trong đó phân nửa là lợn nhỡ chưa thể xuất bán.   

Tình trạng ô nhiễm môi trường do hình thức chăn nuôi gây nên tại xã Nghĩa Lộc không mới, việc này tồn tại đã lâu nhưng chưa thể xử lý dứt điểm. Để tránh tình cảnh đêm dài lắm mộng, nhất thiết cơ quan, ban ngành tỉnh Nghệ An và chính quyền địa phương phải rà soát, đánh giá tổng thể, qua đó xây dựng phương án tối ưu nhất.