Thương mại Việt Nam-EU đạt gần 300 tỉ USD sau 5 năm thực thi EVFTA

Sau 5 năm thực thi Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA), kim ngạch thương mại song phương đã chạm ngưỡng 298 tỉ USD, mở ra dư địa lớn để nông sản Việt bứt phá vào thị trường châu Âu - nơi tiêu chuẩn chất lượng và yêu cầu môi trường ngày càng khắt khe.

Theo báo cáo của Hiệp hội Doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam (EuroCham), Hiệp định EVFTA có hiệu lực từ ngày 1/8/2020 đã mang lại những chuyển biến tích cực trong dòng chảy thương mại song phương. Với hơn 70% dòng thuế được xóa bỏ ngay lập tức, và 99% được lên lộ trình cắt giảm, hiệp định này đã đóng vai trò “chất xúc tác” trong việc mở rộng thị trường cho hàng hóa hai bên, đặc biệt là nông sản và thực phẩm Việt Nam.

Hiện Liên minh châu Âu là thị trường xuất khẩu lớn thứ ba của Việt Nam. Bên cạnh các mặt hàng chủ lực như điện tử, dệt may, đồ gỗ, nhóm hàng nông sản - thực phẩm ngày càng có vị thế rõ nét hơn. Gạo, cà phê, hạt điều, trái cây và thủy sản của Việt Nam được người tiêu dùng châu Âu ưa chuộng, nhờ chất lượng và khả năng đáp ứng yêu cầu truy xuất nguồn gốc, an toàn thực phẩm.

Tuy vậy, ông Bruno Jaspaert - Chủ tịch EuroCham cho rằng, để gia tăng giá trị xuất khẩu bền vững, các doanh nghiệp nông nghiệp Việt cần chuyển đổi mạnh mẽ theo hướng xanh, tối ưu hóa quy trình canh tác, minh bạch chuỗi cung ứng, sử dụng công nghệ giảm phát thải và đạt các chứng chỉ quốc tế như GlobalG.A.P., Organic EU, Halal hay ESG. Đây là những điều kiện “bắt buộc” để hàng nông sản Việt trụ vững và mở rộng thị phần tại thị trường khó tính này.

“EVFTA không chỉ là hiệp định thuế quan, mà là cánh cửa kết nối doanh nghiệp Việt với thị trường tiêu chuẩn cao, minh bạch và phát triển bền vững. Công nghệ nông nghiệp từ EU đang hỗ trợ mạnh mẽ cho Việt Nam trong việc nâng cao chất lượng, năng suất và tính truy xuất - những yếu tố mang tính sống còn trong cạnh tranh xuất khẩu hiện nay”, ông Bruno Jaspaert nhận định.

Báo cáo cũng cho thấy, nhóm doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME) trong lĩnh vực nông nghiệp đang tích cực tận dụng ưu đãi EVFTA. Tỷ lệ doanh nghiệp đánh giá việc cắt giảm thuế quan là “lợi thế then chốt” đã tăng gấp đôi chỉ sau một năm, từ 29% lên 61%. Nhiều đơn vị ghi nhận lợi nhuận tăng nhờ tận dụng tốt ưu đãi thuế và mở rộng thị trường EU.

Ngoài lợi ích về thuế, EVFTA còn góp phần thiết lập các chuẩn mực mới về môi trường và phát triển bền vững trong sản xuất nông nghiệp. Việc áp dụng quy chuẩn xanh, quy trình giảm phát thải và quản trị môi trường không chỉ là đòi hỏi từ phía châu Âu, mà còn là xu thế toàn cầu, nhất là khi cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM) sẽ có hiệu lực trong thời gian tới.

Nhân kỷ niệm 5 năm EVFTA và 35 năm thiết lập quan hệ ngoại giao EU - Việt Nam, hai bên đang hướng đến việc nâng cấp quan hệ lên Đối tác Chiến lược Toàn diện và thúc đẩy phê chuẩn Hiệp định Bảo hộ Đầu tư (EVIPA). Khi đó, dòng vốn đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp xanh, công nghệ sau thu hoạch và logistics nông sản sẽ có điều kiện phát triển mạnh mẽ hơn.

Với hơn 100 triệu dân và 55 triệu lao động, Việt Nam đang nổi lên như một điểm đến chiến lược trong mạng lưới FTA toàn cầu. Việc nắm bắt tốt cơ hội từ EVFTA sẽ giúp nông sản Việt không chỉ mở rộng thị phần, mà còn nâng cấp toàn diện chuỗi giá trị theo hướng xanh, hiện đại và bền vững hơn trong thập niên tới.