Chủ động ứng phó, kiểm soát nguồn phát thải
Theo Kế hoạch, Sơn La tập trung kiểm soát các nguồn phát sinh khí thải, bụi từ hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ có nguy cơ ảnh hưởng đến môi trường không khí. Trong đó, với nguồn thải công nghiệp, tỉnh sẽ rà soát, tổng hợp các cơ sở có nguồn khí thải lớn như xi măng, nhiệt điện, sắt thép…, cùng các cơ sở thuộc loại hình có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường; tổ chức kiểm tra đột xuất khi có dấu hiệu vi phạm và xử lý nghiêm theo quy định pháp luật.
Sơn La chủ động kiểm soát các cơ sở có nguồn khí thải lớn và các cơ sở thuộc loại hình có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường. Ảnh: Nguyễn Nga.
Trong lĩnh vực giao thông vận tải, đẩy nhanh việc xây dựng và triển khai các đề án “vùng phát thải thấp” tại đô thị; thúc đẩy chuyển đổi sang phương tiện giao thông công cộng, phương tiện sử dụng năng lượng sạch, năng lượng xanh, thân thiện môi trường; kiểm soát chặt và xử lý nghiêm các phương tiện chở hàng, vật liệu xây dựng không che chắn, làm rơi vãi, gây phát tán bụi.
Với hoạt động xây dựng, các cơ quan chức năng sẽ tăng cường kiểm tra, giám sát, yêu cầu 100% chủ đầu tư, nhà thầu thi công thực hiện nghiêm biện pháp giảm thiểu phát tán bụi, khí thải (che chắn, phun nước, rửa xe ra vào công trình). Kiên quyết tạm đình chỉ hoạt động đối với các công trình tái phạm nhiều lần.
Không chỉ tập trung tại khu vực đô thị, Sơn La đặc biệt chú trọng giảm ô nhiễm không khí trong sản xuất nông nghiệp và sinh hoạt nông thôn. UBND cấp xã được giao tăng cường tuyên truyền, vận động, kiểm tra, giám sát, xử lý nghiêm để chấm dứt tình trạng đốt rác sinh hoạt, phụ phẩm nông nghiệp (rơm rạ) không đúng quy định; đồng thời thúc đẩy mô hình kinh tế tuần hoàn, thu gom, tái sử dụng rơm rạ, rác sinh hoạt làm phân bón hữu cơ hoặc phát điện sinh khối.
Mục tiêu đến năm 2030, giảm 20-30% lượng phát thải từ giao thông và xây dựng, xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về nguồn thải liên tỉnh và áp dụng mô hình kinh tế tuần hoàn cho phụ phẩm nông nghiệp.
Tăng cường quan trắc, dự báo, cảnh báo ô nhiễm
Một trong những nội dung trọng tâm tiếp theo của kế hoạch là duy trì vận hành ổn định, liên tục các trạm quan trắc khí thải tự động hiện có, bảo đảm không gián đoạn dữ liệu, tăng tần suất quan trắc định kỳ tại khu vực có nguy cơ ô nhiễm cao.
Tỉnh cũng thiết lập quy trình xử lý kịp thời khi thông tin, dữ liệu quan trắc tự động, liên tục nguồn thải có dấu hiệu vượt ngưỡng. Triển khai xây dựng năng lực ứng phó khẩn cấp trong trường hợp chất lượng môi trường không khí bị ô nhiễm nghiêm trọng theo quy định tại Điều 10 Nghị định 08/2022/NĐ-CP của Chính phủ.
Các cơ sở sản xuất trên địa bàn tỉnh Sơn La tăng cường vệ sinh công nghiệp, góp phần giữ gìn môi trường làm việc xanh, sạch, an toàn. Ảnh: Nguyễn Nga.
UBND tỉnh giao Sở Nông nghiệp và Môi trường chủ trì, theo dõi, hướng dẫn, đôn đốc triển khai kế hoạch; tham mưu kiểm tra đột xuất khi phát hiện có dấu hiệu vi phạm; theo dõi dữ liệu truyền từ các hệ thống quan trắc, giám sát tự động của các cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ; thực hiện quan trắc môi trường tỉnh theo kế hoạch đã được phê duyệt.
Sở Xây dựng đôn đốc các chủ đầu tư, nhà thầu thi công thực hiện nghiêm quy định bảo vệ môi trường; chỉ đạo các đơn vị vận tải hàng hóa, vật liệu xây dựng che chắn, không để rơi vãi, phát tán bụi trong quá trình vận chuyển.
UBND các xã, phường rà soát, tổng hợp danh sách cơ sở phát sinh khí thải (tên cơ sở, địa chỉ, loại nhiên liệu, khối lượng sử dụng, lưu lượng khí thải phát sinh), báo cáo Sở Nông nghiệp và Môi trường trước ngày 15/11/2025.
Các chủ cơ sở công nghiệp có nguồn khí thải lớn và cơ sở thuộc loại hình có nguy cơ gây ô nhiễm (các nhà máy chế biến nông sản, xi măng, cao su, các trại lợn, bãi chôn lấp rác thải sinh hoạt…) phải thực hiện đầy đủ yêu cầu về bảo vệ môi trường theo hồ sơ đã được phê duyệt; tiếp tục truyền dữ liệu quan trắc tự động về Sở Nông nghiệp và Môi trường để phục vụ theo dõi, giám sát.
UBND tỉnh yêu cầu các sở, ngành, địa phương định kỳ báo cáo kết quả thực hiện trước ngày 30/11 hàng năm; Sở Nông nghiệp và Môi trường tổng hợp, báo cáo UBND tỉnh trước ngày 31/12 hàng năm.
Việc ban hành và triển khai kế hoạch quản lý chất lượng môi trường không khí không chỉ nhằm kiểm soát, ngăn ngừa, giảm thiểu ô nhiễm môi trường mà còn là bước đi quan trọng trong quá trình xây dựng Sơn La trở thành địa phương phát triển bền vững, thân thiện môi trường.
Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường, kết quả quan trắc môi trường không khí những năm gần đây cho thấy, chất lượng không khí của tỉnh nhìn chung ổn định, đa số các thông số quan trắc nằm trong giới hạn cho phép của quy chuẩn kỹ thuật quốc gia (QCVN) hiện hành. Một số thông số như bụi và tiếng ồn vượt QCVN chủ yếu tập trung tại khu vực ngã ba, ngã tư nơi giao nhau của các trục đường chính, bến xe, chợ, bệnh viện, cơ sở công nghiệp và một số nơi diễn ra các hoạt động thi công xây dựng lớn.
