Tại miền Tây Nam bộ, hồng quân được trồng rải rác trên núi Dài, núi Cấm, núi Cô Tô… nổi tiếng nhất là ở núi Dài Năm Giếng (Ngũ Hồ Sơn).
 |
| Cây hồng quân ra trái nghịch mùa |
Núi Dài Năm Giếng thuộc ấp Phú Hòa, xã An Phú, huyện Tịnh Biên, An Giang. Núi cao khoảng 265m, nằm đối diện với núi Ông Két (Anh Vũ Sơn). Dọc theo triền núi có một con đường bê tông dẫn tới Điện Bà, còn gọi là Vồ Đầu, nơi có 5 giếng nước. Tại đây, khách du lịch và hành hương thường lui tới để tham quan ngoạn cảnh và thưởng thức trái cây rừng.
Gọi là núi Dài Năm Giếng vì trên đỉnh núi có 5 giếng nước nhỏ mang nhiều huyền thoại cổ tích từ thuở xa xưa. Ngoài yếu tố nhân văn, Ngũ Hồ Sơn còn có nhiều loại cây trái đặc sản như xoài, vú sữa… trong đó nổi tiếng nhất là trái hồng quân.
 |
| Trái hồng quân mọng nước, mùi vị thanh tao |
Hồng quân còn có tên là bồ quân, mùng quân, tên khoa học là Flacourtia jangomas. Hồng quân có nhiều ở Đông Nam Á. Tại miền Tây Nam Bộ của Việt Nam, hồng quân đã chọn vùng Bảy Núi làm quê hương. Đây là loài cây bụi, cảo trung bình khoảng 5 - 8m, lá nhỏ, bông tím, trái lúc còn sống có màu xanh, khi già chuyển dần sang màu nâu và lúc chín mộng có màu tím rịm trông rất bắt mắt, mùi thơm nhẹ, vị ngọt, hơi chua. Đặc điểm của trái hồng quân là trước khi ăn phải vò cho mềm, càng mềm ăn càng ngọt. Nếu trái chưa chín hẳn thịt có vị chát và hơi chua, không ngon bằng trái chín mùi.
Ông Nguyễn Văn Bồi, một cư dân sống lâu đời trên rừng núi cho biết hồng quân Ngũ Hồ Sơn có vị ngọt thanh hơn hồng quân ở núi Cấm nhờ đất cát và thổ nhưỡng thích hợp. Ông hiện có 200 cây từ 3 - 5 năm tuổi đang cho trái, giá bán dao động từ 13.000 - 20.000đ/kg, tùy theo mùa vụ. Năm 2016 ông thu nhập gần 100 triệu đồng.
Theo ông, hồng quân là cây rừng nên phát triển rất mạnh, không cần đến thuốc trừ sâu và thuốc bảo vệ thực vật. Cây càng lâu năm năng suất càng cao. Cây trưởng thành năng suất có thể đạt 150kg/vụ. Hàng năm cây ra hoa từ đầu mùa mưa và trái bắt đầu chín từ tháng 8, kéo dài đến qua tết. Tuy nhiên cũng có một vài cây ra bông muộn cho trái nghịch mùa vào tháng ba, tháng tư. Hồng quân lạc hậu trái rất ngon, ngọt và thanh tao.
 |
| Hồng quân vào mùa thu hoạch |
Người thứ hai trồng hồng quân trên núi Dài Năm Giếng là ông Nguyễn Văn Phạn, 79 tuổi. Ông có 10 công trồng toàn hồng quân, thu nhập bình quân 100 triệu đồng/năm. Đối với một vùng đất sỏi đá khô cằn mà đạt được mức thu nhập như thế thật không dễ gì!
Hồng quân là trái để ăn tươi, làm mứt hoặc làm rượu. Một vài trẻ con thường hái trái xanh hoặc chín hờm chấm muối ớt vừa chát chát, chua chua thật thi vị. Ở vùng Bảy Núi, hồng quân là món quà vặt của tuổi thơ. Đến mùa hồng quân chín tím cả một khu vườn cũng là thời điểm trẻ con xôn xao cả một góc trời.
| Theo y học dân gian, trái hồng quân ăn nhiều tốt cho gan mật, sạch khí huyết, còn thân và rễ hồng quân cũng có thể trị được nhiều chứng bịnh. Do vậy, tại một cơ sở chưng cất rượu mang tên “Hồng Hải Wine” ở Chi Lăng, huyện Tịnh Biên - An Giang đã thu mua trái hồng quân rừng với số lượng lớn để ngâm ủ rượu, lấy tên sản phẩm là “Thiên Cấm Sơn kỳ tửu”, mỗi năm cung cấp ra thị trường trên 5.000 lít rượu gồm hai loại: rượu hồng quân và rượu cà na. |
