Phóng viên có cuộc trao đổi với bà Nguyễn Thị Quỳnh Thư - Bí thư Đoàn thanh niên xã Tam Hưng xung quanh chủ đề này.
Bà Nguyễn Thị Quỳnh Thư - Bí thư Đoàn thanh niên xã Tam Hưng. Ảnh: Bảo Hà.
Hiện nay tình trạng sử dụng thuốc lá truyền thống, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng trong giới trẻ đang có những diễn biến đáng lo ngại. Chị nhìn nhận thực tế này như thế nào?
Thuốc lá nói chung từ lâu đã được chứng minh gây ra nhiều bệnh lý nguy hiểm cho sức khỏe con người như ung thư phổi, tim mạch, các bệnh liên quan đường hô hấp.
Giới trẻ hiện nay đang là đối tượng dễ bị lôi kéo, cộng với sự tò mò muốn hút thử, dùng thử rồi dẫn tới nghiện thuốc lá khi nào không hay. Tại xã Tam Hưng, chúng tôi ghi nhận vẫn còn một bộ phận thanh niên, nhất là các bạn nam trong độ tuổi 18 – 25 có thói quen sử dụng thuốc lá khi tụ tập bạn bè, coi đó là “thể hiện bản lĩnh”. Đây là một nhận thức lệch lạc, cần được định hướng lại.
Điều khiến chúng tôi lo lắng hơn là xu hướng xuất hiện các loại thuốc lá thế hệ mới, như thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng. Với hình thức bắt mắt, mùi vị đa dạng, nhiều bạn trẻ dễ dàng tiếp cận mà chưa ý thức đầy đủ tác hại lâu dài. Do đó, việc tuyên truyền, giáo dục thanh niên “nói không với thuốc lá” là nhiệm vụ cấp thiết.
Vậy Đoàn Thanh niên xã Tam Hưng đã triển khai những hoạt động gì nhằm nâng cao nhận thức của đoàn viên, thanh niên về tác hại của thuốc lá?
Chúng tôi xác định muốn thay đổi hành vi thì trước hết phải thay đổi nhận thức. Đoàn thanh nhiên xã đã phối hợp với Trạm Y tế xã, Hội Liên hiệp Phụ nữ, Ban Văn hóa tổ chức nhiều buổi truyền thông chuyên đề về tác hại của thuốc lá. Chúng tôi lồng ghép tuyên truyền trong các buổi sinh hoạt chi đoàn, hội nghị thanh niên, các giải thể thao...
Bên cạnh hình thức truyền đạt trực tiếp, Đoàn thanh niên xã đã tận dụng mạng xã hội: Facebook, Zalo... để thường xuyên đăng tải infographic, video ngắn, bài viết dễ hiểu, có tính lan tỏa, giúp các bạn trẻ dễ tiếp cận hơn. Ngoài ra, chúng tôi còn xây dựng các mô hình “Chi đoàn không khói thuốc”, “Nhà văn hóa thôn xanh – sạch – đẹp, không thuốc lá”, qua đó tạo môi trường thực tiễn để thanh niên rèn luyện.
Theo bà, vai trò nêu gương của đoàn viên, thanh niên có ý nghĩa thế nào trong việc xây dựng môi trường sống không khói thuốc lá trong cộng đồng?
Thanh niên là lực lượng nòng cốt, đi đầu trong nhiều phong trào, từ xây dựng nông thôn mới đến bảo vệ môi trường. Trong vấn đề thuốc lá cũng vậy, nếu đoàn viên thanh niên tiên phong từ chối thuốc lá, các em học sinh, thiếu niên sẽ noi theo và ngược lại, nếu thanh niên coi việc hút thuốc là “bình thường” thì lớp trẻ phía sau rất dễ bị ảnh hưởng.
Đoàn Thanh niên xã thường xuyên lồng ghép tuyên truyền “Không hút thuốc lá” trong các buổi sinh hoạt chi đoàn, hội nghị thanh niên, các giải thể thao. Ảnh: Bảo Hà.
Ở xã Tam Hưng, Đoàn thanh niên đã phát động ký cam kết “5 không” đối với đoàn viên, trong đó “Không hút thuốc lá” là một tiêu chí quan trọng. Các bạn đoàn viên tích cực tham gia đã trở thành tấm gương cho bạn bè, người thân. Mỗi bạn trẻ đều là "người tư vấn" cho chính gia đình mình về tác hại của thuốc lá.
Nhờ đó, một số bạn trước đây có hút thuốc, sau khi tham gia cam kết đã nỗ lực bỏ được, có đoàn viên hạn chế hút thuốc và đã cai thuốc thành công. Đó là minh chứng rõ ràng cho sức lan tỏa của phong trào trong Đoàn thanh niên xã. Chúng tôi phấn đấu, tiến tơi xây dựng phong trào “Thanh niên nói không với thuốc lá”, "công sở không khói thuốc", nơi làm việc xanh - sạch - đẹp, đường làng, ngõ xóm xanh, sạch và an lành.
Trong quá trình triển khai, chắc hẳn Đoàn thanh niên xã gặp không ít khó khăn?
Có chứ. Khó khăn lớn nhất là thay đổi thói quen đã tồn tại lâu năm của người hút thuốc lá. Một số bạn trẻ cho rằng hút thuốc là cách để giao lưu, tạo sự tự tin. Trong khi, có bạn thì chưa đủ quyết tâm từ bỏ, nhất là khi môi trường xung quanh vẫn có người hút thuốc.
Ngoài ra, nguồn lực dành cho tuyên truyền còn hạn chế. Các buổi truyền thông chủ yếu dựa vào kinh phí xã hội hóa và sự hỗ trợ từ chính quyền nhưng chưa thường xuyên. Hiện nay, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng cũng là thách thức mới vì rất khó kiểm soát, việc mua bán tràn lan trên mạng, dễ mua, dễ bán đối với giới trẻ thông thuộc công nghệ như bây giờ.
Theo bà cần có những giải pháp gì để phong trào “Thanh niên nói không với thuốc lá” tại xã Tam Hưng đạt hiệu quả bền vững?
Trước hết, phải tiếp tục đa dạng hóa hình thức tuyên truyền, nhất là qua mạng xã hội nơi thanh niên tiếp xúc hàng ngày. Sau đó cần gắn phong trào này với các tiêu chí thi đua của Đoàn thanh niên, có khen thưởng kịp thời để khích lệ.
Quan trọng hơn, phải có sự chung tay của gia đình, nhà trường và chính quyền. Gia đình cần nhắc nhở, định hướng con em, nhà trường đưa nội dung phòng chống tác hại của thuốc lá vào hoạt động ngoại khóa và chính quyền cần hỗ trợ nguồn lực, xử lý nghiêm các điểm bán thuốc lá cho trẻ vị thành niên, bán không đúng đối tượng, bán trái quy định... như vậy, khi có sự đồng bộ, thanh niên mới được bảo vệ và có môi trường lành mạnh để rèn luyện.
Chúng tôi kỳ vọng thanh niên xã Tam Hưng sẽ trở thành thế hệ khỏe mạnh, năng động, không khói thuốc, sống có trách nhiệm với bản thân và cộng đồng. Hình ảnh người đoàn viên phải gắn liền với sự trong sáng, lối sống lành mạnh, góp phần xây dựng quê hương văn minh, hiện đại.
Khi mỗi thanh niên ý thức được việc “nói không với thuốc lá” không chỉ là bảo vệ chính mình mà còn bảo vệ gia đình, bạn bè và xã hội, thì đó mới là thành công lớn nhất của phong trào.
Xin cảm ơn bà về cuộc trao đổi!
